ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Σκοπός των κατευθυντηρίων οδηγιών είναι να καθορίσουν τις βασικές αρχές και απαιτήσεις που ισχύουν στη Φυτοτεχνική Μελέτη, στην Κατασκευή και την Διαχείριση των φυτεμένων δωμάτων /στεγών .
Οι κατευθυντήριες οδηγίες για την Φυτοτεχνική μελέτη , κατασκευή και διαχείριση των φυτεμένων δωμάτων /στεγών ισχύουν για τον εκτατικό, ημιεντατικό και εντατικό τύπο δωμάτων, στεγών , εξωστών καθώς και οροφών υπόγειων χώρων στάθμευσης αυτοκινήτων και άλλων δομημένων επιφανειών.
Η δομή των κατευθυντηρίων οδηγιών είναι η εξής :
1. Στο πρώτο κεφάλαιο δίδονται οι γενικές πληροφορίες για τα φυτεμένα δώματα/ στέγες, καθώς και οι στόχοι και τα αποτελέσματα των εφαρμογών τους στα κτίρια .
2. Το δεύτερο κεφάλαιο αναφέρεται στην φυτοτεχνική μελέτη. Στο κεφάλαιο αυτό δίδονται γενικές οδηγίες για την σύνταξη των μελετών. Επίσης καθορίζονται οι γενικοί τεχνικοί όροι της εκπόνησης της φυτοτεχνικής μελέτης δώματος / στέγης και αναφέρονται όλα τα τεύχη και σχέδια που πρέπει να υποβάλουν οι Μελετητές, καθώς και το περιεχόμενο αυτών.
3. Το τρίτο κεφάλαιο αναφέρεται στην Κατασκευή των φυτεμένων δωμάτων/ στεγών στις προδιαγραφές των υλικών που πρέπει να χρησιμοποιούνται, καθώς και στις τεχνικές υποχρεώσεις των κατασκευαστών .
4. Το τέταρτο κεφάλαιο αναφέρεται στην Διαχείριση των φυτεμένων δωμάτων/ στεγών.
Επισημαίνεται ότι πριν από τον την σύνταξη της φυτοτεχνικής μελέτης και την κατασκευή του φυτεμένου δώματος/στέγης, ιδιαίτερα στα υφιστάμενα κτίρια , πρέπει να διασφαλιστεί ότι η θερμομόνωση του κτιρίου σε συνδυασμό την στεγανωτική στρώση είναι επαρκούς αντοχής και το προστατεύουν από την διάχυση της υγρασίας .
ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
1. ΓΕΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
1.1 Ορισμοί
Ως Φυτεμένο Δώμα/στέγη ορίζεται το σύνολο ή τμήμα της επιφάνειας δώματος, στέγης , εξώστη, οροφής υπόγειων χώρων στάθμευσης αυτοκινήτων και άλλων δομημένων επιφανειών όπου πραγματοποιούνται παρεμβάσεις, σύμφωνα με τις αρχές της επιστήμης και της τεχνικής για την εγκατάσταση βλάστησης. Το φυτεμένο δώμα αποτελείται από, ένα σύστημα πολυεπίπεδης διαστρωμάτωσης εξειδικευμένων υλικών το οποίο τοποθετείται πάνω από την μεμβράνη στεγανοποίησης και αποτελεί την υποδομή για την εγκατάσταση βλάστησης (αντιρριζική μεμβράνη, αποστραγγιστικό σύστημα, φίλτρα, υποστρώματος ανάπτυξης φυτών), την βλάστηση και το δίκτυο άρδευσης για την διαχείριση της βλάστησης . Τα φυτεμένα δώματα είναι γνωστά ως πράσινες στέγες, πράσινες οροφές, οροφόκηποι και greenroofs.
