Δευτέρα 30 Ιανουαρίου 2012

Αξιολόγηση πιθανών φυτών για πράσινα δώματα στο μεσογειακό κλίμα - Evaluation of potential green roof plant species in a Mediterranean climate

δεντρολιβανο



Στη Βόρεια Ευρώπη οι πράσινες στέγες είναι γνωστές εδώ και δεκαετίες, αλλά στην Ιταλία - ειδικά στο κεντρικό και το νότιο τμήμα της χώρας-μόλις πρόσφατα έχουν γίνει αντικείμενο μελέτης. Επειδή οι πράσινες στέγες συχνά υπόκεινται σε παράγοντες όπως η ταχύτητα του ανέμου, ζέστη, ξηρασία κλπ., μπορούν να αντιπροσωπεύουν ακραίο περιβάλλον για την επιβίωση των φυτών. Μπορεί να υποστηριχθεί ότι ένα καίριο στοιχείο για την επιτυχία μιας πράσινης στέγης είναι η επιλογή των φυτικών ειδών, ειδικά σε ένα μεσογειακό κλίμα, όπου το καλοκαίρι είναι γενικά ζεστό και ξηρό.
θυμαρι

Καλά αποτελέσματα θα μπορούσαν να επιτευχθούν χρησιμοποιώντας ενδημικά είδη, τα οποία είναι καλά προσαρμοσμένο στις τοπικές περιβαλλοντικές συνθήκες και να παίξουν ένα σημαντικό οικολογικό ρόλο. Έξι πειραματικές επιφάνειες με δύο διαφορετικά βάθη υποστρώματος (8 cm και 15 cm) αξιολογήθηκαν τόσο με την παρουσία ή την απουσία από ένα στρώμα βλάστησης . Oι παράμετροι ανάπτυξης (δείκτης ανάπτυξης, ποσοστό κάλυψης, η εμφάνιση των φυτών, ανθέων) ελήφθησαν υπόψη και μετρήθηκαν.

ελιχρυσο
Τα προκαταρκτικά αποτελέσματα έχουν δείξει διαφορές στη συμπεριφορά ανάπτυξης μεταξύ των ειδών. Τα αυτόχθονα είδη φαίνεται να ανταποκρίνονται θετικά, με την ταχύτερη και καλύτερη εγκατάσταση σε σύγκριση με τα ξενικά είδη. Τα Θερμικά δεδομένα επιβεβαίωσαν σαφώς τη δράση δροσισμού των χωρων που παράγεται από το υπό δοκιμή πράσινα συστήματα στέγης. Κατά τη θερινή περίοδο, καταγράφονται οι τιμές για τις συμβατικές επιφάνειες της στέγης (μπετόν) και κάτω από τη πειραματική πράσινη στέγη διέφεραν έως 20C.


ριγανη
In Northern Europe green roofs have been well known for decades, but in Italy - especially in the central and southern parts of the country- they have only recently become an object of study. Because green roofs are frequently subject to stress factors such as wind speed, heat, drought etc., they can represent an extreme environment for a plants survival. It is arguable that a pivotal element for the success of a green roof is the selection of the plant species, especially in a Mediterranean climate where summer is generally hot and dry. Good results might be achieved utilizing native species, which are well adapted to the local environmental conditions and play a considerable ecological role. The aim of the present work consists in evaluating a range of native and commercial perennial species and investigating the thermal effect of green roofs in a Mediterranean climate. Six experimental plots with two different substrate depths (8 cm and 15 cm) both in the presence or absence of a vegetation layer were assessed. Growth parameters (growth index, cover percentage, appearance of plants, flowering) were taken; temperature data was collected on the substrate surface and beneath the experimental plots, in the air and on the roof surface. Preliminary results have shown interesting differences in the growth behaviour among the species. The native species seem to respond positively, with faster and better establishment compared to the commercial ones. Thermal data has strongly confirmed the mitigation effect produced by the green roof systems tested. In the summer season, the values recorded on the conventional roof surface (concrete) and beneath the experimental green roof plots differed by up to 20C.

ΦΥΤΕΜΕΝΑ ΔΩΜΑΤΑ ΩΣ ΣΥΝΕΧΕΙΑ ΤΟΥ ΕΔΑΦΟΥΣ

Από τεχνικής απόψεως μπορεί να πει κανείς ότι τα δώματα αυτά δεν αποτελούν κατηγορία φυτεμένου δώματος, όμως παρουσιάζουν πολλές ομοιότητες και δεν μπορούμε να τα ξεχωρίσουμε. Ενώ τα φυτεμένα δώματα συνήθως απέχουν έστω και ελάχιστα από το επίπεδο του εδάφους, σε αυτή τη περίπτωση αποτελούν συνέχειά του. Το έδαφος δηλαδή «αγκαλιάζει» το δώμα. Πρόκειται για κατασκευές που ανήκουν στη γνωστή κατηγορία αρχιτεκτονικής τοπίου και αισθητικά δίνουν πιο όμορφες «εικόνες» στο μάτι του παρατηρητή. Πέρα όμως από το αισθητικό αποτέλεσμα, χρησιμοποιούνται και σε περιπτώσεις όπου το κτίριο βρίσκεται σε σημεία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και δεν επιθυμείται να αλλοιωθεί η εικόνα αυτή (φαίνεται πολύ καθαρά από τις εικόνες). Αξίζει επίσης να τονιστεί ότι τα πλεονεκτήματα αυτής της κατηγορίας δεν διαφέρουν σε τίποτα από τα αντίστοιχα των συνηθισμένων φυτεμένων δωμάτων.

Συγκρότημα εννέα κατοικιών, Ελβετία


 Shool of Art, Singapore

 Ανάπλαση σπιτιών των Βικινκς

Gallie Graig Coffe Shop, Σκωτία

Οι «πράσινες στέγες» απορροφούν σημαντικές ποσότητες CO2

Μια νέα μελέτη επιστημόνων, αναφέρει ότι οι «πράσινες στέγες»των κτιρίων, συμβάλλουν σημαντικά στην απορρόφηση του διοξειδίου του άνθρακα και στην αντιμετώπιση του φαινομένου του θερμοκηπίου.
Η εν λόγω μελέτη, δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Nature, από ομάδα επιστημόνων του Πανεπιστημίου του Μίσιγκαν.


Οι «πράσινες στέγες» εκτός από ότι ομορφαίνουν τα κτίρια, απορροφούν σημαντικές ποσότητες του διοξειδίου του άνθρακα.
Δεν θα μπορούσα να φανταστώ γιατί κάποιος να μην θέλει να έχει μια πράσινη στέγη, δήλωσε ένας από τους συντάκτες της εν λόγω μελέτης.

Οι ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν, γνώριζαν τα περιβαλλοντικά οφέλη που έχουν οι «πράσινες στέγες» των κτιρίων και ότι συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών του CO2, αλλά ποτέ δεν είχαν προχωρήσει σε μετρήσεις.
Η εν λόγω ομάδα, έκανε μια διετή έρευνα σε 12 «πράσινες στέγες» κτιρίων και διαπίστωσε ότι είχαν απορροφηθεί μέχρι και 375 γραμμάρια ανά τετραγωνικό μέτρο κατά τη διάρκεια της μελέτης τους.

Για παράδειγμα, εάν μια πόλη που είναι στο μέγεθος του Ντιτρόιτ, με περίπου ένα εκατομμύριο κατοίκους, αντικαθιστούσε τις παραδοσιακές στέγες των κτιρίων με «πράσινες», θα μπορούσαν να απορροφηθούν ποσότητες CO2, οι οποίες ισοδυναμούν με τις ετήσιες εκπομπές 10,000 αυτοκινήτων SUV και φορτηγών.



Οικιακά και αστικά τοπία για μια οικολογική κατοικία και γειτονιά

Από τον Γιάννη Γερόπουλο

Οι πληροφορίες αυτές δεν ενδιαφέρουν μόνο τους ειδικούς σχεδιαστές, χωροτάκτες, μηχανικούς κλπ. αλλά ενδιαφέρουν τον καθένα μας. Αφορμή για τη σύντομη αυτή αναφορά στάθηκε ένα κείμενο του αμερικανικού US Department of Energy (USDE). Τα στοιχεία που παρατίθενται ειδικά για τις βορειοαμερικανικές συνθήκες δεν παύουν να έχουν ενδεικτική σημασία για τη δική μας περιοχή. Η διαμόρφωση των οικιακών και αστικών τοπίων είναι ένα βήμα στην πορεία μας από μια ενεργοβόρο κοινότητα - όπου η λύση του ατομικού προβλήματος επιβαρύνει το συλλογικό οικολογικό πρόβλημα - προς μια οικολογικά αποδεκτή κοινότητα χαμηλών εισροών.

Μέρος Α΄: Τοπία για εξοικονόμηση ενέργειας 
Θέλετε να εξοικονομήσετε ενέργεια για την κατοικία σας με φτηνές και αισθητικά ενδιαφέρουσες μεθόδους; Η σωστή φύτευση δέντρων, θάμνων, αμπελιού, χλόης και φρακτών είναι μια απάντηση. Η αρχιτεκτονική τοπίου μπορεί να είναι η καλύτερη μακροπρόθεσμη επένδυση για τη μείωση του κόστους θέρμανσης και ψύξης, ενώ συγχρόνως φέρνει και άλλες βελτιώσεις στη γειτονιά σας. 

Ένα σχεδιασμένο τοπίο θα μειώσει δραστικά το κόστος ενέργειας για το καλοκαίρι και τον χειμώνα, θα προστατέψει το σπίτι σας από τον χειμερινό άνεμο και τον ήλιο του καλοκαιριού, θα μειώσει την κατανάλωση του νερού, των καυσίμων και των άλλων μέσων διατήρησης της βλάστησης που θέλετε και θα βοηθήσει στον περιορισμό του θορύβου και της αερορρύπανσης.


Τοπία στη διάρκεια του χρόνου 


Η προσεκτική χωροθέτηση δέντρων μπορεί να σημαίνει 25% μείωση της οικιακής ενέργειας για θέρμανση και ψύξη. Λογισμικά μοντέλα που αναπτύχθηκαν από την USDE πρόβλεψαν ότι η σωστή τοποθέτηση τριών μόνο δέντρων δίνει μια μέση μείωση κόστους ενέργειας ενός νοικοκυριού 100-250 δολαρίων το χρόνο. Κατά μέσο όρο, ένα καλά σχεδιασμένο οικιακό τοπίο παρέχει μια εξοικονόμηση ενέργειας που προσφέρει απόσβεση της αρχικής επένδυσης σε λιγότερο από 8 χρόνια. Π.χ. ένα φυλλοβόλο δέντρο 2,4 μέτρων ύψους (αν το αγοράσετε έτοιμο) κοστίζει όσο ένα παραπέτο για ένα μεγάλο παράθυρο και θα σάς γλιτώσει όχι λίγα χρήματα για ψύξη, ενώ θα δώσει και κάποιον ήλιο το χειμώνα για θέρμανση και φως.
Το καλοκαίρι

Πρέπει να έχετε παρατηρήσει τη δροσιά στα πάρκα, σε σύγκριση με τους διπλανούς δρόμους της πόλης. Η σκίαση και η εξατμισοδιαπνοή (η διαδικασία με την οποία ένα φυτό δίνει υγρασία) μειώνει τη θερμοκρασία μέχρι και 5 βαθ. Κελσίου. Ένας μεγάλος πλάτανος μπορεί να δώσει στην ατμόσφαιρα μια ζεστή καλοκαιρινή μέρα μέχρι 15 τόνους νερού! Επειδή ο κρύος αέρας είναι βαρύτερος και μένει στο έδαφος, η θερμοκρασία του αέρα κάτω από τα δέντρα είναι μέχρι 14 βαθμούς χαμηλότερη από ότι πάνω από την κόμη τους. Μελέτες του Lawrence Berkeley Laboratory έδειξαν ημερήσιες μέσες θερμοκρασίες αέρα 2-3 βαθ. Κελσίου χαμηλότερες σε γειτονιές με δέντρα από ότι σε γειτονιές χωρίς δέντρα. Ένα καλά σχεδιασμένο τοπίο μπορεί να σημαίνει μείωση ενέργειας για ένα απροστάτευτο σπίτι κατά 15-50%. Μια μελέτη στην Pennsylvania ανέφερε μείωση κόστους κλιματισμού της τάξης του 75% για μικρά λυόμενα σπίτια.

Το χειμώνα 

Εάν η θερμοκρασία του αέρα είναι -12 βαθ. Κελσίου και η ταχύτητα του ανέμου 32 χιλ/ώρα, το «ενεργό κρύο» είναι -31 βαθ. Κελσίου. Τα δέντρα, οι φράχτες και τα άλλα γεωγραφικά στοιχεία του χώρου μπορούν να χρησιμεύσουν ως ανεμοφράχτες. Μια μελέτη στην South Dakota έδειξε ότι οι ανεμοφράχτες στα βόρεια, δυτικά και ανατολικά του σπιτιού μειώνουν την κατανάλωση καυσίμων κατά 40%. Τα σπίτια με ανεμοφράχτες που βρίσκονταν μόνο στην κατεύθυνση από όπου έρχεται ο άνεμος, είχαν μείωση 25% σε σχέση με παρόμοια αλλά απροστάτευτα. Αν ζείτε σε τόπο με ισχυρούς χειμερινούς ανέμους, ένα σχεδιασμένο οικιακό τοπίο μπορεί να μειώσει τους χειμωνιάτικους λογαριασμούς σας περίπου κατά το ένα τρίτο.

Τοπία για καθαρότερο περιβάλλον 

Εκτεταμένη βλάστηση, με δέντρα κυρίως, και διαμόρφωση τοπίου με βάση το τοπικό κλίμα σημαίνει σημαντικά οφέλη για το περιβάλλον. Τα δέντρα και η βλάστηση γενικά ελέγχουν την διάβρωση των εδαφών, προστατεύουν τα υδατικά αποθέματα, δίνουν τροφή, δίνουν οικοφωλεές και βιοτόπους για την άγρια ζωή, απορροφούν το θόρυβο, φιλτράρουν την ατμόσφαιρα καθώς απορροφούν το διοξείδιο του άνθρακα και αφήνουν οξυγόνο. Η National Academy of Sciences εκτιμά ότι στις αστικές περιοχές της Αμερικής μπορούν να φυτευθούν 100 εκατομ. μεγάλα δέντρα και ότι, πέραν του ότι θα έπαιρναν χρώμα οι σκοτεινές αστικές περιοχές, αυτό θα σήμαινε μια ετήσια μείωση ενέργειας 50 δισεκ. κιλοβατώρες, δηλαδή το 25% των 200 δισεκ. κιλοβατωρών που καταναλώνουν κάθε χρόνο τα κλιματιστικά στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτό θα σήμαινε επίσης μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα των σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κατά 32 εκατομ. μετρικούς τόνους το χρόνο και μείωση κόστους παροχής ηλεκτρικής ενέργειας για τους καταναλωτές 3,5 δισεκ. δολάρια το χρόνο (με μέσο όρο 0,07 δολ/κιλοβατώρα). Και ας μην ξεχνάμε ότι η χρήση των κλιματιστικών αποτελεί αποφυγή του ατομικού προβλήματος με ταυτόχρονη επιδείνωση του συλλογικού προβλήματος της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος και του πλανήτη, επειδή στην θερμότητα που αποβάλλεται έξω από τον κλιματιζόμενο χώρο προστίθεται και η ενέργεια που καταναλώνεται από τις συσκευές (πολύ περισσότερο αν συνυπολογίσουμε και το αρνητικό ενεργειακό ισοζύγιο της κατασκευής της τεχνολογίας). 

Μερικά είδη δέντρων, θάμνων και χλόης απαιτούν λιγότερο νερό από άλλα. Μερικά έχουν ορισμένες επιθυμητές ιδιότητες (π.χ. ύψος) και απαιτούν λιγότερη φροντίδα. Με όλα αυτά, μειώνετε τα καύσιμα, το νερό, το χρήμα και τον χρόνο σας για περιποιήσεις, ποτίσματα κλπ. Επίσης, τα μηχανήματα με κινητήρα εσωτερικής καύσης ρυπαίνουν το περιβάλλον.

Κλίμα και περιοχή 

Κλίμα 
Στις ΗΠΑ υπάρχουν γενικά 4 κλιματικές ζώνες: ήπιο κλίμα, ξηροθερμικό, θερμό και υγρό και ψυχρό. Οι στρατηγικές διαμόρφωσης τοπίου για εξοικονόμηση ενέργειας εξαρτώνται από την περιοχή στην οποία ζείτε. Αναφέρονται αυτές παρακάτω κατά περιοχή και με σειρά σπουδαιότητας. 

Ήπιο κλίμα:
Μεγιστοποίηση της θέρμανσης από τον ήλιο τον χειμώνα. 
Μεγιστοποίηση σκίασης το καλοκαίρι. 
Απομάκρυνση των χειμερινών ανέμων από τα κτίρια. 
Οδήγηση της καλοκαιρινής αύρας προς το σπίτι. 

Ξηροθερμικό: 
Σκίαση οροφών, τοίχων και παραθύρων. 
Επιτρέψτε τους καλοκαιρινούς ανέμους να φτάνουν σε ένα σπίτι που δροσίζεται με φυσικό τρόπο. 
Εμποδίστε ή αλλάξτε την κατεύθυνση των ανέμων μακριά από ένα σπίτι με τεχνητό κλιματισμό. 

Θερμό και υγρό: 
Οδηγείστε τα αεράκια του καλοκαιριού προς το σπίτι. 
Μεγιστοποιείστε την καλοκαιρινή σκίαση με δέντρα που επιτρέπουν την διείσδυση του χειμωνιάτικου ήλιου με χαμηλή γωνία. 
Αποφύγετε κοντά στο σπίτι βλάστηση που απαιτεί συχνό πότισμα. 

Ψυχρό: 
Για προστασία του σπιτιού από τους κρύους χειμερινούς ανέμους, χρησιμοποιείτε πυκνούς ανεμοφράχτες. Σημειώστε ότι όσο κοντύτερα στο σπίτι βρίσκεται ένας ανεμοφράχτης, τόσο πυκνότερος πρέπει να είναι. 
Αφήστε τον χειμερινό ήλιο να φτάνει τα νότια παράθυρα. 
Σκιάστε τα νότια και τα δυτικά παράθυρα και τοίχους από τον απευθείας καλοκαιρινό ήλιο, στην περίπτωση που η ζέστη του καλοκαιριού δημιουργεί πρόβλημα.
Μικροκλίμα


Αυτό είναι το κλίμα που άμεσα περιβάλλει το σπίτι σας. Αν το σπίτι είναι σε μια νότια πλαγιά που δέχεται τον ήλιο, μάλλον πρέπει να έχει ένα ζεστό μικροκλίμα ακόμα κι αν ζείτε σε μια δροσερή περιοχή. Κι αν ζείτε σε μια περιοχή θερμή και υγρή, το σπίτι σας ίσως βρίσκεται σε ένα ευχάριστο μικροκλίμα λόγω της άφθονης σκιάς και της ξηρής αύρας. Σώματα νερού που βρίσκονται κοντά μπορεί να αυξάνουν την υγρασία της περιοχής ή να μειώνουν την θερμοκρασία του αέρα. Το μικροκλίμα του σπιτιού σας μπορεί να είναι περισσότερο ηλιόλουστο, σκιερό, με ανέμους, ήρεμο, βροχερό, με χιόνια, υγρό ή ξηρό από τις μέσες συνθήκες του τόπου. Όλοι αυτοί οι παράγοντες βοηθούν στον προσδιορισμό των φυτών που θα μεγαλώσουν ή δεν θα μεγαλώσουν στο μικροκλίμα σας. 