Διακρίνονται τρεις τύποι φυτεμένου δώματος/στέγης , ανάλογα με την χρήση τους, τα είδη των επιλεγμένων φυτών που αναπτύσσονται σε αυτά, το ύψος εφαρμογής του συστήματος υποδομής, και τους παράγοντες που επηρεάζουν την συντήρησή του. Οι τύποι φυτεμένου δώματος/στέγης είναι :
1.1.1 Eκτατικός τύπος (extensine green roof)
Το φυτεμένο δώμα εκτατικού τύπου αποτελείται από σύστημα υποδομής και ειδικό ελαφρύ υπόστρωμα ανάπτυξης φυτών ύψους 10 έως 15εκ., το οποίο μαζί με το φυτικό υλικό δημιουργεί ένα μόνιμο οικοσύστημα για τη συντήρηση του οποίου απαιτείται ελάχιστη φροντίδα. Το κορεμένο φορτίο κυμαίνεται από 80 ως 150 kg/m2. Το περιορισμένο βάρος της κατασκευής στο σύνολο της επιτρέπει την εγκατάσταση της σχεδόν σε οποιαδήποτε οροφή με κλίση έως και 35ο. Σε κλίσεις άνω των 10ο απαραίτητη είναι απαραίτητη η χρήση εξειδικευμένων αποστραγγιστικών συστημάτων που συγκρατούν το υπόστρωμα ανάπτυξης φυτών από διάβρωση, ενώ σε κλίσεις μεγαλύτερες από 15ο και μέχρι τις 35ο είναι αναγκαία η χρήση στοιχείων συγκράτησης του υποστρώματος. Ιδανικά για αυτό το είδος είναι τα φυτά χαμηλής βλάστησης, όπως φυτικοί τάπητες, χλοοτάπητες, αγριολούλουδα και φυτά εδαφοκάλυψης με επιφανειακό ριζικό σύστημα που αναβλαστάνουν εύκολα .
1.1.2 Hμιεντατικόςτύπος (semi-intensive green roof)
Το φυτεμένο δώμα ημιεντατικού τύπου αποτελείται από σύστημα υποδομής και ειδικό ελαφρύ υπόστρωμα ανάπτυξης φυτών ύψους 15 έως 25εκ., με κορεσμένο φορτίο που κυμαίνεται από 150 έως 280 kg/m2. Είναι ο ενδιάμεσος τύπος εντατικού και εκτατικού τύπου, εφαρμόζεται σε επίπεδες οροφές και απαιτεί βασική συντήρηση (άρδευση, λίπανση, κλπ). Για την εφαρμογή του σε επικλινείς στέγες είναι απαραίτητη η χρήση γεωκυψελών ή στοιχείων για την συγκράτηση του υποστρώματος και την υποστήριξη του φορτίου. Η ποικιλία των ειδών που χρησιμοποιούνται περιλαμβάνει χλοοτάπητες, ποώδη φυτά και μικρούς / μεσαίους θάμνους.
1.1.3 Eντατικός τύπος (intensive green roof)
Το σύστημα αυτό συνίσταται στη δημιουργία ενός κήπου, σε σύστημα υποδομής με υπόστρωμα 15-150 εκ. και κορεσμένο φορτίο τουλάχιστον 250 kg/m2 . Αυτός ο τύπος «πράσινης στέγης»/φυτεμένου δώματος απαιτεί τακτική συντήρηση (άρδευση, λίπανση, κλπ.) και περιλαμβάνει ποικιλία φυτών όπως πολυετή φυτά, γρασίδια, βολβούς, μικρά δένδρα και θάμνους. Ο εντατικός τύπος φυτεμένου δώματος/ στέγης μπορεί να υποστηρίξει πέραν του φυτικού υλικού, κατασκευές όπως μονοπάτια, στοιχεία νερού, συστήματα σκίασης.
1.2 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΤΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ
Ο σκοπός της δημιουργίας φυτεμένων δωμάτων/στεγών είναι η αναβάθμιση του περιβάλλοντος, η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας.
Οι κυριότερες λειτουργίες της βλάστησης που εγκαθίσταται στην οροφή των κτιρίων είναι, η βελτίωση του μικροκλίματος στην επιφάνεια της οροφής των κτιρίων με την αποφυγή ακραίων τιμών της θερμοκρασίας της ατμόσφαιρας, η προστασία του κτιρίου από τις ακραίες μεταβολές του περιβάλλοντος, η μείωση της απορροής των ομβρίων υδάτων μετά από έντονες βροχοπτώσεις, η συγκράτηση του νερού της βροχής και η απόδοση του στη φύση μέσω της εξατμισοδιαπνοής , η αύξηση της ατμοσφαιρικής υγρασίας με τον καλύτερο έλεγχο των επιπέδων της σκόνης στην ατμόσφαιρα σε σχέση με στέγες που καλύπτονται από σκληρά υλικά, νερού καθώς και η αισθητική αναβάθμιση του τοπίου.
1.3 ΣΤΟΧΟΙ ΤΗΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑΣ ΦΥΤΕΜΕΝΩΝ ΔΩΜΑΤΩΝ / ΣΤΕΓΩΝ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ
Οι στόχοι της δημιουργία φυτεμένων δωμάτων στις οροφές των κτιρίων διακρίνονται σε :
1. Περιβαλλοντικούς
2. Ενεργειακούς
3. Τεχνοοικονομικούς
1.3.1 Περιβαλλοντικοί Στόχοι
Η σύγχρονη τάση σύμφωνα με τις αρχές της βιοκλιματικής αρχιτεκτονικής είναι η εγκατάσταση βλάστησης στα κτίρια. Η οικολογική δόμηση τα τελευταία χρόνια έχει καταστεί από τις πιο σημαντικές μεθόδους για τη αναβάθμιση του περιβάλλοντος που ζούμε και εργαζόμαστε. Με την εφαρμογή φυτεμένων δωμάτων/στεγών στις οροφές των κτιρίων επιτυγχάνουμε τους παρακάτω περιβαλλοντικούς στόχους :
· Την αύξηση του ποσοστού της βλάστησης στον αστικό ιστό
· Την δημιουργία νέων υπαίθριων χώρων πρασίνου και δικτύων «πράσινων αειφορικών» διαδρόμων στον αστικό ιστό
· Την μείωση του φαινομένου της «θερμικής νησίδας»
· Την μείωση της ηχορρύπανσης
· Την διαχείριση των ομβρίων υδάτων και απόδοση αυτών στο περιβάλλον
· Την μείωση της ποσότητας των υδάτων που απορρέει στο σύστημα των αποχετευτικών αγωγών
· Την μείωση της μόλυνσης του αέρα στον αστικό ιστό
· Την προάσπιση της οικονομίας και του περιβάλλοντος
· Διατήρηση των φυτικών ειδών προς εξαφάνιση από τη χλωρίδα περιοχών που προστατεύονται σε αστικά ανεπτυγμένες περιοχές.
· Δημιουργία φυσικού περιβάλλοντος για την αστική χλωρίδα και πανίδα
1.3.2 Ενεργειακοί Στόχοι
Με την εφαρμογή φυτεμένων δωμάτων/στεγών στις οροφές των κτιρίων δημιουργείται μια πρόσθετη ζώνη προστασίας του κελύφους του κτιρίου και ενισχύεται η θερμομόνωση του. Ο συνδυασμός της πολυεπίπεδης διαστρωμάτωσης εξειδικευμένων υλικών με την πυκνή βλάστηση επιτυγχάνει τους παρακάτω ενεργειακούς στόχους :
· Την βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων
· Την εξοικονόμηση ενέργειας που προκύπτει από την βελτίωση της θερμομόνωσης του κτιρίου τόσο κατά τη διάρκεια της χειμερινής περιόδου όσο και κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
· Την βελτίωση της θερμικής άνεσης των κατοίκων στο εσωτερικό των κτιρίων λόγω των καλύτερων θερμοκρασιών
1.3.3 Τεχνοοικονομικοί Στόχοι
Η εφαρμογή φυτεμένων δωμάτων/στεγών στις οροφές των κτιρίων δημιουργεί νέους λειτουργικούς χώρους ανάπαυλας και αναψυχής. Η λειτουργική, αισθητική και ενεργειακή αναβάθμιση αυξάνει την αξία του κτιρίου, διαμερίσματος, κατοικίας ενώ ταυτόχρονα συμβάλει στην επίτευξη τεχνοοικονομικών στόχων σε ατομικό αλλά και κοινωνικό επίπεδο από την ευρεία εφαρμογή των φυτεμένων δωμάτων/στεγών. Με την εφαρμογή φυτεμένων δωμάτων/στεγών στις οροφές των κτιρίων επιτυγχάνουμε τους παρακάτω τεχνοοικονομικούς στόχους :
· Την αύξηση της αξίας του ακινήτου.
· Την μεγαλύτερη διάρκεια ζωής της στέγης και την προστασία της μόνωσης.
· Την μείωση των κατασκευαστικών απαιτήσεων της στέγης όσον αφορά στο φυσικό, χημικό ή βιολογικό στρες και ταυτόχρονα και ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των υδατοστεγανών μεμβρανών λόγω των μειωμένων διακυμάνσεων της θερμοκρασίας.
· Την μείωση του κινδύνου φθοράς των υδατοστεγανών μεμβρανών από εξωτερικές μηχανικές πιέσεις, όπως επίσης και της αρνητικής επίδρασης των ανέμων.
· Την δυνατότητα συγκράτησης νερού από βροχοπτώσεις
· Την μείωση της ποσότητας των υδάτων που απορρέει στο σύστημα των αποχετευτικών αγωγών λόγω της συγκράτησης ποσοστού στο φυτεμένο δώμα και της μείωση ταχύτητας απορροής του νερού.
· Την μείωση του συντελεστή εκτόνωσης όσον αφορά στο αποχετευτικό σύστημα της περιοχής.
· Την ενίσχυση της ηχομόνωσης του κτιρίου.
· Την ενίσχυση της θερμομόνωσης του κτιρίου.
Την προστασία από πιθανότητα πυρκαγιάς.
ΦΥΤΟΤΕΧΝΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΦYTEMENΩN ΔΩMATΩΝ/ΣΤΕΓΩΝ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Με τις παρούσες οδηγίες , καθορίζονται οι γενικοί τεχνικοί όροι της εκπόνησης φυτοτεχνικής μελέτης φυτεμένου δώματος / στέγης και δίδονται κατευθυντήριες οδηγίες για τη σύνταξή της με πλήρη τεχνικο-οικονομική αρτιότητα, σύμφωνα με τους κανόνες της επιστήμης.
Κάθε μελέτη φυτοτεχνικής διαμόρφωσης φυτεμένου δώματος / στέγης περιλαμβάνει όλες τις απαραίτητες οδηγίες για την προετοιμασία του υπό διαμόρφωση χώρου για την εγκατάσταση της βλάστησης, την επιλογή των κατάλληλων υλικών πολυεπίπεδης διαστρωμάτωσης, την εφαρμογή των υλικών υποδομής πάνω από την στεγανοποιητική στρώση του κτιρίου , την επιλογή και εγκατάσταση της βλάστησης και του αυτόματου δικτύου άρδευσης , καθώς και τις οδηγίες διαχείρισης/συντήρησης του φυτεμένου δώματος/στέγης.
Η φυτοτεχνική μελέτη φυτεμένων δωμάτων/στεγών αφορά στα νέα αλλά και στα υφιστάμενα κτίρια. Επισημαίνεται ότι στα εντατικού τύπου δώματα η αρχιτεκτονική διαμόρφωση του δώματος είναι θέμα αρχιτεκτονικής τοπίου και δεν περιλαμβάνεται στις απαιτήσεις αυτής της μελέτης.
Στις παρούσες οδηγίες αναφέρονται όλα τα τεύχη και σχέδια που πρέπει να υποβάλουν οι Μελετητές, ως μέρος των προτάσεων φυτοτεχνικής μελέτης δώματος / στέγης, καθώς και το περιεχόμενο αυτών.ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ
ΦYTEMENΩN ΔΩMATΩΝ/ΣΤΕΓΩΝ
2.1 ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ ΦYTEMENΩN ΔΩMATΩΝ/ΣΤΕΓΩΝ
2.1.1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η διασφάλιση μεγάλης διάρκειας ζωής ενός φυτεμένου δώματος προϋποθέτει, τον προσδιορισμό και την ανάλυση διαφόρων παραγόντων που καθιστούν μια στέγη κατάλληλη για φύτευση, όπως είναι η αντοχή του κτιρίου να δεχτεί πρόσθετο μόνιμο φορτίο, ο τρόπος κατασκευής του δώματος / στέγης, οι συνθήκες περιβάλλοντος στην επιφάνεια που θα εγκατασταθούν φυτά καθώς και το κόστος κατασκευής σε συνδυασμό με το επιθυμητό αισθητικό, λειτουργικό και ενεργειακό αποτέλεσμα . Η ανάλυση και αξιολόγηση των παραγόντων αυτών θα επηρεάσει την επιλογή του τύπου του φυτεμένου δώματος και το είδος της βλάστησης που πρόκειται να εγκατασταθούν.
Ανάλογα με τα ιδιαίτερα τεχνικά χαρακτηριστικά της στέγης, τις μικροκλιματικές συνθήκες που επικρατούν σε αυτή και το προτεινόμενο είδος βλάστησης επιλέγεται το κατάλληλο σύστημα υποδομής που αποτελείται από την πολυεπίπεδη διαστρωμάτωση υλικών, προστασίας, αποθήκευσης νερού, αποστράγγισης αλλά και από εξειδικευμένα υποστρώματα ανάπτυξης φυτών.
2.1.2 ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΣΥΝΘΗΚΩΝ ΕΡΓΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΒΛΑΣΤΗΣΗΣ
Για την επιτυχή εγκατάσταση πράσινου δώματος /στέγης είναι απαραίτητο να καταγραφούν και να αναλυθούν οι συνθήκες περιβάλλοντος στην επιφάνεια που θα εγκατασταθούν τα φυτά, η χρήση και η λειτουργία ώστε να επιλεγούν τα κατάλληλα είδη φυτών .
Οι παράγοντες που καθορίζουν τις συνθήκες και κατ΄επέκταση την επιλογή των φυτικών ειδών είναι :
· Δομικά χαρακτηριστικά της στέγης /δώματος
· Κλιματικοί παράγοντες /μικροκλίμα στην επιφάνεια που θα εγκατασταθούν φυτά
· Ιδιαίτερες απαιτήσεις του φυτικού υλικού
· Επιθυμητό επίπεδο συντήρησης φυτικού υλικού
Οι παράγοντες που περιγράφονται παρακάτω, αποτελούν βασικό οδηγό και πρέπει να εξετάζονται, να αναλύονται και να λαμβάνονται υπόψη κατά τον σχεδιασμό και την διαμόρφωση των προτάσεων της μελέτης .