Η περιοχή και ο σχεδιασμός 

Ένα σπίτι καλά προσανατολισμένο και καλά σχεδιασμένο δέχεται τον χειμερινό ήλιο με τη χαμηλή γωνία πρόσπτωσης, απομακρύνει τον καλοκαιρινό σκληρό ήλιο και ελαχιστοποιεί την ψυκτική δράση των χειμερινών ανέμων. Αν χτίζετε ένα σπίτι, λάβετε υπόψη τον προσανατολισμό του. Στο βόρειο ημισφαίριο, είναι συνήθως καλύτερα να τοποθετείται ο επιμήκης άξονας του σπιτιού στη ανατολική-δυτική διεύθυνση. Ο μακρύτερος τοίχος με τη μέγιστη επιφάνεια παραθύρων πρέπει να έχει πρόσωπο τα νότια ή τα νοτιοανατολικά. Οι τοίχοι που βλέπουν στο βορρά και τη δύση πρέπει να έχουν λιγότερα παράθυρα, μια και αυτοί δέχονται τους επικρατούντες βόρειους ανέμους. Τα βόρεια παράθυρα βλέπουν λίγο ήλιο. 

Ίσως μπορείτε να σχεδιάσετε και να προσανατολίσετε το νέο σας σπίτι με τρόπο ώστε να μεγιστοποιείτε την επίδραση των φυσικών πλεονεκτημάτων της περιοχής σας και να ελαχιστοποιείτε τα μειονεκτήματα. Παρατηρείστε με προσοχή την έκθεση στον ήλιο, τον άνεμο και το νερό. Επίσης παρατηρείστε την θέση και την εγγύτητα κτιρίων, φραχτών, σωμάτων νερού, δέντρων και γης (γήπεδα, χλόη κλπ.) και εκτιμείστε τις πιθανές επιδράσεις. Τα κτίρια δίνουν σκιά και προστασία από τον άνεμο. Οι φράχτες και οι τοίχοι εμποδίζουν ή οδηγούν τον άνεμο. Τα σώματα νερού κάνουν πιο ήπιες τις θερμοκρασίες αλλά από την άλλη αυξάνουν την υγρασία και παράγουν αντηλιά. Τα δέντρα δίνουν σκιά, εμποδίζουν τους ανέμους ή οδηγούν τους ανέμους. Η ακάλυπτη γη δίνει ή απορροφά θερμότητα, ανάλογα με το αν έχει χρωματισμό ανοικτό ή σκούρο. 

Αν το σπίτι σας είναι ήδη χτισμένο, καταγράψτε τα υπάρχοντα προβλήματα και χρησιμοποιείστε τις ακόλουθες ιδέες για να ελαχιστοποιήσετε τα προβλήματά σας. 
Σκίαση 

Η αναγκαιότητα των κλιματιστικών προκύπτει από την είσοδο της ηλιακής θερμότητας μέσα από τα παράθυρα και την απορρόφησή της από την οροφή. Η σκίαση είναι ο αποτελεσματικότερος τρόπος να ελαττώσουμε την είσοδο της θερμότητας του ήλιου. Σωστή χρήση της σκιάς σημαίνει να ξέρουμε το μέγεθος, το σχήμα και τον χώρο της σκιάς που κινείται πίσω από το αντικείμενο που σκιάζει. Να θυμάστε ότι τα σπίτια των ψυχρών περιοχών ίσως να μην υπερθερμαίνονται ποτέ από τον ήλιο. Τα δέντρα ποικίλουν στο μέγεθος, την πυκνότητα του φυλλώματος και το σχήμα της κόμης. Με τα φυλλοβόλα δέντρα μπλοκάρουμε την ηλιακή θερμότητα το καλοκαίρι και συγχρόνως δεν εμποδίζουμε πολλή από αυτήν τον χειμώνα. Για να έχουμε συνεχή σκιά ή και να μπλοκάρουμε τους ισχυρούς ανέμους, υπάρχουν τα αειθαλή δέντρα και θάμνοι.


Τα φυλλοβόλα δέντρα με ψηλή και πλατειά κόμη (φύλλα και κλαδιά) μπορούν να φυτευτούν στα νότια του σπιτιού σας για να δώσουν τη μέγιστη σκίαση της οροφής το καλοκαίρι. Τα δέντρα με κόμη που φτάνει χαμηλά στο έδαφος είναι καλύτερα για την δυτική πλευρά, όπου η σκιά είναι χρήσιμη μέχρι τις χαμηλές γωνίες πρόσπτωσης το απόγευμα. Τα δέντρα δεν πρέπει να φυτεύονται στις νότιες πλευρές σπιτιών που έχουν ενεργά ή παθητικά συστήματα θέρμανσης από τον ήλιο και βρίσκονται σε ψυχρά κλίματα, επειδή έτσι θα μπλοκάρεται ο χειμερινός ήλιος. 

Ένα φυλλοβόλο δέντρο δίπλα στο σπίτι σας θα αρχίσει να σκιάζει τα παράθυρα από τότε που θα αποκτήσει ύψος 2-2,5 μέτρων. Ανάλογα με το είδος και το σπίτι, θα σκιάσει την οροφή σε 5-10 χρόνια. Αν έχετε κλιματιστικό, λάβετε υπόψη ότι η σκίαση της συσκευής μπορεί να αυξήσει την αποτελεσματικότητά της κατά 10%. 

Τα δέντρα, οι θάμνοι και τα φυτά εδαφοκάλυψης σκιάζουν το έδαφος και την γη γύρω από το σπίτι. Αυτό μειώνει την εκπομπή θερμότητας και δροσίζει τον αέρα πριν αυτός φτάσει τους τοίχους και τα παράθυρα. Βάλτε έναν μεγάλο θάμνο ή σειρά θάμνων για να σκιάσετε έναν διάδρομο. Βάλτε έναν φράχτη που θα σκιάζει ένα μονοπάτι. Βάλτε μια κληματαριά πάνω από ένα πλακόστρωτο. 

Τα κλήματα μπορούν να σκιάσουν έναν τοίχο από τον δεύτερο χρόνο τους. Ένα πλέγμα με αναρριχώμενα κλήματα μπορούν να σκιάσουν την περίμετρο του σπιτιού και από την άλλη να αφήνουν το αεράκι κάτω από την σκιαζόμενη περιοχή. 

Θάμνοι που θα φυτευτούν κοντά στο σπίτι γρήγορα θα μεγαλώσουν και μπορούν να σκιάσουν τους τοίχους και τα παράθυρα σε λίγα χρόνια. Όταν ωστόσο η υγρασία είναι ένα πρόβλημα, μην βάζετε κοντά στο σπίτι φυτά με πυκνό φύλλωμα. Τα σωστά σπίτια στα υγρά κλίματα αφήνουν τον άνεμο να κυκλοφορεί γύρω, ώστε το σπίτι και το γύρω έδαφος να είναι σχετικά ξηρό. 

Προστασία από τον άνεμο 

Μια κατάλληλη διαμόρφωση του τοπίου μπορεί να σημαίνει εξαίρετη προστασία από τον άνεμο και σημαντική μείωση ενέργειας για θέρμανση. Τα οφέλη θα γίνονται μεγαλύτερα όσο τα δέντρα και οι θάμνοι μεγαλώνουν. Οι καλύτεροι ανεμοφράχτες σταματούν τον άνεμο κοντά στο έδαφος με τη χαμηλή τους κόμη. 

Τα αειθαλή δέντρα και οι μικροί και μεγάλοι θάμνοι στα βόρεια και βορειοδυτικά είναι οι συνηθέστεροι ανεμοφράχτες. Συχνά φυτεύονται σε μίξη, ώστε να κόβουν τον άνεμο από το έδαφος μέχρι ένα μεγάλο ύψος. Επίσης αειθαλή δέντρα σε συνδυασμό με έναν τοίχο, φράχτη ή ανάχωμα (φυσικό ή τεχνητό) μπορούν να αλλάζουν την κατεύθυνση του ανέμου ή να τον σηκώνουν πάνω από το σπίτι. Μη φυτεύετε τα αειθαλή πολύ κοντά στη νότια πλευρά του σπιτιού στην περίπτωση που έχει σημασία η θέρμανση από τον χειμερινό ήλιο. 

Ένας ανεμοφράχτης μειώνει την ταχύτητα του αέρα για μια απόσταση περίπου 30 φορές το ύψος του ανεμοφράχτη. Αλλά για μέγιστη προστασία, φυτέψτε τον ανεμοφράχτη σας σε μια απόσταση από το σπίτι 2-5 φορές το ύψος των ώριμων δέντρων. 

Αν το χιόνι συσσωρεύεται στην περιοχή σας, φυτέψτε χαμηλούς θάμνους στην προσήνεμη πλευρά του ανεμοφράχτη. Θα παγιδεύουν το χιόνι πριν φτάσει στο σπίτι σας. 

Επιπλέον, οι μικροί και μεγάλοι θάμνοι και οι κληματαριές δίπλα στο σπίτι δημιουργούν χώρους ακίνητου αέρα που μονώνουν το σπίτι χειμώνα και καλοκαίρι. Φυτέψτε ώστε να υπάρχει ένα κενό το λιγότερο 30 εκατοστών μεταξύ των αναπτυγμένων φυτών και των τοίχων. 

Οι καλοκαιρινοί άνεμοι κυρίως τη νύχτα μπορούν να δροσίσουν το σπίτι αν το αερίζουν. Ωστόσο, εάν είναι θερμοί και το σπίτι έχει κλιματιστικά όλο το καλοκαίρι, τότε ίσως πρέπει να μην κυκλοφορούν αυτοί οι άνεμοι κοντά στο σπίτι. 

Με βέλη σχεδιάστε τις γωνίες του ήλιου και των επικρατούντων ανέμων για χειμώνα και για καλοκαίρι. Γραμμοσκιάστε τις επιφάνειες που θέλουν σκίαση ή προστασία από τον άνεμο. 

Με βέλη δείξτε πού θέλετε η θέα να διατηρηθεί ή να εμποδιστεί. Βάλτε τα σημεία που θέλετε να προστατέψετε από θορύβους. Δείξτε τις περιοχές όπου το ύψος ή το πλάτος πρέπει να είναι περιορισμένο, όπως κάτω από γραμμές ηλεκτρικού ή στα πλαϊνά διαδρόμων. 

Δείξτε τα σημεία της αυλής που έχουν πρόβλημα κατακράτησης νερών. Μερικά φυτά δεν αγαπούν εδάφη που δεν στραγγίζονται καλά, για άλλα ισχύει το αντίθετο. Βάλτε την υπάρχουσα βλάστηση. Συνεκτιμήστε την αντικατάστασή τους αν είναι γέρικα ή άρρωστα και το αν δίνουν καλή σκιά ή προστασία από ανέμους. 

Ίσως να θέλετε να ενισχύσετε τα όρια της περιουσίας σας ή να περιορίσετε τον θόρυβο από έναν δρόμο. Μπορεί να γίνει ένας ζωντανός φράχτης από πυκνή βλάστηση. Ανάλογα με τη θέση και τη χρήση, μπορεί να είναι ψηλός ή κοντός, πλατύς ή στενός, ανοιχτός ή πυκνός. Υπάρχουν είδη φυτών πολύ κατάλληλα για φράχτες. 

Περιοχές με χλόη που δεν θα χρησιμοποιηθούν για καθιστικά ή για παιχνίδι μπορούν να μετατραπούν σε ξηροτοπικές περιοχές. Η ξηροτοπία είναι μια τεχνική τοπίου που κάνει χρήση βλάστησης που αντέχει στην ξηρασία και επιβιώνει με τη βροχή και την εδαφική υγρασία. Με την μετατροπή συμβατικής πρασιάς σε τέτοια εναλλακτική, θα έχετε εξοικονόμηση ενέργειας και νερού. 

Αν μένετε σε αστική περιοχή με μικρές αυλές και κλειστές γειτονιές, ίσως η αυλή του γείτονά σας να είναι το καλύτερο μέρος για ένα δέντρο που θα σκιάσει τα νότια παράθυρά σας. Και η δική σας αυλή ίσως είναι το καλύτερο μέρος για τον δικό του ανεμοφράχτη. Ίσως η συμμετοχή του γείτονα στο δικό σας σχέδιο να ωφελήσει όλους. 

Όσο περισσότερο καθορίζετε τους στόχους σας και εξοικειώνεστε με τα χαρακτηριστικά της αυλής σας - τα παρόντα και τα επιθυμητά - τόσο μεγαλύτερη θα είναι και η επιτυχία.

Πηγή : www.oikoen.gr

Κυριακή 29 Ιανουαρίου 2012

Χιλιάδες δέντρα φυτρώνουν… στη θάλασσα!

Σε αυτό το ερώτημα κλήθηκαν να απαντήσουν… θετικά οι σχεδιαστές του «μέλλοντος», και πιο συγκεκριμένα το σχεδιαστικό γραφείο Waterstudio από την Ολλανδία, κάνοντας πράξη ένα πρωτοποριακό project.

Το «Sea Tree» (σ.σ. «Θαλάσσιο Δέντρο») είναι μια πλωτή δομή που εξέχει αρκετά από την επιφάνεια του νερού, η οποία αποτελείται από πολλαπλά επίπεδα τμήματα και σαν ένα τεράστιο «βαρίδι» παραμένει στη θέση της μέσα στη θάλασσα, ενώ μετακινείται ελαφρά από τον άνεμο και τα κύματα.



Για την κατασκευή του χρησιμοποιείται υπεράκτια τεχνολογία, παρόμοια με αυτήν που εφαρμόζεται στους πύργους αποθήκευσης πετρελαίου, και έτσι το «θαλάσσιο δέντρο» μπορεί να τοποθετηθεί τόσο στην ανοικτή θάλασσα όσο και σε συγκεκριμένες θέσεις σε ποτάμια, λίμνες, ακόμη και στον ωκεανό, και μάλιστα σε μεγάλο αριθμό δομών.


Η δομή χρησιμεύει ως βάση ανάπτυξης και ευδοκίμησης διάφορων ειδών χλωρίδας και πανίδας, συμπεριλαμβανομένων πτηνών, εντόμων, φυτών αλλά και πολλών θαλάσσιων οργανισμών, στο τμήμα που βρίσκεται μέσα στο νερό.


Σκοπός του καινοτόμου αυτού project είναι να βοηθήσει στην προστασία των φυσικών ενδιαιτημάτων στις αστικές περιοχές, δημιουργώντας μια -τρόπον τινά- φυσική «φωλιά» γι’ αυτά, αλλά και να ενισχύσει την πράσινη ανάπτυξη στις μεγαλουπόλεις και την κατ’ επέκταση προστασία τους περιβάλλοντος.


Πέμπτη 19 Ιανουαρίου 2012

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΦΥΤΟΤΕΧΝΙΚΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗΣ ΚΑΙ ΣΥΝΤΗΡΗΣΗΣ ΦYTEMENΩN ΔΩMATΩN / ΣΤΕΓΩΝ ΜΕΡΟΣ Β'


ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ  ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΜΕΛΕΤΩΝ ΦΥΤΟΤΕΧΝΙΚΗΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΦΥΤΕΜΕΝΟΥ ΔΩΜΑΤΟΣ / ΣΤΕΓΗΣ



2.2    ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΙΣ  ΣΥΝΤΑΞΗΣ ΜΕΛΕΤΩΝ ΦΥΤΟΤΕΧΝΙΚΗΣ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗΣ ΦΥΤΕΜΕΝΟΥ ΔΩΜΑΤΟΣ / ΣΤΕΓΗΣ .
2.2.1  ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Στις παρούσες Τεχνικές Υποχρεώσεις  αναφέρονται όλα τα τεύχη και σχέδια που πρέπει να υποβάλουν οι Μελετητές, ως μέρος των προτάσεων φυτοτεχνικής μελέτης δώματος / στέγης, καθώς και το περιεχόμενο αυτών.

2.2.2  ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ

Το αντικείμενο της μελέτης είναι, η καταγραφή,  ανάλυση και αξιολόγηση  των βασικών  πληροφοριών  του έργου, η επιλογή  και αιτιολόγηση του τύπου φυτεμένου  δώματος/στέγης  (εκτατικού, ημιεντατικού, εντατικού), η  εκτίμηση των απαιτουμένων εργασιών προετοιμασίας του χώρου και  κατασκευής των έργων υποδομής /διαστρωμάτωσης, η επιλογή του τύπου  βλάστησης και περιγραφή μεθόδου εγκατάστασης, ο υπολογισμός βάρους/φορτίων (κορεσμένα βάρη),  η σύνταξη σχεδίων, η σύνταξη μελέτης άρδευσης πρασίνου και περιγραφή των εργασιών  Διαχείριση Φυτεμένων δωμάτων / στεγών.
2.2.3   ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ ΜΕΛΕΤΗΣ
Τα τεύχη που υποβάλλονται είναι τα παρακάτω :

α) Τεχνική έκθεση
β) Σχέδια
γ) Τεχνικές προδιαγραφές
δ) Προμετρήσεις και προϋπολογισμός
2.2.3.1  Τεχνική Έκθεση
Στην  Τεχνική έκθεση  θα αναφέρονται τα παρακάτω:
1)     Καταγραφή βασικών  πληροφοριών .
·        Θέση του έργου και σύντομη περιγραφή των προς μελέτη εργασιών,
·        Στοιχεία από την τεχνική έκθεση στατικής επάρκειας του Μηχανικού τα οποία πρέπει να ληφθούν υπόψη στην μελέτη  ,
·        Δομικά  χαρακτηριστικά στέγης/δώματος,
·        Κλιματικές συνθήκες της περιοχής,
·        Συνθήκες περιβάλλοντος στην επιφάνεια που θα εγκατασταθούν τα φυτά κλπ).
2)     Ανάλυση των βασικών  πληροφοριών και  συνθηκών του έργου καθώς  και καθορισμός των στόχων και των προτεραιοτήτων της μελέτης.
3)     Αξιολόγηση των πληροφοριών που συγκεντρώθηκαν, εκτίμηση της επίδρασής τους και επιλογή του είδους των εργασιών που πρέπει να εκτελεστούν .
4)     Επιλογή  του τύπου πράσινου δώματος/στέγης  (εκτατικού, ημιεντατικού, εντατικού) και αιτιολόγηση λαμβάνοντας υπόψη την τεχνική έκθεση αντοχής – στατικής επάρκειας του κτιρίου καθώς και των επιδιωκόμενων στόχων από την εφαρμογή του φυτεμένου δώματος / στέγης. (ενεργειακοί, περιβαλλοντικοί, τεχνοοικονομικοί)
5)     Η εκτίμηση των απαιτουμένων εργασιών προετοιμασίας του χώρου, εργασίες κατασκευής έργων υποδομής /διαστρωμάτωσης (μετά την εφαρμογή στεγανοποίησης), για την  εγκατάσταση βλάστησης .