2.1.2.1 Παράγοντες Εξαρτώμενοι από τα Δομικά Χαρακτηριστικά του Κτιρίου
Κατά την μελέτη αναλύονται και αξιολογούνται τα δομικά χαρακτηριστικά του κτιρίου και δώματος/στέγης σε σχέση τις συνθήκες μικροκλίματος που δημιουργούνται στην επιφάνεια εγκατάστασης των φυτών αλλά και με τις απαιτήσεις της βλάστησης . Η ανάλυση αυτή μπορεί να οδηγήσει στην απαίτηση κατασκευής πρόσθετων ειδικών κατασκευών στο δώμα / στέγη ή στον αποκλεισμό της χρήσης ορισμένων φυτικών ειδών .
Κατά την ανάλυση και την διαμόρφωση των προτάσεων της μελέτης λαμβάνονται υπ' όψη οι εξής παράμετροι:
· Στατική Αντοχή - επάρκεια του κτιρίου
· Κλίση του δώματος/ στέγης
· Επιπλέον αύξηση του φορτίου που προέρχεται από παρακείμενα κατασκευαστικά στοιχεία
· Περιοχές που είναι εκτεθειμένες στον ήλιο, περιοχές που σκιάζονται και περιοχές στις οποίες υπάρχει εναλλαγή ήλιου-σκιάς
· Απορροή του νερού των βροχοπτώσεων
· Η επίδραση της εκπομπής καυσαερίων
· Τα ρεύματα αέρα
· Η έκθεση των επιφανειών της στέγης
· Οι επιφάνειες κατασκευασμένες από γυαλί ή μέταλλο που ανακλούν το φώς σε μεγαλύτερο βαθμό.
· Η κλίση απορροής της επιφάνειας του δώματος/στέγης
2.1.2.1.1 Στατική Αντοχή - Επάρκεια του Κτιρίου
Ο κρίσιμος παράγοντας στην απόφαση της δυνατότητας κατασκευής φυτεμένου δώματος/στέγης στην οροφή ενός κτιρίου και του τύπου που θα κατασκευαστεί είναι η Στατική Αντοχή - Επάρκεια του Κτιρίου. Στα υφιστάμενα κτίρια το συνολικό φορτίο των κατασκευών, όπως το φορτίο του συστήματος υποδομής φυτεμένου δώματος στέγης, η βλάστηση και οποιοδήποτε δομικό στοιχείο δεν πρέπει να ξεπεράσει το υπολογισμένο φορτίο ή φορτίο επικάλυψης που προβλέπεται από την στατική μελέτη. Στα νέα κτίρια κατά τον υπολογισμό της στατικής αντοχής του κτιρίου, το φορτίο που προκύπτει από την κατασκευή του φυτεμένου δώματος/στέγης υπολογίζεται στα φορτία του κτιρίου .
Ο υπολογισμός φορτίων των συστημάτων υποδομής φυτεμένου δώματος / στέγης, (σύστημα υποδομής, υποστρώματα ανάπτυξης) πρέπει να γίνεται σε συνθήκες κορεσμού. Σημαντικός είναι ο υπολογισμός και των δομικών ή φυσικών στοιχείων που συνδυάζονται με την φύτευση όπως διάδρομοι κίνησης, δάπεδα, συστήματα σκίασης, στοιχεία νερού κλπ. τα οποία πρέπει να συνεκτιμηθούν.
2.1.2.1.2 Χρήση / Χρηστικότητα
Τα εκτατικού τύπου δώματα/ στέγες καθώς και οι περιοχές με που έχουν δημιουργηθεί με αυτοφυή βλάστηση δεν είναι κατάλληλες για χρήση από τους ανθρώπους . Η πρόσβαση τους συνήθως περιορίζεται κατά την συντήρηση ή την επισκευή .
Η χρήση των φυτεμένων δωμάτων/πράσινων στεγών από τους ανθρώπους γίνεται κυρίως στα ημιεντατικού και εντατικού τύπου φυτεμένα δώματα, τα οποία έχουν την κατάλληλη στατική επάρκεια .
2.1.2.1.3 Ρύσεις του δώματος / στέγης
Από τα δομικά χαρακτηριστικά του κτιρίου που εξετάζονται σε σχέση με τις απαιτήσεις της βλάστησης είναι και οι ρύσεις του δώματος/στέγης .