·     Η επιλογή αντιρριζικής μεμβράνη και περιγραφή της μεθόδου εγκατάστασης  (εφόσον η στεγανοποιητική στρώση δεν παρε΄χει πιστοποιημένη αντιρριζική προστασία).
·    Η επιλογή αποστραγγιστικού  συστήματος και περιγραφή της μεθόδου εγκατάστασης
·     Η επιλογή φίλτρων και περιγραφή της μεθόδου εγκατάστασης
·     Η επιλογή υποστρώματος  ανάπτυξης φυτών .
·     Η συνολική απαιτούμενη αποστραγγιστική ικανότητα ανάλογα με την μέση ετήσια βροχόπτωση και το συντελεστή απορροής του δώματος.  

6)       Η Επιλογή του τύπου  βλάστησης και περιγραφή μεθόδου εγκατάστασης.
·      Επιλογή φυτικών ειδών,
·      Περιγραφή των ιδιοτήτων τους (μέγεθος, ανθεκτικότητα στη σκιά, ανθεκτικότητα σε ξηρασία, απαιτήσεις σε φυτικό υπόστρωμα κ.λ.π.),
·      Περιγραφή εργασιών εγκατάστασης αυτών στους χώρους φύτευσης
·      Πίνακας φυτικού υλικού
·      Περιγραφή υλικών και εργασιών υποστύλωσης μεγάλων δένδρων
·      Επιλογή της   μεθόδου εγκατάστασης χλοοτάπητα, περιγραφή  όλων των απαιτουμένων υλικών καθώς και των εργασιών εγκατάστασης αυτού.

7)      Υπολογισμός βάρους/φορτίων (κορεσμένα βάρη)
Ο υπολογισμός φορτίου του προτεινόμενου συστήματος υποδομής φυτεμένου δώματος / στέγης και του αντίστοιχου υποστρώματα ανάπτυξης) πρέπει να γίνεται σε συνθήκες κορεσμού. Σημαντικός είναι ο υπολογισμός και των δομικών ή φυσικών στοιχείων που συνδυάζονται με την φύτευση όπως διάδρομοι κίνησης, δάπεδα, συστήματα σκίασης, στοιχεία νερού κλπ. τα οποία πρέπει να συνεκτιμηθούν.
8)      Περιγραφή του αρδευτικού δικτύου  και του τρόπου λειτουργίας του , υπολογισμός υδατικών αναγκών ανά αυτόνομη περιοχή άρδευσης, περιγραφή του τρόπου σχεδιασμού και διάταξης του αρδευτικού δικτύου, συμπεριλαμβανομένου της  επιλογής των σωλήνων. Περιγραφή του προτεινόμενου συστήματος ελέγχου της λειτουργίας του  , το είδος και ο απαιτούμενος βαθμός φίλτρανσης του δικτύου, η παροχή, η πίεση λειτουργίας και οι επιτρεπόμενες αποκλίσεις των σταλακτών και των εκτοξευτών , οι παροχές, οι πιέσεις λειτουργίας και οι απώλειες των εξαρτημάτων λειτουργίας και προστασίας του δικτύου  Περιγραφή αντλίας όπου απαιτείται .
9)      Περιγραφή και πρόγραμμα εργασιών διαχείρισης όλων των φυτεμένων επιφανειών .
·    Έλεγχος και συντήρηση συστήματος υποδομής
·    Πρόγραμμα διαχείρισης όλων των φυτεμένων επιφανειών
·    Πρόγραμμα διαχείρισης του αρδευτικού δικτύου .
2.2.3.2   Σχέδια
2.2.3.2.1    Σχέδιο Υποδομής Φυτεμένου Δώματος / Στέγης
Κλίμακα:  1:50 ή  1:100  Σύμφωνα με τις κλίμακες των Αρχιτεκτονικών σχεδίων και θα έχει υπόβαθρο την κάτοψη δώματος
Στα σχέδιο θα πρέπει να παρουσιάζονται σαφώς :
1.     Οι ρύσεις  του δώματος και οι απολήξεις τους (Υδρορροές)
2.     Η υποδομή του φυτεμένου δώματος/στέγης
3.     Οι θέσεις των λεπτομερειών υποδομής και συναρμογών
Σχέδια λεπτομερειών Κλίμακα   :  1:5 ή  1:10 
Λεπτομέρειες διαστρωμάτωσης του συστήματος υποδομής στα σημεία
α)  Περίμετρος κτιρίου/Στηθαίο
β)  Συναρμογή φυτεμένου δώματος με σκληρό δάπεδο 
γ)  Υδρορροές
δ)  Κάθετες απολήξεις στο δώμα/στέγη
ε)  Ηλιοσωλήνες/Κουπόλες

2.2.3.2.2    Σχέδιο   Φύτευσης
Α. Σχέδιο   Φύτευσης στον Εκτατικό  και ημιεντατικό τύπο
Κλίμακα  :  1:50 ή 1:100   Σύμφωνα με τις κλίμακες των Αρχιτεκτονικών σχεδίων και θα έχει υπόβαθρο την κάτοψη δώματος
Στο σχέδιο θα πρέπει  να παρουσιάζει σαφώς :
Το σχήμα και η έκταση κάθε διακεκριμένης περιοχής κατά είδος φύτευσης, (σπορά , εδαφοκάλυψη ,  χλοοτάπητας , φυτά )  και η  έκταση τους σε m2.
Ο αριθμός των φυτών κάθε ομάδας, κατά είδος, μέσα σε κάθε διακεκριμένη περιοχή φύτευσης ή η ακριβής θέση κάθε φυτού ή ομάδας φυτών ιδίου είδους ή σύνθεσης ειδών.
Β. Σχέδιο   Φύτευσης στον  Εντατικό  τύπο
Κλίμακα  : 1:50  ή  1:100  Σύμφωνα με τις κλίμακες των Αρχιτεκτονικών σχεδίων και θα έχει υπόβαθρο την κάτοψη δώματος
Το σχήμα και η έκταση κάθε διακεκριμένης περιοχής κατά είδος φύτευσης, (σπορά , εδαφοκάλυψη ,  χλοοτάπητας , φυτά )  και η  έκταση τους σε m2.
Ο αριθμός των φυτών κάθε ομάδας, κατά είδος, μέσα σε κάθε διακεκριμένη περιοχή φύτευσης ή η ακριβής θέση κάθε φυτού ή ομάδας φυτών ιδίου είδους ή σύνθεσης ειδών.
Σχέδιο χάραξης των περιγραμμάτων των ομάδων  φύτευσης και των θέσεων των μεγάλων φυτών (δένδρα, Θάμνοι ).
Το βάθος του υποστρώματος ανάπτυξης φυτών στις διάφορες θέσεις ιδιαίτερα όταν αυτό διαφοροποιείται . 
2.2.3.2.3    Σχέδιο αρδευτικού δικτύου
Κλίμακα  :  1:50  ή 1:100 Σύμφωνα με τις κλίμακες των Αρχιτεκτονικών σχεδίων
Υπόβαθρο  στο σχέδιο  της φυτοτεχνικής μελέτης του δώματος  διατηρώντας από το σύνολο των περιεχομένων πληροφοριών μόνον τις απολύτως απαραίτητες (π.χ. περίγραμμα της περιοχής φύτευσης).
Θα απεικονίζεται η γενική διάταξη των βασικότερων στοιχείων του δικτύου (θέσεις υδροληψιών, αγωγοί μεταφοράς, φρεάτια κλπ), καθώς και άλλα στοιχεία, όπως η οριοθέτηση των αυτόνομα αρδευόμενων περιοχών. Θα φαίνονται λεπτομερώς οι θέσεις και οι διαστάσεις των αγωγών, των φρεατίων και των επιφανειών που θα αρδεύονται, καθώς και οι θέσεις και οι τύποι των μηχανισμών και αυτοματισμών του δικτύου , μετεωρολογικοί σταθμοί κλπ.
2.2.3.2.4   Σχέδια λεπτομερειών
Στα σχέδια λεπτομερειών που, δίδονται όλες οι κατασκευαστικές λεπτομέρειες σε τομές και κατόψεις, για τις διάφορες εργασίες που προτείνονται στη μελέτη .
Στα σχεδία λεπτομερειών θα περιλαμβάνεται υποχρεωτικά και  Σχέδιο  αγκύρωσης – σταθεροποίησης μεγάλων δένδρων όταν  χρησιμοποιούνται στην φύτευση. Οι τελικές επιτρεπόμενες διαστάσεις κόμης των μεγάλων φυτών.
2.2.3.3  Τεύχος Τεχνικών  Προδιαγραφών
Οι Τεχνικές προδιαγραφές θα περιλαμβάνουν, τα τεχνικά χαρακτηριστικά όλων των υλικών.
Για τα υλικά υποδομής /διαστρωμάτωσης θα περιγράφουν πλήρως τα υλικά κατασκευής ,το βάρος κάθε υλικού ξεχωριστά, τις διαστάσεις, την αντοχή, την αποστραγγιστική ικανότητα, την αποθηκευτική ικανότητα σε νερό, μηχανική αντοχή και όλα τα σχετικά τεχνικά χαρακτηριστικά.
Για τo  φυτικό υλικό , το μίγμα των σπόρων, τα είδη φυτών, πίνακας φυτικού υλικού (όνομα, λατινικό όνομα, ύψος, περίμετρος κορμού, μέγεθος μπάλας).
Για το δίκτυο άρδευσης, τα τεχνικά χαρακτηριστικά και πλήρη περιγραφή όλων των επί μέρους υλικών και εξαρτημάτων του δικτύου άρδευσης (υλικό κατασκευής και όρια (παροχής και πίεσης) λειτουργίας αυτών .
2.3.3.4  Προμετρήσεις / Προϋπολογισμός
Με βάση τα σχέδια, θα συντάσσονται πίνακες προμέτρησης που αφορούν διαφορετικές εργασίες όπως: α) Εγκατάσταση Υποδομής , β) Εγκατάστασης βλάστησης  γ) Εγκατάστασης αρδευτικού δικτύου και δ) Διαχείρισης  ε) άλλες, απαραίτητες κατά περίπτωση, εργασίες. Θα συντάσσεται προϋπολογισμός δαπάνης  βασιζόμενος στις ποσότητες που προμετρήθηκαν. 

ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (ΤΣΥ) 
KATAΣKEYHΣ ΦYTEMENΩN ΔΩMATΩN/ΣΤΕΓΩΝ

3.  ΤΕΧΝΙΚΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΩΝ (ΤΣΥ) KATAΣKEYHΣ ΦYTEMENΩN ΔΩMATΩN/ΣΤΕΓΩΝ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η παρούσα τεχνική προδιαγραφή (ΤΣΥ, Τεχνική Συγγραφή Υποχρεώσεων ) αναφέρεται στην εκτέλεση όλων των εργασιών σχετικών με την κατασκευή των φυτεμένων   δωμάτων / στεγών  όπως , τις  εργασίες   κατασκευής  του συστήματος υποδομής που είναι απαραίτητο για την εγκατάσταση της βλάστησης αλλά και την αποστράγγιση της πλεονάζουσας ποσότητας νερού, καθώς και τις   εργασίες  εγκατάστασης φυτών και δικτύου άρδευσης. Επίσης περιλαμβάνει τις ελάχιστες απαιτήσεις ποιότητας υλικών και τους τεχνικούς  όρους  σύμφωνα με τους οποίους θα εκτελεστεί  η κατασκευή τους φυτεμένου  δώματος / στέγης .