Η ρύσεις έχουν σχέση με την κλίση απορροής της επιφάνειας του δώματος . Γενικά θα πρέπει να λαμβάνεται μέριμνα για την αποφυγή συγκέντρωσης στάσιμου νερού στο επίπεδο της μεμβράνης στεγανοποίησης. Η συγκέντρωση στάσιμου νερού και η υπεράρδευση δημιουργούν συνθήκες ασφυξίας στις ρίζες των φυτών και μπορεί να οδηγήσουν στην αποτυχία της εγκατάστασης βλάστησης στο δώμα. Όταν αυτό δεν είναι εφικτό λαμβάνονται πρόσθετα μέτρα για την προστασία του ριζικού συστήματος και επιλέγονται φυτά που να αντέχουν στις συνθήκες αυτές.
Στον Εκτατικό, Ημιεντατικό Τύπο, για την απορροή της πλεονάζουσας ποσότητας νερού στα φυτεμένα δώματα εκτατικού και ημιεντατικού τύπου, οι ρύσεις πρέπει να είναι τουλάχιστον 1,5%. Υφιστάμενα δώματα ή στέγες με ρύσεις μικρότερες από 1,5% απαιτούν ιδιαίτερη αντιμετώπιση κατά την εφαρμογή του συστήματος υποδομής φυτεμένων δωμάτων/στεγών εκτατικού και ημιεντατικού τύπου. Το αποστραγγιστικό σύστημα, πρέπει να πληροί την απαραίτητη αποστραγγιστική ικανότητα αλλά και το απαιτούμενο ύψος (όγκος πλήρωσης) για την απορροή του πλεονάζοντος νερού.
Στον Εντατικό Τύπο, για την απορροή της πλεονάζουσας ποσότητας νερού στα φυτεμένα δώματα εντατικού τύπου, οι ρύσεις πρέπει να είναι τουλάχιστον 1,5%. Η εφαρμογή φυτεμένων δωμάτων εντατικού τύπου είναι δυνατή σε στέγες χωρίς ρύσεις με την χρήση εξειδικευμένων αποστραγγιστικών στοιχείων που επιτρέπουν την δημιουργία δεξαμενών αποθήκευσης νερού στο σύστημα υποδομής.
Στις στέγες όσο η κλίση αυξάνει, αυξάνεται η ποσότητα του νερού που απορρέει από αυτές. Στις περιπτώσεις μεγάλης κλίσης ενδείκνυται η χρήση αποστραγγιστικού συστήματος με μεγάλη αποθηκευτική και μικρή αποσταγγιστική ικανότητα, καθώς και η χρήση ξηρανθεκτικών φυτών. Σε μεγάλες κλίσεις επίσης θα πρέπει να λαμβάνονται ειδικά μέτρα προστασίας από την διάβρωση και την ολίσθηση .
Η κλίση της στέγης επηρεάζει την διαμόρφωση του μικροκλίματος στην επιφάνεια της, διότι επιδρά στην γωνία πρόσπτωσης της ηλιακής ακτινοβολίας, στην ταχύτητα των επικρατούντων ανέμων καθώς και στα ρεύματα αέρα που δημιουργούνται. Το μικροκλίμα στην επιφάνεια της στέγης με την σειρά του επηρεάζει την επιλογή των φυτικών ειδών .
2.1.2.1.4 Κατασκευαστικά στοιχεία δώματος / στέγης
Κατά την μελέτη πρέπει να εξετάζονται όλοι οι παράγοντες που έχουν σχέση με τον τρόπο που είναι κατασκευασμένο το δώμα / στέγη και τις συνθήκες περιβάλλοντος στην επιφάνεια του. Αυτές οι συνθήκες έχουν σχέση με την καταλληλότητα όλων των στρώσεων και των υλικών που θα χρησιμοποιηθούν στην κατασκευή του δώματος / στέγης και την μέθοδο η οποία θα ακολουθηθεί.
Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στις κάθετες απολήξεις της στέγης / δώματος (εξαερισμοί, φωτοσωλήνες) και στις θέσεις των Η/Μ μονάδων οι οποίες θα πρέπει να διαχωριστούν από τις περιοχές φύτευσης σε υφιστάμενα κτίρια και να είναι προσβάσιμες για τεχνικό έλεγχο και συντήρηση.
2.1.2.1.5 Έκθεση του δώματος/στέγης
Η έκθεση του δώματος/στέγης καθορίζει την ένταση και την διάρκεια της ηλιακής ακτινοβολίας που δέχεται η επιφάνεια της . Ο ρόλος της έκθεσης στην εγκατάσταση της βλάστησης συνδέεται με το μκροκλίμα μιας περιοχής. Περιοχές που είναι εκτεθειμένες στον ήλιο, περιοχές που σκιάζονται και περιοχές στις οποίες υπάρχει εναλλαγή ήλιου-σκιάς λαμβάνονται υπόψη στην επιλογή φυτικών ειδών . Η έκθεση μιας επιφάνειας μπορεί επίσης να μεταβάλει την επίδραση των ανεμών. Ανάλογα με τη θέση τους σε σχέση με την κατεύθυνση των ανέμων διακρίνουμε τις προσήνεμες και υπήνεμες περιοχές και επιλέγονται τα κατάλληλα είδη φυτών.