ΥΛΙΚΑ ΦΥΤΕΜΕΝΩΝ ΔΩΜΑΤΩΝ /ΣΤΕΓΩΝ 

3.1 ΥΛΙΚΑ
Τα υλικά για την κατασκευή των φυτεμένων δωμάτων / στεγών είναι:
·        Το φυτικό υλικό
·        Τα Υλικά υποδομής τα οποία αποτελούν την απαραίτητη προϋπόθεση για  την εγκατάσταση της βλάστησης
·        Τα υλικά του συστήματος άρδευσης, το οποίο είναι απαραίτητο για της διατήρηση της βλάστησης
Όλα τα υλικά που χρησιμοποιούνται για την κατασκευή του φυτεμένου δώματος/στέγης και της εγκατάστασης της βλάστησης πρέπει να επιλεγούν με τέτοιο τρόπο  που να εξασφαλίζεται η αμοιβαία χημική συμβατότητα. Ο κατασκευαστής κάθε  υλικού   παρέχει   στοιχεία σχετικά με τους  περιορισμούς της χρήσης του λόγω ασυμβατότητας.  Εάν για ένα οποιοδήποτε υλικό διαπιστωθεί ότι η χρήση του είναι ασύμβατη, είτε θα πρέπει να αναθεωρηθεί η επιλογή του υλικού ή θα πρέπει ληφθούν πρόσθετα μέτρα κατά την εγκατάσταση (πχ τοποθέτηση ειδικού    φύλλου  διαχωρισμού ) .  Τόσο οι μεμβράνες στεγανοποίησης όσο και οι αντιριζικές πρέπει να ελέγχονται για να εξασφαλίζεται ότι είναι ανθεκτικές στην υδρόλυση. Όλα τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν θα πρέπει επίσης να είναι ανθεκτικά σε συνεχή έκθεση στο νερό, την βιολογική δράση των μικροοργανισμών, υδατοδιαλυτών ουσιών κλπ. Τα υλικά θα πρέπει να φέρουν τις αντίστοιχες πιστοποιήσεις από διεθνείς οργανισμούς πιστοποίησης για την χρήση και τα τεχνικά χαρακτηριστικά τους.
Τα υλικά που θα χρησιμοποιηθούν δεν πρέπει να  δημιουργούν ατμοσφαιρική ρύπανση που οφείλεται σε διεργασίες, όπως απόπλυση ή η απελευθέρωση των αερίων ουσιώνΕπίσης όλα τα  υλικά δεν πρέπει να περιέχουν συστατικά τα οποία είναι επιβλαβή  για τα φυτά.
Παρακάτω αναφέρονται τα υλικά ανάλογα με την σειρά τοποθέτησης τους  στο δώμα .
3.1.1  ΥΛΙΚΑ ΥΠΟΔΟΜΗΣ ΦΥΤΕΜΕΝΩΝ ΔΩΜΑΤΩΝ /ΣΤΕΓΩΝ
3.1.1.1  Ειδικά φύλλα διαχωρισμού και προστασίας  
Στα φυτεμένα δώματα/στέγες χρησιμοποιούνται διάφορα ειδικά φύλλα διαχωρισμού για διαφορετικές χρήσεις , όπως περιγράφεται παρακάτω.
Σε περίπτωση μη χημικής συμβατότητας  της αντιρριζικής μεμβράνης με τα υλικά της στεγανωτικής στρώσης  τοποθετείται ειδικό   φύλλο  διαχωρισμού, από θερμικά ενισχυμένο πολυπροπυλένιο υδατοπερατό, , κατάλληλο για διάστρωση πάνω από ασφαλτικές μεμβράνες στεγανοποίησης .
Σε περίπτωση εφαρμογής ανεστραμμένου τύπου φυτεμένου δώματος, όπου τον ρόλο της προστατευτικής στρώσης για την στεγανοποίηση επιτελεί η θερμομόνωση, πάνω από την θερμομόνωση εφαρμόζεται εξειδικευμένο υδροφοβικό φύλλο διαχωρισμού  που επιτρέπει την εξάτμιση του εγκλωβισμένου νερού από το επίπεδο της.
Για την προστασία της μόνωσης  πάνω από την στεγανωτική στρώση ή πάνω από την αντιρριζική μεμβράνη τοποθετείται υπόστρωμα προστασίας της μόνωσης .
Το πάχος και το υλικό κατασκευής  των ειδικών φύλλων  διαχωρισμού εξαρτάται από τον τύπο του δώματος , τον σκοπό για τον οποίο θα χρησιμοποιείται και καθορίζεται στην μελέτη.
Τα φύλλα διαχωρισμού που θα ενσωματωθούν στο έργο  θα έχουν τα εξής χαρακτηριστικά:
Σε περίπτωση μη χημικής συμβατότητας  θα είναι κατασκευασμένο από θερμικά ενισχυμένο πολυπροπυλένιο ή ισοδύναμο υλικό, υδατοπερατό, ελάχιστου,  πάχους 0,8 mm και  βάρους  100 g/m2.
Σε περίπτωση εφαρμογής ανεστραμμένου τύπου φυτεμένου δώματος το φύλλο διαχωρισμού θα είναι κατασκευασμένο από θερμικά ενισχυμένο πολυπροπυλένιο, υδροφοβικό , που επιτρέπει την εξάτμιση του εγκλωβισμένου νερού από το επίπεδο της θερμομόνωσης ελάχιστου, πάχους 0,5 mm και βάρους  από  80 g/m2.
Σε περίπτωση προστασίας της μόνωσης θα  είναι θα είναι κατασκευασμένο από συνθετικές ανακυκλωμένες ίνες πολυεστέρα ή πολυπροπυλένιο ή πολυαιθυλένιο, ή ισοδύναμο υλικό, ελάχιστου,  πάχους από 2,5 mm και βάρους  από  300 g/m2.
Θα  είναι σύμφωνα με τις προδιαγραφές FLL 2008 και πιστοποιημένο κατά τα διεθνή στάνταρ ποιότητας DIN ή ISO ή EN και θα καλύπτεται από αντίστοιχο πιστοποιητικό του εργοστασίου παραγωγής.
Θα έχουν   αντοχή στον εφελκυσμό, ελαστικότητα τάνυσης,  αντοχή στην απόσχιση,  δεν θα   αλλοιώνονται στην άσφαλτο  , θα διατηρούν    την ευκαμψία τους σε χαμηλές θερμοκρασίες και θα είναι ανθεκτικά  στις προσβολές από μικροοργανισμούς (βακτήρια κλπ), σε λιπάσματα και οργανικές ενώσεις όπως φυτοφάρμακα, εκκρίσεις ριζών κλπ.
Θα είναι αποδεκτής ποιότητας κατασκευής και θα συνοδεύονται απαραιτήτως από τα αντίστοιχα φυλλάδια τεχνικών χαρακτηριστικών και  οδηγιών εγκατάστασης  τους. Ο κατασκευαστής θα διαθέτει πλήρη σειρά Οδηγιών και λεπτομερειών για ορθή εγκατάσταση τους .
Θα φέρουν εκτύπωση  ή πινακίδα στερεωμένη στο σώμα τους με αναγραφόμενα τα παρακάτω τουλάχιστον πληροφοριακά στοιχεία : Εργοστάσιο, χώρα παραγωγής, υλικό κατασκευής, πάχος, βάρος , διαστάσεις ρολού .   
3.1.1.2 Aντιρριζική Μεμβράνη
Για την πλήρη προστασία της επιφάνειας του δώματος/στέγης από διάτρηση του ριζικού συστήματος των φυτών είναι απαραίτητη η διάστρωση ισοπαχούς αντιρριζικής μεμβράνης. Η αντιρριζική μεμβράνη παρέχει κατάλληλη και διαρκή προστασία  από την διείσδυση των ριζών στην στεγανοποιητική στρώση. 
Η αντιρριζική μεμβράνη είναι κατασκευασμένη  από διάφορα υλικά με πυκνή δομή τα οποία εμποδίζουν τη διείσδυση των ριζών και προστατεύουν την ακεραιότητα της στεγανοποιητικής στρώσης του κτιρίου.
Η ανάγκη τοποθέτησής της αντιρριζικής μεμβράνης εξαρτάται από το είδος της μεμβράνης στεγανοποίησης. Όταν η μεμβράνη  στεγανοποίησης πχ οι ασφαλτικές μεμβράνες ,  έχει πιστοποίηση κατά FLL Root  Proof Test 2002, δεν απαιτείται πρόσθετη τοποθέτηση αντιρριζικής. Στην περίπτωση αυτή  εφαρμόζεται διπλή στρώση αντιρριζικής ασφαλτικής μεμβράνης.
Η οποιαδήποτε στεγανωτική μεμβράνη για να χαρακτηριστεί ως αντιριζική  θα πρέπει να έχει τέτοιες  ιδιότητες ώστε να χαρακτηρίζεται «ανθεκτική στη ριζοβολία», σύμφωνα με το κατά FLL Root  Proof Test 2002 και να καλύπτεται από αντίστοιχο πιστοποιητικό του εργοστασίου παραγωγής .
Οι αντιρριζικές μεμβράνες από πολυβινυλοχλωρίδιο (PVC) ή εύκαμπτη πολυολεφίνη (FPO)/TPO για να χαρακτηριστούν  και ως στεγανωτικές  πρέπει να έχουν πάχος μεγαλύτερο ή ίσο των  1,5 mm  . Οι αντιρριζικές μεμβράνες από πολυβινυλοχλωρίδιο (PVC) ή εύκαμπτη πολυολεφίνη (FPO)/TPO όταν έχουν πάχος μικρότερο των 1,5 mm  ενισχύουν την στεγάνωση της οροφής του κτιρίου αλλά δεν την υποκαθιστούν .
Η αντιριζική μεμβράνη από ηλεκτρονικά ελεγμένο πολυαιθυλένιο (PE) χρησιμοποιείτε σε εκτατικού τύπου δώματα και δεν καλύπτει τις ανάγκες στεγανοποίησης του δώματος.
Η προστασία της   στεγανοποιητικής στρώσης είναι απαραίτητη  σε όλους τους τύπους δώματος και εξασφαλίζεται με την εφαρμογή ειδικού υποστρώματος  προστασίας  πριν την αντιρριζική μεμβράνη .
Το πάχος και το είδος της  αντιρριζική μεμβράνη εξαρτάται από τον τύπο του δώματος και καθορίζεται στην μελέτη.
H αντιρριζική μεμβράνη που θα ενσωματωθεί  στο έργο  θα έχουν τα εξής χαρακτηριστικά:
Θα είναι κατασκευασμένη από ηλεκτρονικά ελεγμένο πολυαιθυλένιο (PE) ή  πολυβινυλοχλωρίδιο (PVC) ή εύκαμπτη πολυολεφίνη (FPO)/TPO, ή EPDM ή ισοδύναμο υλικό .
Θα  είναι πιστοποιημένες  κατά FLL Root  Proof Test 2002 , θα πληρούν τα διεθνή στάνταρ ποιότητας DIN ή ISO ή EN και θα καλύπτονται από αντίστοιχο πιστοποιητικό του εργοστασίου παραγωγής.
Θα έχει πάχος που θα καθορίζεται στην μελέτη αλλά όχι μικρότερο από 0,4mm για τις (PE) για χρήση σε φυτεμένα δώματα εκτατικού τύπου και  0,8 mm  για τις (PVC) ή 1,0mm για τις (FPO)/(TPO.
Θα έχει  αντοχή στον εφελκυσμό, ελαστικότητα τάνυσης,  αντοχή στην απόσχιση,  δεν θα   αλλοιώνονται στην άσφαλτο  , θα διατηρεί   την ευκαμψία της σε χαμηλές θερμοκρασίες και θα είναι ανθεκτική στις προσβολές από μικροοργανισμούς (βακτήρια κλπ), σε λιπάσματα και οργανικές ενώσεις όπως φυτοφάρμακα, εκκρίσεις ριζών κλπ.
Θα είναι αποδεκτής ποιότητας κατασκευής και θα συνοδεύονται απαραιτήτως από τα αντίστοιχα φυλλάδια τεχνικών χαρακτηριστικών και  οδηγιών εγκατάστασης  τους. Ο κατασκευαστής θα διαθέτει πλήρη σειρά Οδηγιών και λεπτομερειών για ορθή εγκατάσταση τους .
Θα φέρουν εκτύπωση  ή πινακίδα στερεωμένη στο σώμα τους με αναγραφόμενα τα παρακάτω τουλάχιστον πληροφοριακά στοιχεία : Εργοστάσιο, χώρα παραγωγής, υλικό κατασκευής, πάχος, βάρος, διαστάσεις ρολού .  
3.1.1.3 Υπόστρωμα προστασίας και συγκράτησης υγρασίας
Το Υπόστρωμα προστασίας και συγκράτησης υγρασίας προσφέρει επιπλέον προστασία στην υποκείμενη αντιριζική μεμβράνη καθώς και στα συστήματα στεγανοποίησης από πλήγματα.
Στις Ελληνικές κλιματολογικές συνθήκες η συγκράτηση υγρασίας στο υπόστρωμα,  η οποία μπορεί να αποδοθεί στα φυτά μέσω της εξάτμισης, είναι πολύ σημαντικός παράγοντας επιτυχίας για την εγκατάσταση των φυτών και την ορθολογικότερη διαχείριση  του νερού . Όσο αυξάνει η  δυνατότητα συγκράτησης νερού του υποστρώματος  προστασίας και συγκράτησης υγρασίας,  μειώνεται  η  ποσότητα των υδάτων από βροχοπτώσεις που απορρέει στο σύστημα των αποχετευτικών αγωγών ομβρίων, καθώς και  η  ταχύτητα απορροής του νερού.
Το πάχος του υποστρώματος προστασίας και συγκράτησης υγρασίας και η ικανότητα του να συγκρατεί νερό εξαρτάται από τον τύπο του δώματος και από τον σκοπό για τον οποίο χρησιμοποιείται και καθορίζεται στην μελέτη.
Το υπόστρωμα προστασίας και συγκράτησης υγρασίας  , που θα ενσωματωθεί  στο έργο  θα έχει  τα εξής χαρακτηριστικά:
Θα είναι κατασκευασμένο  από συνθετικές ανακυκλωμένες ίνες πολυεστέρα ή πολυπροπυλένιο ή πολυαιθυλένιο ή ισοδύναμο υλικό, υψηλής ποιότητας και υψηλής μηχανικής αντοχής και ανθεκτικό στην θερμότητα.
Θα έχει υψηλή αντοχή στον εφελκυσμό, ελαστικότητα τάνυσης,  αντοχή στην απόσχιση,  δεν θα   αλλοιώνονται στην άσφαλτο  , βιολογικά και χημικά ουδέτερο θα διατηρεί   την ευκαμψία του σε χαμηλές θερμοκρασίες και θα είναι ανθεκτικό στις προσβολές από μικροοργανισμούς (βακτήρια κλπ), σε λιπάσματα και οργανικές ενώσεις όπως φυτοφάρμακα, εκκρίσεις ριζών κλπ.
Θα  είναι σύμφωνα με τις προδιαγραφές FLL 2008 και πιστοποιημένο κατά τα διεθνή στάνταρ ποιότητας DIN ή ISO ή EN και θα καλύπτεται από αντίστοιχο πιστοποιητικό του εργοστασίου παραγωγής.
Θα έχει τα παρακάτω αναφερόμενα Ελάχιστα Τεχνικά Χαρακτηριστικά :

Πάχος : ≥ 3 mm  
Ικανότητα συγκράτησης :  ≥  3 l/m2και άνω
Κατηγορία αντοχής 3 

Θα είναι αποδεκτής ποιότητας κατασκευής και θα συνοδεύονται απαραιτήτως από τα αντίστοιχα φυλλάδια τεχνικών χαρακτηριστικών και  οδηγιών εγκατάστασης  τους. Ο κατασκευαστής θα διαθέτει πλήρη σειρά Οδηγιών και λεπτομερειών για ορθή εγκατάσταση τους .
Θα φέρουν εκτύπωση  ή πινακίδα στερεωμένη στο σώμα τους με αναγραφόμενα τα παρακάτω τουλάχιστον πληροφοριακά στοιχεία : Εργοστάσιο, χώρα παραγωγής, υλικό κατασκευής, πάχος, βάρος  , διαστάσεις ρολού .
3.1.1.4 Αποστραγγιστικό Σύστημα
Οι  σημαντικότερες λειτουργίες  των φυτεμένων δωμάτων/στεγών  που έχουν τεχνική , οικονομική και οικολογική σημασία είναι η  μείωση της ποσότητας των υδάτων που απορρέει στο σύστημα των αποχετευτικών αγωγών λόγω της συγκράτησης ποσοστού αυτών στο φυτεμένο δώμα, η  μείωση της ταχύτητας απορροής του νερού καθώς  και η διατήρηση του νερού της βροχής για να καλύψει τις ανάγκες των φυτών. Το  σημαντικότερο στοιχείο από αυτά  που συνθέτουν την υποδομή των φυτεμένων δωμάτων/στεγών  που επηρεάζει τις  παραπάνω αναφερόμενες λειτουργίες είναι το αποστραγγιστικό σύστημα.
Η ποσότητα νερού που θέλουμε να συγκρατήσουμε στην επιφάνεια της στέγης καθορίζεται σε μεγάλο βαθμό από το είδος των φυτών που αναπτύσσονται στο φυτεμένο δώμα. Το είδος του αποστραγγιστικού συστήματος που χρησιμοποιείται συμβάλει στην αναλογία νερού, αέρα στο συγκεκριμένο επίπεδο.
Το αποστραγγιστικό σύστημα πρέπει να λειτουργεί σαν αποθήκη νερού και να επιτρέπει την ενιαία αποστράγγιση, τον αερισμό του υποστρώματος ανάπτυξης φυτών και να αποτελεί ισχυρή προστατευτική στρώση για τις υποκείμενες μεμβράνες.  Το αποστραγγιστικό σύστημα,  φέρει  αμφίπλευρες εγκολπώσεις,  με οπές στην κορυφή των εγκολπώσεων για την διευκόλυνση της κυκλοφορίας του αέρα και κενούς χώρους στους οποίους συσσωρεύεται και αποθηκεύεται το νερό . Η περίσσεια ύδατος οδηγείται στις υδρορροές ή συγκεντρώνεται σε ειδική δεξαμενή για επανάχρηση.  Όταν το δώμα είναι προσπελάσιμο το αποστραγγιστικό σύστημα θα πρέπει να έχει υψηλή μηχανική  αντοχή.
Ανάλογα με τον τύπο του φυτεμένου δώματος μεταβάλλεται το ύψος, η αντοχή στη συμπίεση,  το πάχος , η ικανότητα αποστράγγισης και αποθηκευτική ικανότητα νερού του αποστραγγιστικού δικτύου. Στον εκτατικό τύπο το ύψος του  αποστραγγιστικού   συστήματος  ξεκινά   από 2,0cm με  αποθηκευτική ικανότητα νερού τουλάχιστον 3l/m2. Αποστραγγιστικό σύστημα  αυτού του ύψους χρησιμοποιείται σε ειδικές περιπτώσεις και εφόσον αιτιολογείται από την μελέτη . Στον  εκτατικό τύπο συνήθως χρησιμοποιείται  αποστραγγιστικό σύστημα ύψους τουλάχιστον 2,5 cm με αποθηκευτική ικανότητα νερού τουλάχιστον 3l/m2. Στον ημιεντατικό τύπο συνήθως χρησιμοποιείται αποστραγγιστικό σύστημα ύψους από 4,0cm με  αποθηκευτική ικανότητα νερού τουλάχιστον 4l/m2, ενώ στον εντατικό από 6,0cm και άνω,  με αποθηκευτική ικανότητα νερού τουλάχιστον 8l/m2.
Η ικανότητα αποστράγγισης του  αποστραγγιστικού   συστήματος  είναι προτιμότερο να είναι άνω των 0,5 l/m2xs .Τα υλικά με χαμηλότερες ικανότητες αποστράγγισης  χρησιμοποιούνται μόνο σε περιοχές με χαμηλή  βροχόπτωση και χωρίς πλημμυρικά φαινόμενα.  
Στα φυτεμένα δώματα εντατικού τύπου (με ύψος υποστρώματος άνω των 80 cm) μπορούν να χρησιμοποιηθούν αποστραγγιστικά συστήματα τα οποία δεν αποθηκεύουν νερό και χρησιμοποιούνται ως ισχυρή προστατευστική στρώση των υποκείμενων μεμβρανών, για την υποδομή εγκατάστασης πλακοστρώσεων, καθιστικών, υδάτινων στοιχείων κλπ.
Τα τεχνικά χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει το αποστραγγιστικό σύστημα καθορίζονται στην μελέτη. 
Το αποστραγγιστικό σύστημα που θα ενσωματωθεί  στο έργο  θα έχει  τα εξής χαρακτηριστικά:
Θα είναι κατασκευασμένο  από υψηλής πυκνότητας ανακυκλωμένο πολυαιθυλένιο (HDPE), ενισχυμένο πλαστικό (ABS) ή ανακυκλωμένο πολυστυρένιο (Recycled PS) ή ισοδύναμο υλικό,  με αμφίπλευρες εγκολπώσεις,  με οπές στην κορυφή των εγκολπώσεων για την διευκόλυνση της κυκλοφορίας του αέρα και κενούς χώρους στους οποίους συσσωρεύεται και αποθηκεύεται το νερό .
Θα  είναι σύμφωνα με τις προδιαγραφές FLL 2008 και πιστοποιημένο κατά τα διεθνή στάνταρ ποιότητας DIN ή ISO ή EN και θα καλύπτεται από αντίστοιχο πιστοποιητικό του εργοστασίου παραγωγής.
Θα  είναι βιολογικά και χημικά ουδέτερο, θα είναι ανθεκτικό στις προσβολές από μικροοργανισμούς (βακτήρια κλπ), σε λιπάσματα και οργανικές ενώσεις όπως φυτοφάρμακα, εκκρίσεις ριζών κλπ.
Θα έχει τα παρακάτω αναφερόμενα Ελάχιστα Τεχνικά Χαρακτηριστικά :

Ικανότητα αποστράγγισης νερού σε μηδενική κλίση  ≥ 0,29- 8,1 l/m2xs
Όγκος Πλήρωσης ≥10 l/m2
Ικανότητα αποθήκευσης Νερού ≥3 l/m2
Αντοχή στην πίεση με κενά φατνώματα ≥50ΚΝ/ m(Εκτατικός /Ημιεντατικός τύπος)
Αντοχή στην πίεση με κενά φατνώματα ≥19ΚΝ/ m2 (Εντατικός τύπος).
Θα είναι αποδεκτής ποιότητας κατασκευής και θα συνοδεύεται απαραιτήτως από τα αντίστοιχα φυλλάδια τεχνικών χαρακτηριστικών και  οδηγιών εγκατάστασης  τους. Ο κατασκευαστής θα διαθέτει πλήρη σειρά Οδηγιών και λεπτομερειών για ορθή εγκατάσταση τους .
Θα φέρουν εκτύπωση  ή πινακίδα στερεωμένη στο σώμα τους με αναγραφόμενα τα παρακάτω τουλάχιστον πληροφοριακά στοιχεία : Εργοστάσιο, χώρα παραγωγής, υλικό κατασκευής, ύψος, βάρος  , Όγκος Πλήρωσης,   αντοχή στην συμπίεση, ικανότητα αποθήκευσης Νερού.



3.1.1.5 Αποστραγγιστικό/Θερμομονωτικό  Σύστημα
Το αποστραγγιστικό/θερμομονωτικό σύστημα πρέπει να λειτουργεί ως θερμομονωτική στρώση και να ενισχύει την θερμομόνωση του κτιρίου, ως  αποθήκη νερού και να επιτρέπει την ενιαία αποστράγγιση, τον αερισμό του υποστρώματος ανάπτυξης φυτών καθώς και να αποτελεί ισχυρή προστατευτική στρώση για τις υποκείμενες μεμβράνες. Το αποστραγγιστικό/θερμομονωτικό σύστημα   πρέπει να έχει  μετρήσιμη  θερμική αντίσταση (m2K/W) και αμφίπλευρες εγκολπώσεις και κενούς χώρους στους οποίους συσσωρεύεται και αποθηκεύεται το νερό. Η περίσσεια ύδατος οδηγείται στις υδρορροές ή συγκεντρώνεται σε ειδική δεξαμενή για επανάχρηση. Πρέπει να είναι κατάλληλο για τοποθέτηση σε φυτεμένα δώματα οποιοδήποτε τύπου για την προστασία οριζόντιων ή κεκλιμένων επιφανειών  , την ομαλή  αποστράγγιση του νερού και την  θερμική προστασία.
Τα τεχνικά χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει το αποστραγγιστικό σύστημα καθορίζονται στην μελέτη. 
Το αποστραγγιστικό/θερμομονωτικό σύστημα που θα ενσωματωθεί  στο έργο  θα έχει  τα εξής χαρακτηριστικά:
Θα είναι κατασκευασμένο  από υδροφοβική διογκωμένη πολυστερίνη (EPS-SE) ή πολυστυρόλη ή πολυστυρένιο ή ισοδύναμο  υλικό,    με μετρήσιμη  θερμική αντίσταση και αμφίπλευρες εγκολπώσεις και κενούς χώρους στους οποίους συσσωρεύεται και αποθηκεύεται το νερό.
Θα  είναι σύμφωνα με τις προδιαγραφές FLL 2008 και πιστοποιημένο κατά τα διεθνή στάνταρ ποιότητας DIN ή ISO ή EN και θα καλύπτεται από αντίστοιχο πιστοποιητικό του εργοστασίου παραγωγής.
Θα  είναι βιολογικά και χημικά ουδέτερο, θα είναι ανθεκτικό στις προσβολές από μικροοργανισμούς (βακτήρια κλπ), σε λιπάσματα και οργανικές ενώσεις όπως φυτοφάρμακα, εκκρίσεις ριζών κλπ.
Θα έχει τα παρακάτω αναφερόμενα Ελάχιστα Τεχνικά Χαρακτηριστικά :

Θερμική αντίσταση ≥0,5 m2K/W
Βάρος ≥ 0,95 Kg/m2
Θα είναι αποδεκτής ποιότητας κατασκευής και θα συνοδεύεται απαραιτήτως από τα αντίστοιχα φυλλάδια τεχνικών χαρακτηριστικών και  οδηγιών εγκατάστασης  τους. Ο κατασκευαστής θα διαθέτει πλήρη σειρά Οδηγιών και λεπτομερειών για ορθή εγκατάσταση τους .
Θα φέρουν εκτύπωση  ή πινακίδα στερεωμένη στο σώμα τους με αναγραφόμενα τα παρακάτω τουλάχιστον πληροφοριακά στοιχεία : Εργοστάσιο, χώρα παραγωγής, υλικό κατασκευής, ύψος πάχος, βάρος  , θερμική αντίσταση. 

3.1.1.6 Διηθητικό Φύλλο
Το διηθητικό φύλλο πρέπει να  είναι σχεδιασμένο ώστε να αποτρέπει τη μεταφορά τεμαχίων από το υπόστρωμα στο αποστραγγιστικό σύστημα που θα μπορούσαν να προκαλέσουν το φράξιμό του και να εμποδίσουν τη ροή του νερού.
Το πάχος και το βάρος του διηθητικού φύλλου εξαρτάται από τον τύπο του δώματος και καθορίζεται στην μελέτη.
Το διηθητικό φύλλο που θα ενσωματωθεί  στο έργο  θα έχει  τα εξής χαρακτηριστικά:
Θα είναι κατασκευασμένο  από θερμικά ενισχυμένο πολυπροπυλένιο ή ισοδύναμο υλικό , υψηλής μηχανικής  αντοχής.
Θα  είναι σύμφωνα με τις προδιαγραφές FLL 2008 και πιστοποιημένο κατά τα διεθνή στάνταρ ποιότητας DIN ή ISO ή EN και θα καλύπτεται από αντίστοιχο πιστοποιητικό του εργοστασίου παραγωγής.
Θα  είναι βιολογικά και χημικά ουδέτερο, θα είναι ανθεκτικό στις προσβολές από μικροοργανισμούς (βακτήρια κλπ), σε λιπάσματα και οργανικές ενώσεις όπως φυτοφάρμακα, εκκρίσεις ριζών κλπ.
Θα έχει τα παρακάτω αναφερόμενα Ελάχιστα Τεχνικά Χαρακτηριστικά :

Βάρος : 100gr/m 
Κατηγορία αντοχής 1-3
Θα είναι αποδεκτής ποιότητας κατασκευής και θα συνοδεύονται απαραιτήτως από τα αντίστοιχα φυλλάδια τεχνικών χαρακτηριστικών και  οδηγιών εγκατάστασης  του. Ο κατασκευαστής θα διαθέτει πλήρη σειρά Οδηγιών και λεπτομερειών για ορθή εγκατάσταση τους .
Θα φέρει  εκτύπωση  ή πινακίδα στερεωμένη στο σώμα του με αναγραφόμενα τα παρακάτω τουλάχιστον πληροφοριακά στοιχεία : Εργοστάσιο, χώρα παραγωγής, υλικό κατασκευής, πάχος, βάρος  .

3.1.1.7 Υπόστρωμα ανάπτυξης φυτών
Το υπόστρωμα ανάπτυξης των φυτών πρέπει να  δίνει τη δυνατότητα στα φυτά να αναπτύξουν ένα πυκνό ριζικό σύστημα και να ικανοποιεί τις φυσικές, χημικές και βιολογικές ανάγκες των φυτών. Απαιτείται να έχει συγκεκριμένο πορώδες, PH και κοκκομετρία, ανάλογα με το φυτικό υλικό που θα επιλεγεί. Πρέπει να είναι σταθερό, να απορροφά και να συγκρατεί νερό για την ανάπτυξη των φυτών και να επιτρέπει μόνο την περίσσεια νερού να οδηγείται στο αποστραγγιστικό σύστημα. Πρέπει να επιτρέπει τον αερισμό του ριζικού συστήματος των φυτών ακόμα και όταν είναι κορεσμένο με νερό. Πρέπει σε βάθος χρόνου να μην συμπιέζεται .
Κατά τη εφαρμογή των διαφορετικών συστημάτων υποδομής φυτεμένων δωμάτων/στεγών δεν χρησιμοποιείται κηπαίο χώμα. Το κηπαίο χώμα είναι ανομοιογενές και λόγω της μεγάλης του πυκνότητας επιβαρύνει τον φορέα με μεγάλα φορτία. Το χώμα δεν ανανεώνεται, συμπυκνώνεται και απαιτεί συνεχή συντήρηση, αερισμό και συνεχή εμπλουτισμό με θρεπτικά στοιχεία για την ανάπτυξη των φυτών. Το ριζικό σύστημα των φυτών δεν αερίζεται λόγω συμπύκνωσης του χώματος με αποτέλεσμα την δυσχερή ανάπτυξή τους και την τελική ασφυξία του φυτικού υλικού. Η σταδιακή καθοδική κίνηση των μικρότερων κόκκων του χώματος (έκπλυση αργίλου) προκαλεί την συγκέντρωσή τους στο επίπεδο του γεωϋφάσματος, την φραγή των πόρων του και την παύση της σωστής λειτουργίας του.
Οι φυσικές και χημικές ιδιότητες του υποστρώματος ανάπτυξης εξαρτώνται από  τον τύπο του φυτεμένου δώματος
Φυσικές και χημικές ιδιότητες ανάλογα με τον τύπο του φυτεμένου δώματος που είναι σύμφωνα με τις προδιαγραφές FLL 2008.
Υπόστρωμα  ανάπτυξης φυτών για φυτεμένα δώματα εκτατικού τύπου

·        Κοκκομετρική σύσταση με ποσοστό στοιχείων με διάμετρο d<0,063mm ≤ 15% κατά μάζα (συνολική άργιλος και ιλύς )  ,
·        η περιεκτικότητα σε  μεγαλύτερα μεγέθη κόκκων για επίπεδα δώματα είναι d=12mm όταν το ύψος του υποστρώματος δεν υπερβαίνει τα 10cm και d=16mm όταν  είναι μεγαλύτερο από 10cm
·        pH 6,0-8,5,
·        περιεκτικότητα σε οργανικά υλικά ≤ 65 g/l
·        υδατοπερατότητα  0,6-70 mm,
·        υδατοϊκανότητα ≥ 35%  κ.ο και ≤   65 % κ.ο 
·        περιεχόμενο αέρα στην υδατοϊκανότητα ≥ 10% κ.ο, 
·        περιεκτικότητα σε άλατα ≤3,5 g/l,
·        κορεσμένο φορτίο έως 1300kg/m3

Υπόστρωμα  ανάπτυξης φυτών για φυτεμένα δώματα ημιεντατικού και εντατικού τύπου .
·         Κοκκομετρική σύσταση με ποσοστό στοιχείων με διάμετρο d<0,063mm ≤ 20% κατά μάζα (συνολική άργιλος και ιλύς )  .
Η άργιλος  (d<0,002 mm) μεταξύ των ορίων 3-10% κατά μάζα και
Η ιλύς (d=0,002 mm μέχρι και 0,063mm) μεταξύ των ορίων 10-17%,
·        η περιεκτικότητα σε  μεγαλύτερα μεγέθη κόκκων για επίπεδα δώματα είναι d=12mm όταν το ύψος του υποστρώματος είναι >10cm και d=16mm όταν  είναι < 10cm
·        pH 6,0-8,5,
·        περιεκτικότητα σε οργανικά υλικά ≤ 90g/l
·        με υδατοπερατότητα  0,3-30 mm,
·        με υδατοϊκανότητα ≥ 45 % κ.ο και ≤   65 % κ.ο  ,
·        με περιεχόμενο αέρα στην υδατοϊκανότητα ≥ 10% κ.ο, 
·        περιεκτικότητα σε άλατα ≤2,5 g/l,
·        κορεσμένο φορτίο έως 1300kg/m3,
Το υπόστρωμα  ανάπτυξης φυτών παρασκευάζεται από την ανάμειξη των πρώτων υλών σε οργανωμένο χώρο με εξειδικευμένα μηχανήματα. Τα προπαρασκευασμένα υποστρώματα ανάπτυξης των φυτών μεταφέρονται στο χώρο του έργου σε οικοδομικούς σάκους  (Big bagsb) συνήθως 0,8 – 1,50 m3 και διαστρώνονται χειρωνακτικά ή με  φορτηγά και τοποθετείται με ειδικά μηχανοκίνητο εξοπλισμό.
Οι οικοδομικοί σάκοι θα φέρουν  πινακίδα στερεωμένη στο σώμα τους με αναγραφόμενη  την πιστοποίησή τους σύμφωνα με τα παραπάνω αναφερόμενα  όρια.
Το υπόστρωμα  ανάπτυξης φυτών πρέπει να  έχει  ομοιογένεια φυσικών και χημικών ιδιοτήτων σε όλο τον όγκο του.  Για την αποδοχή του υποστρώματος ανάπτυξης φυτών αυτό πρέπει να  συνοδεύεται απαραίτητα από έκθεση  ανάλυση δειγμάτων , από πιστοποιημένο εργαστήριο, η οποία δείχνει ότι αυτό  διαθέτει τα παραπάνω αναφερόμενα  χαρακτηριστικά και είναι μέσα στα παραπάνω αναφερόμενα όρια.
Από την επίβλεψη γίνεται δειγματοληπτικός έλεγχος και λαμβάνεται ένα δείγμα ανά 15 σάκους (τουλάχιστον 1 δείγμα ανά ≤15 m3) ή τουλάχιστον 1 δείγμα ανά φορτηγό . Η σχετική δαπάνη αναλύσεων βαρύνει τον ανάδοχο . Τα δείγματα παίρνονται παρουσία   του αναδόχου σύμφωνα με τον προεκτιμώμενο όγκο που πρόκειται να χρησιμοποιηθεί . Τα δείγματα αριθμούνται και στέλνονται συνοδεία αντιπροσώπου της επίβλεψης και του αναδόχου  σε πιστοποιημένο εργαστήριο .    

Στα  φυτεμένα δώματα εντατικού τύπου κάτω από το υπόστρωμα ανάπτυξης των φυτών, τοποθετείται υπόβαση υποστρώματος ανάπτυξης  από αδρανή ελαφροβαρή υλικά,  σε βάθος πάνω από 35 εκ ώστε να εξασφαλίζει την αποφυγή καθιζήσεων σε μεγάλο βάθος, την γρήγορη αποστράγγιση, άριστες συνθήκες στο ριζικό σύστημα των φυτών χωρίς προβλήματα σήψης της οργανικής ουσίας. Η υπόβαση του υποστρώματος ανάπτυξης από αδρανή ελαφροβαρή υλικά πρέπει να έχει ,  pH 6,0-8,5, μεγάλη υδατοπερατότητα,  κορεσμένο φορτίο μικρότερο  των  1300kg/m3 και  δεν πρέπει να περιέχει  οργανικά υλικά.
3.1.1.8 Ειδικά τεμάχια διαχωρισμού επιφανειών
Για τον εγκιβωτισμό ή τον διαχωρισμό του συστήματος υποδομής φυτεμένου δώματος από σκληρά δάπεδα ή ζώνες αποστράγγισης χρησιμοποιούνται εξειδικευμένα τεμάχια διαχωρισμού ή εγκιβωτισμού των συστημάτων υποδομής.  Τα τεμάχια αυτά  κατασκευάζονται από ανοξείδωτα υλικά ή ανακυκλωμένο πλαστικό και έχουν διαφορετικά μεγέθη ανάλογα με το συνολικό βάθος διαστρωμάτωσης του φυτεμένου δώματος. Επίσης φέρουν εγκάρσιες οπές για την απορροή του νερού από και προς τον χώρο φύτευσης ανεξάρτητα από την κλίση της στέγης. Στην βάση των τεμαχίων υπάρχουν προσαρμοζόμενα στοιχεία ή οπές τα οποία επιτρέπουν την σταθεροποίησή τους χωρίς την διάτρηση της μεμβράνης στεγανοποίησης.
3.1.1.9 Βότσαλο / Αδρανές υλικό
Για την δημιουργία ζωνών διακοπής της φύτευσης στην περίμετρο του στηθαίου χρησιμοποιείται ποτάμιο βότσαλο ή αδρανές υλικό με στρογγυλευμένες ακμές. Η περιμετρική διάστρωση βότσαλου/αδρανούς υλικού λειτουργεί ως  ζώνη υπερχείλισης ενώ επιτρέπει ταυτόχρονα τον έλεγχο και επισκευή της αντιρριζικής μεμβράνης. Το υλικό αυτό είναι  διαφορετικής διαβάθμισης ανάλογα με την χρήση του . Η   διάσταση του βότσαλου/αδρανούς πρέπει να   είναι  ≥1,00 cm.
Η διαβάθμιση του αδρανούς υλικού, το πλάτος της ζώνης και το συνολικό βάθος εξαρτώνται από την συνολική αποστραγγιστική ικανότητα της υποδομής του φυτεμένου δώματος και τις κλιματικές συνθήκες της περιοχής και καθορίζεται στην μελέτη . 
3.1.1.10  Φρεάτια ελέγχου υδρορροών 
Για την πρόσβαση και τον καθαρισμό των υδρορροών, καθώς και τον έλεγχο της απορροής της πλεονάζουσας ποσότητας νερού τοποθετούνται ειδικά διάτρητα φρεάτια ελέγχου των υδρορροών από ανοξείδωτο μέταλλο ή αλουμίνιο, πολυαιθυλένιο ή πολυπροπυλένιο . Τα φρεάτια ελέγχου έχουν εγκάρσιες οπές  στο αποσπώμενο ή ανοιγόμενο καπάκι τους ενώ επιτρέπουν την κυκλοφορία ανθρώπων. Έχουν διάφορες διαστάσεις και διαφορετικά ύψη, ενώ με πρόσθετα τεμάχια επέκτασης, καλύπτουν το επιθυμητό ύψος τοποθέτησης. 
3.1.1.11  Κανάλια αποστράγγισης
Στα σημεία συναρμογής των περιοχών φύτευσης με το κτίριο συχνά υπάρχει η ανάγκη να τοποθετούνται κανάλια και σχάρες αποστράγγισης ώστε να εξασφαλίζεται η καλύτερη απορροή των υδάτων, η  καθαρότητα και η ασφάλεια του κτιρίου. Τα κανάλια και οι σχάρες αποστράγγισης είναι διαφόρων διαστάσεων σταθερού και ρυθμιζόμενου ύψους κατασκευασμένες από ανοξείδωτο μέταλλο ή ανακυκλωμένο πολυπροπυλένιο  επικαλυμμένες  με σχάρα από  ατσάλι ή  αλουμίνιο ή πλαστικό  
3.1.1.12  Αποστραγγιστικό σύστημα για στήριξη των φωτοβολταϊκών
Για την έδραση φωτοβολταϊκών πάνελ, ηλιακών θερμοσιφόνων, κλιματιστικών μονάδων κ.ά. στοιχείων προκειμένου να αποφευχθεί η διάτρηση της μόνωσης κατά την τοποθέτησή τους χρησιμοποιούνται  εξειδικευμένα αποστραγγιστικά συστήματα.  Επάνω στα εξειδικευμένα αποστραγγιστικά συστήματα θα τοποθετηθούν τα  ειδικά ανοξείδωτα στοιχεία  που είναι σχεδιασμένα για την στήριξη φωτοβολταϊκών πάνελ κλπ  . Τα εξειδικευμένα αποστραγγιστικά συστήματα  είναι κατασκευασμένα από ενισχυμένο πλαστικό (ΑΒS). Με την εφαρμογή εξειδικευμένων αποστραγγιστικών  συστημάτων εξασφαλίζεται η ενιαία απορροή σε όλη την επιφάνεια της στέγης και η ασφαλής στεγανοποίηση χωρίς την διάνοιξη οπών για στήριξη των φωτοβολταϊκών. Το αποστραγγιστικό σύστημα λειτουργεί ως προστατευτικό επίπεδο για την στεγανοποίηση, ως αποστραγγιστικό σύστημα και σύστημα αποθήκευσης νερού για την ανάπτυξη των φυτών και ταυτόχρονα ως σύστημα στήριξης των φωτοβολταϊκών. Η ταυτόχρονη εφαρμογή φυτεμένου δώματος/στέγης και φωτοβολταϊκών βελτιστοποιεί την ενεργειακή απόδοση των πάνελ λόγω της τοπικής μείωσης της θερμοκρασίας. Τα  αποστραγγιστικά συστήματα που χρησιμοποιούνται για στήριξη  φωτοβολταϊκών πάνελ  θα πρέπει να έχουν πολύ υψηλή μηχανική  αντοχή.
Τα τεχνικά χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει το αποστραγγιστικό σύστημα για στήριξη των φωτοβολταϊκών καθορίζονται στην μελέτη. 
Το αποστραγγιστικό σύστημα που θα ενσωματωθεί  στο έργο  θα έχει  τα εξής χαρακτηριστικά:
Θα είναι κατασκευασμένο  από υψηλής πυκνότητας ανακυκλωμένο πολυαιθυλένιο (HDPE), ενισχυμένο πλαστικό (ABS) ή ισοδύναμο υλικό,  με αμφίπλευρες εγκολπώσεις  και κενούς χώρους στους οποίους συσσωρεύεται και αποθηκεύεται το νερό .
Θα  είναι σύμφωνα με τις προδιαγραφές FLL 2008 και πιστοποιημένο κατά τα διεθνή στάνταρ ποιότητας DIN ή ISO ή EN  και θα καλύπτεται από αντίστοιχο πιστοποιητικό του εργοστασίου παραγωγής.
Θα  είναι βιολογικά και χημικά ουδέτερο, θα είναι ανθεκτικό στις προσβολές από μικροοργανισμούς (βακτήρια κλπ), σε λιπάσματα και οργανικές ενώσεις όπως φυτοφάρμακα, εκκρίσεις ριζών κλπ.
Θα έχει τα παρακάτω αναφερόμενα Ελάχιστα Τεχνικά Χαρακτηριστικά :