2.1.2.1.6 Αποστράγγιση
Κατά τον σχεδιασμό και την κατασκευή του φυτεμένου δώματος θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην ασφαλή απορροή της πλεονάζουσας ποσότητας νερού από την επιφάνεια της στέγης. Κατά τον υπολογισμό της συνολικής αποστραγγιστικής ικανότητας του φυτεμένου δώματος/στέγης θα πρέπει να συνυπολογίζεται η μέση ετήσια βροχόπτωση που επικρατεί στην περιοχή, ο συντελεστής απορροής του συστήματος υποδομής(άμεσα εξαρτώμενος από το συνολικό βάθος του υποστρώματος ανάπτυξης και το είδος αυτού) καθώς και ο αριθμός των απαιτούμενων ή υφιστάμενων υδρορροών.
Η αντιμετώπιση της στέγης/δώματος κατά την συνδυαστική εφαρμογή βλάστησης, σκληρών δαπέδων, στήριξης συστημάτων σκίασης, τοποθέτησης Η/Μ και φωτοβολταϊκών και άλλων δομικών κατασκευών σαν μια ενιαία αποστραγγιστική επιφάνεια διασφαλίζει την γρήγορη απομάκρυνση της πλεονάζουσας ποσότητας νερού αλλά και την ορθή εφαρμογή της στεγανοποιητικής μεμβράνης. Η αποστράγγιση της πλεονάζουσας ποσότητας νερού από το φυτεμένο δώμα/στέγη πρέπει να γίνεται τόσο μέσω του σύστηματος υποδομής με την διήθηση, συλλογή και απομάκρυνση της πλεονάζουσας ποσότητας νερού όσο και από την επιφάνεια σκληρών δαπέδων που επιτρέπουν την φυσική διήθηση και απομάκρυνση του νερού μέσω του συστήματος υποδομής.
Ανάλογα με το μέγεθος της επιφάνειας της στέγης, οι φυτοκαλυμένες περιοχές θα πρέπει να έχουν τουλάχιστον μια υδρορροή καθώς και μια έξοδο υπερχείλισης.
2.1.2.1.7 Άρδευση
Στα μεσογειακά κλίματα, η άρδευση είναι απαραίτητη για όλους τους τύπους φυτεμένων δωμάτων, στις περιοχές όπου το υδατικό ισοζύγιο είναι αρνητικό και επικρατεί ξηρασία κατά τους θερινούς μήνες.
Η ποσότητα του νερού και η συχνότητα άρδευσης εξαρτάται από τις υδατικές ανάγκες των φυτών, την βροχόπτωση σε συνδυασμό με την ποσότητα νερού που συγκρατεί το σύστημα υποδομής την κρίσιμη θερμή και ξηρά περίοδο. Κατά το διάστημα αυτό η εξατμiσοδιαπνοή που παρατηρείται είναι μεγάλη και τα φυτά στηρίζουν τον εφοδιασμό τους σε νερό από την ποσότητα της υγρασίας που έχει αποθηκευτεί στο σύστημα και από νερό που δίδεται σε αυτά με την άρδευση. Το σύστημα υποδομής, για τις συνθήκες της χώρας μας πρέπει να έχει μεγάλη αποθηκευτική ικανότητα νερού και να διασφαλίζει καλή αποστράγγιση ώστε να πληρούνται οι συνθήκες ανάπτυξης των μεσογειακών φυτικών ειδών.
Το νερό που συγκεντρώνεται από την αποστράγγιση στις ελληνικές κλιματολογικές συνθήκες δεν μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της βλάστησης και γι΄ αυτό λαμβάνονται πρόσθετα μέτρα για την κάλυψη των αναγκών των φυτών. Ο σχεδιασμός του δικτύου άρδευσης λαμβάνει υπόψη τις υδατικές ανάγκες των φυτών, την παροχή και την πίεση της πηγής νερού, την δυνατότητα τοποθέτησης δεξαμενής νερού κλπ .