Ικανότητα αποστράγγισης νερού : σύμφωνα με DIN 4095
Όγκος Πλήρωσης : ≥ 16 l/m2
Θα είναι αποδεκτής ποιότητας κατασκευής και θα συνοδεύεται απαραιτήτως από τα αντίστοιχα φυλλάδια τεχνικών χαρακτηριστικών και  οδηγιών εγκατάστασης  τους. Ο κατασκευαστής θα διαθέτει πλήρη σειρά Οδηγιών και λεπτομερειών για ορθή εγκατάσταση τους .
Θα φέρουν εκτύπωση  ή πινακίδα στερεωμένη στο σώμα τους με αναγραφόμενα τα παρακάτω τουλάχιστον πληροφοριακά στοιχεία : Εργοστάσιο, χώρα παραγωγής, υλικό κατασκευής, ύψος, βάρος  , Όγκος Πλήρωσης,  αντοχή στην συμπίεση.
3.1.1.13  Συστήματα προστασίας από την πτώση 
Η προστασία των συντηρητών του φυτεμένου δώματος/στέγης και των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων, επιβάλει την προσθήκη εξειδικευμένων εξαρτημάτων στήριξης ή την τοποθέτηση κιγκλιδωμάτων στην περίμετρο του κτιρίου στις περιπτώσεις που δεν υπάρχει στηθαίο ή είναι χαμηλότερο του 1μ και ενώ το δώμα/στέγη βρίσκεται σε ύψος μεγαλύτερο των 3μ από το έδαφος. Τα εξαρτήματα στήριξης και τα κιγκλιδώματα, ενσωματώνονται σε αποστραγγιστικά συστήματα και στερεώνονται με το φορτίο των υποστρωμάτων ανάπτυξης και των αδρανών υλικών που διαστρώνονται πάνω σε αυτά ή με άλλες μεθόδους με ενσωματωμένο κιγκλίδωμα . Σε περιπτώσεις κεκλιμένων στεγών μέχρι 10ο, τα συστήματα προστασίας από πτώση εφαρμόζονται και στηρίζονται με το βάρος της κατασκευής, ενώ σε μεγαλύτερες κλίσεις θα πρέπει να στηρίζονται στο κτίριο.
Τα συστήματα ασφαλείας είναι κατασκευασμένα από ανακυκλωμένο ή ενισχυμένο πλαστικό και ανοξείδωτο μέταλλο,  σχεδιασμένα με τρόπο ώστε να συγκρατούν τα φορτία των συντηρητών με το ίδιο βάρος που αναπτύσσεται στην επιφάνεια εφαρμογής τους χωρίς την διάτρηση της πλάκας και της μεμβράνης στεγανοποίησης.
Τα συστήματα ασφαλείας θα  είναι σύμφωνα με τις προδιαγραφές FLL 2008 και πιστοποιημένα κατά τα διεθνή στάνταρ ποιότητας DIN ή ISO ή EN  και θα καλύπτονται από αντίστοιχο πιστοποιητικό του εργοστασίου παραγωγής.
Η προστασία των εργαζόμενων στα δώματα των κτιρίων κατά την διάρκεια της κατασκευής αλλά και της συντήρησης των όποιων κατασκευών επάνω σε αυτά υπόκειται στους νόμους και τους οικοδομικούς κανονισμούς που ισχύουν.
3.1.2  ΥΛΙΚΑ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ  ΦΥΤΩΝ
3.1.2.1  Σπόροι
Για την επιτυχή σπορά έχει μεγάλη σημασία, εκτός των άλλων, η ποιότητα των σπόρων και η σωστή ανάμειξή τους.
Το μίγμα σπόρων που εφοδιάζεται θα πρέπει να αποτελείται από τους καλύτερους ποιοτικά διαθέσιμους σπόρους του είδους ή της ποικιλίας. Θα πρέπει να συμμορφώνεται με τις απαιτήσεις και τους κανονισμούς του Π.Δ. 365/2002 (ΦΕΚ Α΄ 365/10.12.2002).

Οι σπόροι πρέπει να είναι πρόσφατης παραγωγής, καθαροί, ώριμοι, απολυμασμένοι και απεντομωμένοι και να έχουν στιλπνό χρώμα.

Το μίγμα πρέπει να είναι πιστοποιημένο ή με άδεια εισαγωγής από το Υπουργείο Γεωργίας και να μεταφερθεί στον τόπο του έργου σε σφραγισμένους συσκευασίες και με αναρτημένες καρτέλες, στις οποίες θα αναγράφονται:
α.  Τα είδη και η ποικιλία των σπόρων και η επί της εκατό αναλογία τους.
β.  Ο βαθμός καθαρότητας (πρέπει να είναι πάνω από 98%).
γ.  Ο βαθμός βλαστικότητας (πρέπει να είναι πάνω από 85%).
δ.  Η ημερομηνία πιστοποίησης.
ε.  Η επωνυμία του οίκου παραγωγής.
στ. Ο αριθμός σπορομερίδας (LOT).
ζ.  Τα αδρανή υλικά και το ποσοστό περιεχομένων σπόρων ζιζανίων.
Κατά τη διάρκεια μεταφοράς και αποθήκευσης, οι σπόροι θα πρέπει να προστατεύονται από συνθήκες υψηλής υγρασίας και θερμοκρασίας καθώς επίσης και από την προσβολή από τρωκτικά. Όλοι οι σάκοι πρέπει να ανοίγονται παρουσία του επιβλέποντα του έργου.
Έλεγχος σπόρου: Ο σπόρος ή το μίγμα σπόρων θα πρέπει να έχουν πιστοποιηθεί μέσα στους τελευταίους δεκαοκτώ (18) μήνες πριν την ημερομηνία σποράς.

Η επιλογή των κατάλληλων ειδών και η αναλογία τους γίνεται από το Μελετητή.

Για την αποδοχή των σπόρων  πρέπει να υποβληθούν τα παρακάτω πιστοποιητικά:
α) πιστοποιητικό φυτοϋγείας από τον οίκο παραγωγής,
β) πιστοποιητικό από Φορέα Πιστοποίησης που θα αναφέρει το ποσοστό καθαρότητας και βλαστικότητας των σπόρων καθώς και την ύπαρξη άλλων ειδών
γ) ετικέτες συσκευασίας, με μονογραφή από τον Ανάδοχο, που φυλάσσονται υποχρεωτικά στο φάκελο του έργου.
3.1.2.2  Προκατασκευασμένoι φυσικοί τάπητες
Οι προκατασκευασμένoι φυσικοί τάπητες  μπορεί να είναι τάπητες με φυσική βλάστηση ή χλοοτάπητες.   
3.1.2.2.1  Προκατασκευασμένoς   τάπητας  βλάστησης 
Οι προκατασκευασμένοι τάπητες βλάστησης χρησιμοποιούνται σε όλους  τους τύπους  δώματος στο εξωτερικό . Οι τάπητες έχουν υψηλότερο κόστος σε σχέση με το κόστος εγκατάστασης βλάστησης  με άλλες μεθόδους.
Οι τάπητες  βλάστησης  διακρίνονται σε τάπητες με ή χωρίς ενίσχυση δομής.

·          Τάπητας  βλάστησης  χωρίς ενίσχυση δομής  (Τύπος  VG-1)
·          Τάπητας  βλάστησης  ενισχυμένος με οργανικές ίνες  (Τύπος  VG-2)
·          Τάπητας  βλάστησης ενισχυμένος με τρισδιάστατο πλέγμα (Τύπος  VG-2)

Ο Τύπος  VG-1  Είναι ένας ελαφρύ χωρίς ενίσχυση της δομής του δικτυωτό πλέγμα  από ειδικό γεωύφασμα/υπόστρωμα, το οποίο είναι διαπερατό από το ριζικό σύστημα και το προστατεύει από τον εφελκισμό  . Το πλέγμα αυτό   φέρει υπόστρωμα ανάπτυξης φυτών πάχους 0,5-1,0 cm και βλάστηση . 
Ο Τύπος  VG-2 .   Αποτελείται από ένα γεωύφασμα συνήθως από άχυρο ή κοκοφοίνικα, πάχους 1,0 cm, ενισχυμένο πάνω και κάτω με οργανικό πλέγμα  το οποίο το οποίο είναι διαπερατό από το ριζικό σύστημα. και φέρει υπόστρωμα ανάπτυξης φυτών πάχους 1,0-1,5 cm και βλάστηση.
Ο Τύπος  VG- Είναι ένα πλήρως ενισχυμένο τρισδιάστατο συνθετικό πλέγμα πάχους  1,5-2,0 cm  επάνω σε ένα δικτυωτό πλέγμα  από ειδικό γεωύφασμα/υπόστρωμα, το οποίο είναι γεμάτο με υπόστρωμα ανάπτυξης φυτών και φέρει βλάστηση  .

3.1.2.2.2  Προκατασκευασμένoς  χλοοτάπητας

Η χρήση των προκατασκευασμένων χλοοταπητων για λόγους οικολογίας είναι καλό να περιορίζεται, ή να επιλέγονται θερμόφιλα είδη με μικρές υδατικές ανάγκες . 

Ο Προκατασκευασμένoς  χλοοτάπητας πρέπει :
Ο έτοιμος χλοοτάπητας πρέπει να έχει αναπτυχθεί στο φυτώριο για τουλάχιστον έξι (6) με δέκα (10) μήνες, αλλά όχι παραπάνω από 24 μήνες, να είναι καλής ποιότητας, πυκνός, με ζωηρό σκούρο πράσινο χρώμα και απαλλαγμένος από μυκητολογικές και εντομολογικές προσβολές καθώς και από ζιζάνια.
Το κάθε τμήμα του έτοιμου χλοοτάπητα πρέπει να κόβεται στο πρότυπο πλάτος της εταιρείας (πάντως όχι στενότερο από 25 cm ή πλατύτερο από 60 cm) και σε μήκος προβλεπόμενο από τη μελέτη (το οποίο δε θα πρέπει να ξεπερνά τα 270 cm). Η μέγιστη αποδεκτή απόκλιση από τις πρότυπες διαστάσεις είναι ± 1,25 cm όσον αφορά στο πλάτος και ± 5 % του μήκους. Σπασμένα τεμάχια ή με σχισμένες ή άνισες γωνίες δε γίνονται αποδεκτά.
Το πάχος των τεμαχίων ή λωρίδων πρέπει να είναι ομοιόμορφο και με πάχος τουλάχιστον 2 -2,5 cm (± 0,6 cm) κατά την κοπή, ώστε να διατηρείται το πυκνό ριζικό σύστημα. Σε αυτό το πάχος δεν περιλαμβάνεται το πάχος της βλάστησης.
Τα τεμάχια πρέπει να είναι τόσο ανθεκτικά, ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν το βάρος τους χωρίς να σκίζονται και χωρίς να μεταβάλλεται το σχήμα και το μέγεθός τους, όταν ανασηκώνονται από τις δύο πάνω γωνίες του.
Ο έτοιμος χλοοτάπητας δεν πρέπει να αποσπάται από το έδαφος όταν το ποσοστό υγρασίας είναι υπερβολικά χαμηλό ή υψηλό, γιατί θα επηρεάσει δυσμενώς την επιβίωσή του. Αν το ποσοστό υγρασίας είναι τόσο χαμηλό, που να μην επιτρέπει τους χειρισμούς του χλοοτάπητα (κοπή, δίπλωμα, φόρτωση και μεταφορά) χωρίς ανεπιθύμητα σπασίματα, πρέπει ο Ανάδοχος να ποτίσει μέχρι να υγρανθεί ο τάπητας έως το βάθος κοπής του.
Πριν την αποκοπή του από την αρχική του θέση, ο χλοοτάπητας πρέπει να κουρεύεται ομοιόμορφα σε ύψος 5 - 7 cm. Πρέπει επίσης να μην περιέχει ξηρούς βλαστούς ή υπολείμματα βλαστών.
Πρέπει να μην έχει προσβολές από ασθένειες, νηματώδεις και έντομα εδάφους. Ο χλοοτάπητας θεωρείται καθαρός από ζιζάνια (αγρωστώδη ή πλατύφυλλα), όταν υπάρχουν λιγότερα από 5 φυτά ζιζανίων ανά 20 m2.
Ο έτοιμος χλοοτάπητας κόβεται σε λωρίδες ή σε τετράγωνα και διανέμεται σε ρολά ή παλέτες.
Ο χλοοτάπητας πρέπει να φτάσει στη θέση εγκατάστασης σε ζωντανή, καλή κατάσταση. Η μεταφορά του γίνεται με φορτηγά ψυγεία, στα οποία διατηρείται σταθερή θερμοκρασία, έτσι ώστε να ελαχιστοποιηθεί ο κίνδυνος «ανάμματος» του μοσχεύματος του έτοιμου χλοοτάπητα.
Δεν πρέπει να παραδίδονται μεγαλύτερες ποσότητες χλοοτάπητα, από ότι προβλέπεται να εγκατασταθούν μέσα σε 24-36 ώρες.
Αν η εγκατάσταση δε γίνει άμεσα, τα τεμάχια του χλοοτάπητα αποθηκεύονται σε σκιερό μέρος και ποτίζονται συχνά για να μην αφυδατωθούν οι εκτεθειμένες ρίζες. Πριν την τοποθέτηση κάθε κομμάτι χλοοτάπητα ελέγχεται και αφαιρούνται τυχόν ακατάστατα φυτά ή ζιζάνια.
Κατά τα λοιπά σύμφωνα με το ΕΛΟΤ  ΤΟ 1501-10-05-02-02:2009
3.1.2.3  Φυτά
Το φυτικό υλικό, που θα χρησιμοποιηθεί στο έργο, πρέπει να προέρχεται από φυτώρια που λειτουργούν σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου 1564/85, όπως τροποποιήθηκαν με τις διατάξεις των Ν. 2040/92 και Ν. 2325/95 ή αν είναι εισαγόμενα να συνοδεύονται από τα προβλεπόμενα πιστοποιητικά, σύμφωνα με το ΠΔ 365/ 2002 (ΦΕΚ Α 307/10.12.2002).
Όλα τα φυτά πρέπει να είναι αντιπροσωπευτικά του είδους ή της ποικιλίας, να έχουν κλαδιά ή στελέχη κανονικά και αρκετά καλά αναπτυγμένα, καθώς και υγιή ριζικό σύστημα.
Κάθε είδος πρέπει να επισημαίνεται με ευανάγνωστη ετικέτα, στην οποία θα αναγράφονται εγγυημένα, όλα τα απαιτούμενα στοιχεία: η λατινική και κοινή ονομασία.
Οι ετικέτες πρέπει να είναι ανθεκτικές, αδιάβροχες, γραμμένες με ανεξίτηλο μελάνι ή ανάγλυφες και να είναι αναρτημένες με ασφάλεια σε όλα τα φυτά ή στα δέματα φυτών, κατά την παράδοση.
Προκειμένου για φυτά σπορείου ή μονοετή, οι πινακίδες μπορούν να τοποθετούνται κατά ομάδες φυτών του ίδιου είδους/ ποικιλίας, σε ευδιάκριτα σημεία, αρκεί κάθε ομάδα να έχει τοποθετηθεί χωριστά από τις άλλες.
Τα φυτά πρέπει να είναι σκληραγωγημένα, απαλλαγμένα από αντιαισθητικούς κόμβους, εκδορές του φλοιού, κακώσεις από τον άνεμο και άλλες παραμορφώσεις.  Η εμφάνισή τους πρέπει να είναι ενδεικτική καλής υγείας και σφριγηλότητας και να είναι εμφανές ότι το κλάδεμα της κορυφής ( στα είδη που απαιτείται ) και η ριζοκοπή να έχει γίνει σωστά.
Η καλή υγεία και ευρωστία των φυτών φαίνεται στα παρακάτω σημεία που πρέπει να εξετάζονται:
·          Τα φυτά πρέπει να είναι ελεύθερα από  συμπτώματα προσβολών από έντομα, παθογόνα, νηματώδεις ή άλλους επιβλαβείς οργανισμούς.
·          Η έρευνα της κόμης, του κορμού και των ριζών πρέπει να δείξει τα εξής χαρακτηριστικά:
-          Φύλλα: Το μέγεθος, το χρώμα και η εμφάνιση των φύλλων είναι τυπικά για κάθε εποχή και στάδιο βλάστησης κάθε είδους/  ποικιλίας. Τα φύλλα δεν πρέπει να είναι “σταματημένα”, κακοσχηματισμένα, παραμορφωμένα, σχισμένα, αποχρωματισμένα (χλωρωτικά ή με νεκρωτικές κηλίδες, ή με εμφάνιση με οποιοδήποτε τρόπο μη τυπική.
-          Κλώνοι: Η ανάπτυξη των κλώνων (μήκος και διάμετρος), είναι τυπική για την ηλικία/ μέγεθος κάθε είδους/ ποικιλίας. Τα φυτά δεν πρέπει να έχουν βλαστούς νεκρούς, σπασμένους, παραμορφωμένους, ή με διάφορες άλλες ζημιές.
-          Κορμός: Πρέπει να είναι αρκετά ίσιος, κατακόρυφος, χωρίς πληγές (εκτός από σωστές τομές κλαδέματος), σχισμές, νεκρωτικές ή καμένες από τον ήλιο περιοχές, καρποφορίες μυκήτων, κομμιώσεις, ίχνη από ξυλοφάγα έντομα, γδαρσίματα, καρκινώματα και στραγγαλισμούς από υλικά υποστύλωσης.
-          Ρίζες: Το ριζικό σύστημα πρέπει να είναι ελεύθερο από προσβολές από έμβιους (έντομα, παθογόνα κ.λπ.) και μη έμβιους παράγοντες (τοξικότητα από ζιζανιοκτόνα, αλατότητα, υπερβολική άρδευση κ.λπ.). Η κατανομή των ριζών πρέπει να είναι ομοιόμορφη σε όλο το έδαφος ή το υπόστρωμα και η ανάπτυξη τους είναι τυπική για κάθε είδος / ποικιλία.

Τα δένδρα πρέπει να έχουν ίσιους κατά το δυνατόν κορμούς με σωστή διαμόρφωση των κλαδιών, συμμετρική κορυφή και ανέπαφο κεντρικό κλάδο. Δεν πρέπει να έχουν τομές κλώνων με διάμετρο μεγαλύτερη των 10 mm, που να μην έχουν επουλωθεί τελείως.

Οι θάμνοι θα έχουν τρεις τουλάχιστον μητρικούς κλώνους, που ξεκινούν κοντά στον λαιμό, και σχήμα καλά διαμορφωμένο.
Όλα τα φυτά τα οποία θα χρησιμοποιηθούν θα  πρέπει να έχουν κατά την φύτευση τα χαρακτηριστικά που αναφέρονται στη μελέτη .
Ως δείκτες ποιότητας των φυτών θα χρησιμοποιηθούν το ύψος , η διάμετρος και ο  λόγος ύψος/ διάμετρος του φυτού. 
Το ύψος θεωρείται ένας αξιόλογος μορφολογικός δείκτης της ποιότητας των φυταρίων που ποικίλλει με το είδος και την ηλικία του φυτού .Το ύψος που προσδιορίζεται για κάθε είδος φυτού στη  μελέτη  θα μετράται από τον λαιμό της ρίζας .
 Η διάμετρος αποτελεί ισχυρό μορφολογικό δείκτη της ποιότητας των φυταρίων. Όσο μεγαλύτερη είναι η διάμετρος, τόσο αυξάνεται η ικανότητα επιβίωσης και η  ανάπτυξη των φυταρίων στην  ύπαιθρο . Η διάμετρος μετριέται 5 cm πάνω από τον ριζικό κόμβο .
Ο λόγος ύψος / διάμετρος αποτελεί δείκτη της ευρωστίας του φυτωρίου . Όσο μεγαλύτερη είναι η τιμή του, τόσο αυξάνει η πιθανότητα καταστροφής των φυταρίων. Δείκτης ευρωστίας γύρω στο έξι (6) είναι ικανοποιητικός, ειδικά για τα πλατύφυλλα είδη (το ύψος εκφράζεται σε εκατοστά και η διάμετρος σε χιλιοστά).Όταν ο δείκτης είναι μεγαλύτερος  του (8) τα φυτά απορρίπτονται .
Ο λόγος ύψους / διαμέτρου δεν ισχύει για τα αναρριχόμενα είδη .
Κατά τα λοιπά σύμφωνα με το ΕΛΟΤ ΤΠ 1501-10-09-01-00-v4
3.1.2.4    Υλικά  Στήριξης  δένδρων
Για την ασφαλή εγκατάσταση και ανάπτυξη των δένδρων στα φυτεμένα δώματα  είναι απαραίτητη η στήριξή τους ώστε να αντιστέκονται στις ανεμοπιέσεις και του στροβιλισμούς του αέρα στην επιφάνεια των δωμάτων/στεγών. Για το λόγο αυτό χρησιμοποιούνται ιμάντες, πλέγματα από ατσάλι και συρματόσχοινα επικαλυμμένα με πλαστικό. Τα υλικά υποστύλωσης των δένδρων παραμένουν εγκατεστημένα στο σύστημα υποδομής του φυτεμένου δώματος μέχρι την ανάπτυξη του ριζικού συστήματος σε ικανοποιητικό βαθμό και αφαιρούνται (σε περίπτωση εφαρμογής μικρών δένδρων) η παραμένουν με προσαρμογές (σε περίπτωση εφαρμογής μεσαίων δένδρων). 
Κατά την εφαρμογή τους είναι απαραίτητη η λειτουργία στήριξης με το φορτίο που αναπτύσσεται στην υποδομή του φυτεμένου δώματος ή από σταθερά δομικά στοιχεία χωρίς την διάτρηση της πλάκας ή στεγανοποιημένων επιφανειών.  

Αντηρίδες

Οι αντηρίδες είναι γαλβανισμένο συρματόσχοινο πάχους 6 mm (7x7 πλέξη). Τα συρματόσχοινα συνοδεύονται από γαλβανισμένους σφυκτήρες, έτσι ώστε να μπορεί να δημιουργηθεί θηλιά στις άκρες αυτών.

Αγκύρια

Είναι από κράμα αλουμινίου με επιφάνεια αντίστασης από 4.000 - 8.000 mm2, αφού τανιστούν με φορτίο από 500 - 1400 kg αντίστοιχα, σε αδιατάρακτες εδαφικές συνθήκες.

Καστάνιες

Οι καστάνιες είναι επίπεδης βάσης, οι οποίες δύνανται να απορροφήσουν από  500 έως 1000 kg (συνοδευόμενες από ποιοτικά στοιχεία ελέγχου).

Τρισδιάστατο γεώπλεγμα

Τρισδιάστατο γεώπλεγμα, με ενσωματωμένο μεταλλικό ανοξείδωτο πλέγμα με πλαστική επικάλυψη και πάχους 6 mm.

Υλικά πρόσδεσης

Ελαστικός σύνδεσμος: Η πρόσδεση γίνεται με ελαστικό σύνδεσμο τύπου αγκράφας για να ελαχιστοποιηθούν οι τριβές μεταξύ στηρίγματος και κορμού. Ο ελαστικός αυτός σύνδεσμος είναι πλάτους 2,5 cm και με διαστάσεις τέτοιες ώστε να επιτρέπεται στον κορμό του δέντρου να αυξηθεί φυσικά χωρίς καταστροφές.
Σχοινί: Είναι τρίκλωνο σχοινί από καννάβι ή άλλο υλικό φυτικής προέλευσης. Δεν επιτρέπεται το πλαστικό σχοινί.

3.1.2.5   Λιπάσματα

Τα λιπάσματα που χρησιμοποιούνται στα φυτεμένα δώματα/στέγες  πρέπει να είναι Οργανικά ή φυτικές κομπόστες .
Τα λιπάσματα πρέπει να είναι κοκκώδους τύπου ή υδατοδιαλυτά (φυτεμένα δώματα ημιεντατικού /εντατικού τύπου) , με ομοιογενή σύσταση, χωρίς βώλους-συσσωματώματα, χωρίς να έχουν απορροφήσει υγρασία και με αναλλοίωτη την αρχική τους υφή.
Όλα τα υλικά λίπανσης πρέπει να μεταφέρονται στο χώρο του δώματος  σε σφραγισμένη (άθικτη), στεγνή και καθαρή συσκευασία. Η συσκευασία θα είναι σύμφωνη με την άδεια εμπορίας του κάθε λιπάσματος, να γράφει στο σάκο ή σε προσαρτημένη ετικέτα τις αναγνωριστικές ενδείξεις, μεταξύ των οποίων την ένδειξη ΄΄ΛΙΠΑΣΜΑ ΕΚ΄΄, τα θρεπτικά στοιχεία που περιέχει με το όνομα και το χημικό σύμβολο τους, τύπο υλικού, βάρος και υπεύθυνη χημική ανάλυση, τυχόν ειδικές οδηγίες χρήσης, την εμπορική ονομασία, την εταιρική επωνυμία και τη διεύθυνση του παρασκευαστή κλπ. Οι παραπάνω ενδείξεις πρέπει να είναι και να παραμένουν ανεξίτηλες και ευανάγνωστες.
Τα υλικά λίπανσης δεν πρέπει να περιέχουν τοξικά συστατικά ή προσμίξεις σε ποσότητες επιζήμιες για τον άνθρωπο, τα φυτά ή τα ζώα.
Οργανικά λιπάσματα
Είναι λιπάσματα που περιέχουν οργανικές ουσίες και προέρχονται από ζυμώσεις θαλάσσιων φυτών ή προϊόντων της γεωργίας και της κτηνοτροφίας και περιέχουν φυτικές αυξίνες ορμόνες και λοιπές οργανικές ουσίες που βοηθούν στην ανάπτυξη των φυτών, λόγω κυρίως της βελτιωτικής επίδρασης στις φυσικοχημικές ιδιότητες του υποστρώματος ανάπτυξης των φυτών . Παρέχουν όμως, συγκριτικά με τα χημικά λιπάσματα, πολύ μικρότερη ποσότητα σε θρεπτικά στοιχεία. Παράγονται σύμφωνα με τον Κανονισμό 2092/91 της Ε.Ε.
Φυτικές κομπόστες
Οι φυτικές κομπόστες προσθέτουν στο υποστρώματος ανάπτυξης των φυτών οργανική ουσία που βελτιώνει τις φυσικοχημικές ιδιότητες του. Επίσης, η οργανική ύλη προσφέρει στα φυτά οργανικές ενώσεις που δρουν ως αυξίνες.
Η φυτική κομπόστα θα πρέπει να αποτελείται από 100 % αποσυντιθεμένη οργανική ύλη από νεκρά φύλλα ή άλλα υπολείμματα, που έχουν επιλεχθεί κατά μέγεθος, έχουν κονιορτοποιηθεί, αεριστεί και είναι πλήρως σταθερά και ώριμα. Η διαδικασία κομποστοποίησης θα πρέπει να έχει διαρκέσει τουλάχιστον έξι (6) μήνες και το παραγόμενο προϊόν  θα έχει ομοιόμορφη, σκουρόχρωμη εμφάνιση και θα αποτελείται από 100 % ανακυκλωμένο περιεχόμενο. Σε περίπτωση που δεν έχει ολοκληρωθεί η χουμοποίηση, το κοπρόχωμα απορροφά θρεπτικά στοιχεία κυρίως Ν και S και μπορεί να προκαλέσει έλλειψη των στοιχείων αυτών στα φυτά. Επίσης, θα πρέπει να έχει και τα ακόλουθα φυσικά χαρακτηριστικά:
-      να έχει φιλτραριστεί μέσα από κόσκινο με διάμετρο οπών 0,65<δ<1,27 cm
-          να έχει αγωγιμότητα μικρότερη από 4,0 dS m-1
-      να έχει ελάχιστο ποσοστό σπόρων ζιζανίων, με βάση τεστ βλαστικότητας αντιπροσωπευτικών δειγμάτων
-      να έχει λιγότερους από 100 νηματώδεις ανά 100 cc οργανικής ουσίας
-      να είναι σχετικώς ελεύθερο από παθογόνα εδάφους
-      να έχει pH μεταξύ 5,5 και 7,5
-      να έχει μέγιστο λόγο άνθρακα προς άζωτο (C/N) 40:1
-      να έχει ελάχιστες συγκεντρώσεις σε βαρέα μέταλλα.

3.1.2.6   Νερό άρδευσης

Η ποιότητα του νερού για την άρδευση των φυτών αποτελεί βασική προϋπόθεση για τη σωστή ανάπτυξη των φυταρίων.
Το νερό που θα χρησιμοποιηθεί για την άρδευση των φυταρίων θα πρέπει να έχει τα εξής ποιοτικά  χαρακτηριστικά :
·      Αγωγιμότητά μικρότερη από 0,6 mS/cm.
·      Ολική σκληρότητά του νερού μικρότερη από 100ppm
·      Συγκέντρωση Βορίου (Β) μικρότερη από 1ppm.
·      συγκέντρωση Νιτρικών ( NO3 ) μικρότερη από 30ppm
Η ποιότητα του νερού θα  ελέγχεται περιοδικά .

3.1.2.7   Εντομοκτόνα -μυκητοκτόνα

Τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα είναι χημικές ουσίες με βιολογική δράση που χρησιμοποιούνται για την πρόληψη ή τη θεραπεία των διαφόρων ασθενειών. Φυτοπροστατευτικά προϊόντα είναι η γενική ονομασία που χρησιμοποιείται για να καλύψει την ομάδα χημικών προϊόντων όπως εντομοκτόνα, ακαρεοκτόνα, κοχλιολειματοκτόνα, τρωκτικοκτόνα, νηματωδοκτόνα, ρυθμιστές φυτικής ανάπτυξης, μυκητοκτόνα, ζιζανιοκτόνα.
Όλα τα σκευάσματα πρέπει απαραίτητα να έχουν τη σχετική άδεια κυκλοφορίας στην Ελλάδα και να είναι σύμφωνα με
1.    την Οδηγία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης 91/414/ΕΟΚ, βάσει της οποίας εκδόθηκε το Π.Δ. 115/1997 (ΦΕΚ 104/ τ.Α΄/30-05-1997)
2.    Τον Ν.721/06-10-1977 (ΦΕΚ 298/ τ.Α΄/07-10-1977)
3.    Τον Ν. 2538/1997 (ΦΕΚ 242/τ.Α΄/01-12-1997).
Να αγοράζεται πάντα το σωστό προϊόν και να ελέγχεται η ετικέτα του, ώστε το κείμενο σε αυτήν να είναι σύμφωνο με άρθρο 22 παρ. 1 του Ν. 721/77.
Να ελέγχεται η συσκευασία του, να μην είναι φθαρμένη, να μην έχει σημάδια διαρροών και να μην έχουν παραβιαστεί οι ταινίες ασφαλείας.
Να αναγράφονται επίσης, η εμπορική και επιστημονική ονομασία, η περιεκτικότητα, η ημερομηνία λήξης και το  σήμα με το βαθμό της κλίμακας τοξικότητας
3.1.3 ΥΛΙΚΑ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΑΡΔΕΥΣΗΣ
Για την διευκόλυνση των ρυθμίσεων, της συντήρησης και των επισκευών, οι ομοειδείς συσκευές θα είναι του αυτού τύπου και εργοστασίου, πράγμα που απλουστεύει τις διαδικασίες αντικατάστασής τους, όχι μόνο κατά τη διάρκεια της κατασκευής αλλά και σε όλη τη διάρκεια ζωής του δικτύου, εφόσον οι τύποι αυτοί των εξαρτημάτων συνεχίζουν να διατίθενται στο εμπόριο.
3.1.3.1  Δεξαμενή νερού
Πλαστική δεξαμενή από σκληρό πολυαιθυλένιο DΡΕ), όγκου σε m3 που καθορίζεται στη μελέτη με δικλείδα καθαρισμού και καπάκι με σπείρωμα. Απαιτείται μόνον εφόσον δεν υπάρχει άλλη παροχή ύδατος στο δώμα.
3.1.3.2 Προγραμματιστής άρδευσης
Προγραμματιστές ρεύματος
Ηλεκτρονικοί ή υβριδικοί προγραμματιστές με ηλεκτρομηχανικά χαρακτηριστικά προγραμματισμού, σε πλαστικό ή μεταλλικό στεγανό (υπαίθριας τοποθέτησης) κιβώτιο με κλειδαριά, με ενσωματωμένο μετασχηματιστή και:
-      Εβδομαδιαίο προγραμματισμό ή επιλογή ημερών σε κύκλο ημερών (skip days) από 1 μέχρι 15 τουλάχιστον ημέρες
-      Πλήκτρο “On – Off” για την απομόνωση του προγραμματιστή όταν αυτό απαιτηθεί.
-      Δυνατότητα χειροκίνητης έναρξης μιας στάσης (manual)  ή του κύκλου άρδευσης (semi-auto)
-      Δυνατότητα εκκίνησης αντλίας ή κεντρικής ηλεκτροβαλβίδας (master valve)
-      Τερματικό με εύκολη σύνδεση των καλωδίων
-      Είσοδος 230 V/AC (50 Hz) και έξοδος 24 V/AC
Οικιακοί προγραμματιστές ρεύματος
Πρέπει να διαθέτουν:
-      Τρία τουλάχιστον ανεξάρτητα προγράμματα για όλες τις ηλεκτροβαλβίδες
-      Τρεις τουλάχιστον εκκινήσεις ανά ημέρα ανά πρόγραμμα
-      Έξοδο τουλάχιστον 0,5 Α ανά στάση και 1,0 A συνολική έξοδο
-      Κύκλωμα για επαναφορτιζόμενη μπαταρία 9 Volt για τη διατήρηση του προγράμματος σε περίπτωση διακοπής ρεύματος και εφεδρικό πρόγραμμα SOS.  Το εφεδρικό πρόγραμμα λειτουργεί κάθε πρόγραμμα για 10 min ημερησίως μετά την επαναφορά του ρεύματος, σε περίπτωση παρατεταμένης διακοπής του ρεύματος και εξάντληση της μπαταρίας.
Επαγγελματικοί προγραμματιστές ρεύματος
Πρέπει να διαθέτουν:
-      Τέσσερα τουλάχιστον ανεξάρτητα προγράμματα για όλες τις ηλεκτροβαλβίδες
-      Τέσσερις τουλάχιστον εκκινήσεις ανά ημέρα ανά πρόγραμμα
-      Έξοδο τουλάχιστον 0,5 Α ανά στάση και 1,2 A συνολική έξοδο
-      Ρυθμιζόμενο έλεγχο αντλίας / κεντρικής ηλεκτροβαλβίδας ανά πρόγραμμα
-      Δυνατότητα % αυξομείωσης των χρόνων λειτουργίας των προγραμμάτων
-      Κύκλωμα αδιάλειπτης λειτουργίας (διατήρηση του προγράμματος σε περίπτωση διακοπής ρεύματος χωρίς μπαταρία)
-      Δυνατότητα χρονικής καθυστέρησης μεταξύ των στάσεων
-      Δυνατότητα αναίρεσης της άρδευσης μέσω αισθητήρα

Επαγγελματικοί προγραμματιστές ρεύματος (16 μέχρι 42 στάσεων)
Πρέπει να διαθέτουν:
-      Τέσσερα τουλάχιστον ανεξάρτητα προγράμματα για όλες τις ηλεκτροβαλβίδες
-      Δώδεκα τουλάχιστον εκκινήσεις ανά ημέρα ανά πρόγραμμα
-      Έξοδο τουλάχιστον 1,2 A ανά στάση και 1,5 A συνολική έξοδο
-      Ρυθμιζόμενο έλεγχο  αντλίας / κεντρικής ηλεκτροβαλβίδας ανά πρόγραμμα
-      Δυνατότητα ποσοστιαίας αυξομείωσης των χρόνων των προγραμμάτων
-      Κύκλωμα αδιάλειπτης λειτουργίας (διατήρηση του προγράμματος σε περίπτωση διακοπής ρεύματος χωρίς μπαταρία
-      Δυνατότητα χρονικής καθυστέρησης μεταξύ των στάσεων
-      Δυνατότητα κυκλικών προγραμμάτων
-      Δυνατότητα εκκίνησης, παύσης ή αναίρεσης της άρδευσης μέσω κατάλληλου αισθητήρα.

Εξαρτήματα προγραμματιστών

α)       Μονάδα λειτουργίας μονοκαλωδιακής σύνδεσης (κωδικοποιητής σήματος)
Μηχανισμός κωδικοποίησης του σήματος εξόδου από ηλεκτρονικό προγραμματιστή άρδευσης για μετατροπή πολυκαλωδιακού προγραμματιστή σε μονοκαλωδιακό. Απαραίτητα θα διαθέτει 8 εξόδους, επεκτεινόμενος σε 48 εξόδους μέσω πλακετών επέκτασης. Θα υποστηρίζει δυνατότητα ταυτόχρονης λειτουργίας μέχρι και τεσσάρων ηλεκτροβανών.
β)       Πλακέτα επέκτασης μονάδας λειτουργίας για μονοκαλωδιακή σύνδεση ηλεκτροβανών (κωδικοποιητή σήματος), 8 εξόδων
γ) Αποκωδικοποιητής σήματος ηλεκτροβανών για μονοκαλωδιακή σύνδεση ηλεκτροβανών ή αντλίας.
Συμβατός με τον παραπάνω αναφερόμενο κωδικοποιητή σήματος, εγκαθιστάμενος στο φρεάτιο της ηλεκτροβαλβίδας και συνδεόμενος με το πηνίο της.
δ)       Αποκωδικοποιητής σήματος στεγανού, μονοκαλωδιακού τύπου.
Συμβατός με τον παραπάνω αναφερόμενο κωδικοποιητή σήματος, εγκαθιστάμενος στο φρεάτιο της ηλεκτροβαλβίδας και συνδεόμενος με το πηνίο της.
 3.1.3.3 Σωληνώσεις  
α) Σωλήνες πολυαιθυλενίου (ΡΕ) σύμφωνα με ΕΛΟΤ ΤΠ 1501- 10- 08-06-01-00:2009
Οι σωλήνες PE που χρησιμοποιούνται στο Τριτεύον αρδευτικό Δίκτυο θα είναι ονομαστικής πίεσης έως 10 atm και κατασκευασμένοι από υλικό 2ης γενιάς, σύμφωνα με τα πρότυπα EN 13244-2:2002, EN 13244-1:2002. Για το Πρωτεύον Δίκτυο και για ονομαστική πίεση λειτουργίας 10 Atm και άνω θα είναι κατασκευασμένοι από υλικό 3ης γενιάς, σύμφωνα με το πρότυπο EN 12201-2:2003.
Ο σωλήνας θα αναγράφει σε κάθε μέτρο μήκους την ονομαστική διάμετρο, την πίεση λειτουργίας του, τον κατασκευαστή και να φέρει γραμμική ανά μέτρο αρίθμηση του μήκους από την αρχή της κουλούρας. Σε διελεύσεις σωλήνων - καλωδίων μπορεί να χρησιμοποιούνται σωλήνες ΡΕ 4 ή 6 atm και PVC 4 ή 6 atm.
β) Σωλήνες PVC ΕΛΟΤ ΤΠ 1501- 10- 08-06-02-01
γ) Σωλήνες PVC αποχέτευσης ΕΛΟΤ ΤΠ 1501- 10- 08-06-02-02
δ) Σιδηροσωλήνες γαλβανισμένοι χωρίς ραφή (Tubo) κατά EN 10220:2002.

Οι αγωγοί Φ20 θα είναι από πολυαιθυλένιο χαμηλής πυκνότητας (LDPE) , επιτρεπόμενης πίεσης λειτουργίας 6ατμ. στους 200C. Οι αγωγοί εφαρμογής Φ20 θα πληρούν όλες τις υπόλοιπες προδιαγραφές, όπως και οι υπόλοιποι αγωγοί ΡΕ.
Όλοι οι παραπάνω θα είναι σύμφωνοι με τα διεθνή πρότυπα DIN 8072 και DIN 8074 (οι σωλήνες πρέπει να φέρουν αναγραφή επ’ αυτών για την ισχύουσα προδιαγραφή), και θα κατασκευάζονται σε εργοστάσιο που είναι σύμφωνο με το πρότυπο διασφάλισης ποιότητας ISO 9001.
3.1.3.4 Σταλλακτηφόρος Αγωγός
·      Σταλακτηφόρος Φ16-20 με σταλάκτες μακράς διαδρομής
Από γραμμικό ΡΕ, με ενσωματωμένους σταλάκτες μακράς διαδρομής, με λαβύρινθο, με ομοιομορφία στην παροχή των σταλακτών με πίεση λειτουργίας 1-3 atm.
·      Σταλακτηφόρος Φ16-20 με αυτορυθμιζόμενους σταλάκτες
Από γραμμικό ΡΕ, με ενσωματωμένους σταλάκτες μακράς διαδρομής, περιλαμβάνοντας λαβύρινθο και θάλαμο αυτορύθμισης με μεμβράνη σιλικόνης με ομοιομορφία στην παροχή των σταλακτών με εύρος πιέσεων αυτορύθμισης μεταξύ 0,8 - 3,50 αtm.
·      Σταλακτηφόρος Φ16-20, με αυτορυθμιζόμενους σταλάκτες και μηχανισμό αποτροπής απορροής
Από γραμμικό ΡΕ, με ενσωματωμένους σταλάκτες μακράς διαδρομής με λαβύρινθο, θάλαμο αυτορύθμισης με μεμβράνη σιλικόνης και με μηχανισμό αποτροπής απορροής του νερού από το σωλήνα. Η ομοιομορφία στην παροχή των σταλακτών θα είναι με εύρος πιέσεων αυτορύθμισης μεταξύ 0,8 - 3,50 αtm.
·      Σταλακτηφόρος Φ16-20, χωρίς  ριζοαπωθητικό, με αυτορυθμιζόμενους σταλάκτες
Από γραμμικό ΡΕ, με ενσωματωμένους σταλάκτες μακράς διαδρομής με λαβύρινθο και θάλαμο αυτορύθμισης με μεμβράνη σιλικόνης. Η ομοιομορφία στην παροχή των σταλακτών θα έχει ένα εύρος πιέσεων αυτορύθμισης μεταξύ 0,8 - 3,50 αtm.
Σταλακτηφόρος Φ16-20 χωρίς  ριζοαπωθητικό, με αυτορυθμιζόμενους σταλάκτες και σύστημα αντιστράγγισης.
Από γραμμικό ΡΕ, με ενσωματωμένους σταλάκτες μακράς διαδρομής με λαβύρινθο και θάλαμο αυτορύθμισης με μεμβράνη σιλικόνης. Θα υπάρχει ομοιομορφία στην παροχή των σταλακτών. Η πίεση λειτουργίας θα κυμαίνεται μεταξύ 0,8 - 3,50 αtm. Θα είναι κατάλληλος για υπόγεια τοποθέτηση, με ενσωματωμένο ή εξωτερικό σύστημα αποτροπής της εισόδου των ριζών σε αυτόν με ριζοαπωθητικό (ενσωματωμένο ή ειδικό φίλτρο με ριζοαπωθητικό ή με εξωτερικό εγχυτήρα ριζοαπωθητικού κλπ).
·      Σταλακτηφόρος Φ16-20 χωρίς  ριζοαπωθητικό, με μη αυτορυθμιζόμενους σταλάκτες.
Παρουσιάζει τα αυτά χαρακτηριστικά με τον προηγούμενο, αλλά με σταλάκτες μακράς διαδρομής μη αυτορυθμιζόμενους.
3.1.3.5 Εξαρτήματα
Τα εξαρτήματα σύνδεσης των σωλήνων θα είναι υψηλής αντοχής και άριστης εφαρμογής.Όλα τα εξαρτήματα θα είναι από πολυαιθυλένιο (ΡΕ), αντοχής 10 atm, κοχλιωτά, ενώ ειδικότερα τα ρακόρ, οι γωνίες, τα ταυ και τα τερματικά θα είναι κοχλιωτά . Εξαρτήματα τύπου φις δε συνίσταται να χρησιμοποιηθούν. Όλα τα παραπάνω εξαρτήματα θα συμφωνούν με τις προδιαγραφές κατασκευής των σωλήνων άρδευσης.

3.1.3.6  Ηλεκτροβαλβίδες (Ηλεκτροβάννες )

α) Ηλεκτροβαλβίδες κοινές
Είναι διαφραγματικού τύπου, γραμμικές ή γωνιακές ή και συνδυασμός τους. Έχουν σφαιρική διαμόρφωση με ελάχιστα κινητά μέρη. Το σώμα και το καπάκι είναι κατασκευασμένα από νάιλον ενισχυμένο με νήματα ύαλου. Τα ελατήρια και όλα τα μεταλλικά μέρη είναι από ανοξείδωτο χάλυβα για την αποφυγή διάβρωσης. Χειροκίνητα λειτουργούν ως βαλβίδες εσωτερικής εκτόνωσης, με ή χωρίς χειροκίνητο ρυθμιστή παροχής (flow control). Έχουν τη δυνατότητα επισκευής του εσωτερικού μηχανισμού χωρίς την εξάρμωση του σώματος από το δίκτυο.
Η ονομαστική πίεση κυμαίνεται μεταξύ 10-13,5 atm ανάλογα με τη μελέτη, με πιέσεις λειτουργίας τουλάχιστον από 0,7 atm μέχρι και 10 atm και 0,7 atm μέχρι και 13,5 atm αντίστοιχα (γραμμικές – γωνιακές).
Το «κλείσιμο» της είναι αργό, για αποφυγή υδραυλικού πλήγματος (αντιπληγματική λειτουργία). Το διάφραγμα είναι από ελαστικό συνθετικού τύπου Buna N, ενισχυμένο με νάιλον. Για διατομές άνω των 2’’ πρέπει να διαθέτουν αυτοκαθαριζόμενο φίλτρο.
β) Ηλεκτροβαλβίδες ευθείας ροής
Οι Ηλεκτροβαλβίδες είναι διαφραγματικού τύπου, γραμμικές και ονομαστικής πίεσης 10 ή 12,5 αtm.  
Παρουσιάζουν τα ίδια τεχνικά χαρακτηριστικά με τις κοινές ηλεκτροβαλβίδες, λειτουργούν όμως με ονομαστική πίεση 10 ή 12 atm και πίεση λειτουργίας κατ’ ελάχιστο 0,7-12,5 atm. Για διατομές άνω των ¾΄΄ διαθέτουν αυτοκαθαριζόμενο φίλτρο.

Σωληνοειδή ηλεκτροβαλβίδων

Είναι συμπαγή, κατασκευασμένα από αντιδιαβρωτικό υλικό. Το έμβολο (συγκρατούμενο), τα ελατήρια και όλα τα μεταλλικά μέρη είναι από ανοξείδωτο χάλυβα, προς αποφυγή διάβρωσης.

Τύποι πηνίων:
-      Κοινά πηνία προγραμματιστών ρεύματος
Τάση λειτουργίας 24 V/AC, 50 Hz και max ισχύς 5 VA.
-      Πηνία συγκράτησης (Latcing solenoid) για προγραμματιστές μπαταρίας
Τάση λειτουργίας 9-18 Volt DC. Συμβατά με τους προγραμματιστές. Προσαρμόζονται στις ηλεκτροβαλβίδες απευθείας ή με υποδοχέα.
3.1.3.7 Φρεάτιο
Πλαστικό φρεάτιο με καπάκι για υπόγεια τοποθέτηση ηλεκτροβανών,.
3.1.3.8 Σταλλάκτες
Σταλάκτες αυτορυθμιζόμενοι, αυτοκαθαριζόμενοι (με αντιστάθμιση πίεσης)
Το σώμα πρέπει να είναι κατασκευασμένο από ρητίνη πολυαιθυλενίου ή αντίστοιχα υλικά ανθεκτικά σε χαμηλές τιμές pΗ, όπως και σε χημικά, λιπάσματα και χλώριο.
Η ρύθμιση της παροχής γίνεται με διάφραγμα από σιλικόνη - ή άλλο κατάλληλο υλικό - επικαθήμενη πάνω σε μαιανδρική διαδρομή. Θα υπάρχει δυνατότητα αυτοκαθαρισμού στο στάδιο της συμπίεσης, με επιπρόσθετη δυνατότητα ανοίγματος και καθαρισμού του σταλάκτη χωρίς να επηρεάζονται τα υδραυλικά χαρακτηριστικά του.
Η δυνατότητα παροχής είναι 2, 4 ή 8 l/h. Η παροχή δεν πρέπει να επηρεάζεται από διακυμάνσεις στη θερμοκρασία του νερού. Επιτρεπτές πιέσεις λειτουργίας κυμαίνονται από 0,6 μέχρι και 4,0 αtm, με ανώτερη επιτρεπόμενη απόκλιση ± 10 % από την ονομαστική παροχή. Ο συντελεστής παραλλακτικότητας μεταξύ των σταλακτών δεν πρέπει να είναι μεγαλύτερος από 5 %. Ο ποδίσκος εισόδου θα είναι διατομής Φ 4 ή 6 mm στους επισκέψιμους σταλάκτες και Φ 6 mm στους μη επισκέψιμους.

3.1.3.9 Εκτοξευτήρες – Εξαρτήματα
α) Εκτοξευτήρες αυτοανυψούμενοι (Pop Up), περιστροφικοί, γραναζωτού τύπου
Είναι κατασκευασμένοι από υλικό ABS ή αντίστοιχο. Φέρουν ισχυρό χαλύβδινο, ανοξείδωτο επανατακτικό ελατήριο και δακτύλιο στεγανότητας που ενεργοποιείται με την πίεση. Έχουν εσωτερικό φίλτρο καθαρισμού κάτω από το σώμα ανύψωσης ή το ακροφύσιο.
β) Εκτοξευτήρες αυτοανυψούμενοι (Pop Up) στατικού τύπου
Έχουν  είσοδο ½ BSP στη βάση του ακροφυσίου και πρόσθετη είσοδο ½ BSP στο πλάι του σώματος για εκτοξευτήρες με μήκος πάνω από 20 cm. Η πίεση λειτουργίας κυμαίνεται μεταξύ 1,4-2,8 αtm. Τα ακροφύσια είναι ενσωματωμένα ή πρόσθετα, σταθερού ή ρυθμιζόμενου τομέα ενώ περιέχεται αντιστραγγιστική βαλβίδα  (αntidrain). Συγκεκριμένα:
i)    Ακροφύσια σταθερού τομέα
Πρέπει να διαθέτουν πλήρη σειρά με συμβατά ακροφύσια με τομείς εκτόξευσης 90ο, 180ο, 270ο και 360ο (πρέπει άσχετα με τον τομέα εκτόξευσης να δίδουν το ίδιο ύψος βροχής) και αν απαιτείται στο έργο και ακροφύσια ειδικών σχημάτων (τετράγωνων, διαδρόμων ES, CS, SS κλπ.) ή άλλη ποικιλία συμβατών ακροφυσίων με διάφορες ακτίνες και τομείς εκτόξευσης, με χαρακτηριστικά χρώματα, ώστε να καλύπτονται οι αντίστοιχες ανάγκες.
ii)   Ακροφύσια ρυθμιζόμενου τομέα
Πρέπει να διατίθενται με πλήρη σειρά συμβατών ακροφυσίων, που να καλύπτουν αποστάσεις εκτόξευσης από 2 m τουλάχιστον ή και μικρότερες, αν απαιτείται από τη μορφολογία των χώρων άρδευσης, μέχρι και τουλάχιστον 5 m.
Ο τομέας εκτόξευσης πρέπει να μπορεί να ρυθμιστεί από 0ο μέχρι και 360ο, με αναλογική ρύθμιση της παροχής, ώστε το ύψος βροχής (ποσότητα νερού ανά μονάδα αρδευόμενης επιφάνειας) να είναι σταθερό.
iii)   Ακροφύσια ακτινωτής εκτόξευσης
Ακροφύσια ρυθμιζόμενου τόξου, ακτινωτής διαβροχής ακτίνας 4,5 – 9 m. Ο μηχανισμός περιστροφής θα είναι τύπου τριβής και θα υπάρχει δυνατότητα μείωσης της ακτίνας κατά 25 %. Τυπικά χαρακτηριστικά: για ακτίνα εκτόξευσης 6,5 m σε πίεση 3 atm η παροχή στις 180° θα είναι περίπου 180 LPH, ενώ για ακτίνα εκτόξευσης 9  m σε πίεση 3 atm η παροχή στις 180° θα είναι περίπου 450 LPH.
Θα έχουν εσωτερικό φίλτρο στη βάση του ακροφυσίου, με εύκολη πρόσβαση για τον καθαρισμό του. Θα διαθέτουν βίδα μείωσης της ακτίνας μέχρι και τουλάχιστον 25 % με ανάλογη μείωση της παροχής (αναλογική διαβροχή), ενώ θα έχουν χρωματικό κωδικό για εύκολη αναγνώρισή τους.
γ) Εκτοξευτήρες αυτοανυψούμενοι (Pop Up) γραναζωτοί, μικρών και μεσαίων αποστάσεων
-      Ακτίνα 5-9 m, είσοδος ½ ‘’ BSP:  Με δυνατότητα ρύθμισης της ακτίνας εκτόξευσης 5 - 9 m
-      Ακτίνα 7-14 m, είσοδος 3/4‘’ BSP:  Με δυνατότητα ρύθμισης της ακτίνας εκτόξευσης 7 - 14 m
-      Ακτίνα 12-18 m, είσοδος 1‘’ BSP:  Με δυνατότητα ρύθμισης της ακτίνας εκτόξευσης 12 - 18 m
-      Ακτίνα 15-22 m, είσοδος 1‘’ BSP:  Με δυνατότητα ρύθμισης της ακτίνας εκτόξευσης 15 - 22 m
Είναι υδρολίπαντοι ή ελαιολίπαντοι, λειτουργούν με αντιστραγγιστική βαλβίδα  (αntidrain) και με καστάνια αντιβανδαλικής προστασίας ενώ έχουν τη δυνατότητα «μνήμης» στον τομέα ρύθμισης.
Το σώμα ανύψωσης είναι πλαστικό ή ανοξείδωτο και ύψους 10 cm τουλάχιστον ή και μεγαλύτερο, αν απαιτείται. Περιέχουν τουλάχιστον 4 εναλλακτικά ακροφύσια ή συνδυασμούς ακροφυσίων με διαφορετικές παροχές, ενσωματωμένα ή μη, για προσαρμογή των παροχών στον τομέα και την ακτίνα εκτόξευσης ώστε να παρέχεται ομοιόμορφη διαβροχή.
Εξαρτήματα εκτοξευτών
-      Τριπλός αρθρωτός βραχίονας: Από PVC, 1’’ή 11/2΄΄ ονομαστικής πίεσης 21 atm, με κινητά μέρη στεγανοποιούμενα από ελαστικό δακτύλιο στεγανότητας. Χρησιμοποιείται για τη σύνδεση εκτοξευτήρων μεγάλων αποστάσεων, για την προστασία της εγκατάστασης από πιθανές πιέσεις στην επιφάνεια των εκτοξευτήρων και για την εύκολη ρύθμιση του ύψους και της οριζοντιότητας.

3.1.3.10  Σιδηροί πάσσαλοι στήριξης

·      Πάσσαλοι από σίδηρο οπλισμού St I ή St III διαμέτρου Φ 8 mm και μήκους ανάλογο με το ύψος του υποστρώματος ανάπτυξης φυτών  , κυρτωμένους στο πάνω μέρος σε σχήμα άγκιστρου.
·      Πλαστικοί πάσσαλοι  στήριξης σωλήνων τριτεύοντος δικτύου άρδευσης από σκληρό PVC ή PE.
Κατά τα λοιπά σύμφωνα με το ΕΛΟΤ ΤΠ 1501- 10- 08-06-01-00:2009