2.1.2.1.8 Προστασία από την πτώση
Η προστασία των συντηρητών του φυτεμένου δώματος/στέγης και των Ηλεκτρομηχανολογικών Εγκαταστάσεων επιβάλει την προσθήκη εξειδικευμένων εξαρτημάτων στήριξης ή την εφαρμογή κιγκλιδωμάτων στις περιπτώσεις όπου στην περίμετρο του δώματος δεν υπάρχει στηθαίο. Όλες οι απαραίτητες παρεμβάσεις στην περίμετρο του κτιρίου που αφορούν στην ασφάλεια των συντηρητών πρέπει να εναρμονίζονται με την ελληνικής νομοθεσίας και τον Γενικό Οικοδομικό Κανονισμό. Σε περίπτωση φυτεμένου δώματος/στέγης με χαμηλό στηθαίο οι συντηρητές θα πρέπει να προσδένονται από εξειδικευμένα σταθερά σημεία στήριξης.
2.1.3 Παράγοντες εξαρτώμενοι από τις Κλιματικές συνθήκες της περιοχής
Όσον αφορά στους παράγοντες που εξαρτώνται από κλιματικές συνθήκες μιας περιοχής λαμβάνονται υπόψη τα εξής:
· Το κλίμα της περιοχής
· Το μικροκλίμα στην επιφάνεια που θα εγκατασταθούν φυτά
· Τη συχνότητα και την ένταση των ετησίων βροχοπτώσεων
· Τη μέση ηλιοφάνεια
· Την εμφάνιση περιόδων ξηρασίας
· Την εμφάνιση περιόδων παγετού, με ή χωρίς την κάλυψη με χιόνι
· Την κατεύθυνση και ένταση των επικρατούντων ανέμων
Η υγιής και βιώσιμη ανάπτυξη των φυτών του φυτεμένου δώματος/στέγης είναι αποτέλεσμα των τεχνητών συνθηκών του συστήματος υποδομής που πρέπει να προσεγγίζουν αυτές τουι εδαφικού περιβάλλοντος που αναπτύσσονται τα φυτά, αλλά και των κλιματικών και μικροκλιμάτων συνθηκών στην επιφάνεια της στέγης. Τα κλιματικά στοιχεία μιας περιοχής αποτελούν ουσιαστικό παράγοντα διαμόρφωσης του υδρολογικού κύκλου και κατά συνέπεια του υδρολογικού ισοζυγίου της. Σημαντικό ρόλο στην εγκατάσταση της βλάστησης παίζει η δίαιτα των κατακρημνισμάτων τόσο αμέσως μετά από την εγκατάσταση ως επίσης και τα κατακρημνίσματα κατά την διάρκεια της αυξητικής περιόδου. Ανάλογα με τις κλιματικές συνθήκες κατά την διάρκεια προσαρμογής και εγκατάστασης των φυτών στο φυτεμένο δώμα/στέγη, είναι απαραίτητη η άρδευσή τους κατά την διάρκεια της αυξητικής περιόδου και όταν το υδρολογικό ισοζύγιο είναι αρνητικό.
Όσον αφορά την θερμοκρασία , στα μεσογειακού τύπου κλίματα δεν αποτελεί περιοριστικό παράγοντα παρά μόνο σε εκείνες τις περιπτώσεις στις οποίες η θερμοκρασία της επιφάνειας του δώματος/στέγης είναι πάρα πολύ υψηλή , πιθανόν και μεγαλύτερη των 90ο C για διάρκεια μιας ή δύο ωρών η οποία μπορεί να θανατώσει τους ιστούς των φυτών. Λόγω της δυνατότητας τα ίδια τα φυτά να δημιουργούν τις προϋποθέσεις προστασίας τους από τις υψηλές θερμοκρασίες, το φαινόμενο αυτό είναι σπάνιο. Η άμεση επίδραση της θερμοκρασίας συνδέεται και με τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες είτε με προβλήματα έξαρσης είτε με καταστροφή των φυτών όταν αυτά αναπτύσσονται έξω από την ζώνη εξάπλωσης τους .
Η επίδραση των ανέμων εξαρτάται και από τη φύση τους. Έτσι ξηροί άνεμοι εντείνουν την εξάτμιση του νερού από το υπόστρωμα ανάπτυξης των φυτών, δημιουργώντας δυσμενείς συνθήκες αύξησης για τη βλάστηση. Ομβροφόροι άνεμοι δημιουργούν ευνοϊκές συνθήκες στις προσήνεμες περιοχές ενώ οι υπήνεμες βρίσκονται στη σκιά της βροχής. Τέλος, εάν οι άνεμοι προέρχονται από θαλάσσιες περιοχές είναι ικανοί να μετακινήσουν μεγάλες ποσότητες σταγονιδίων και υγρασίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις είναι δυνατόν να περιέχουν σημαντικές ποσότητες αλάτων όπως ΚCl, ΝαCl, CaCl2 κ.α . Η κατεύθυνση και ένταση των επικρατούντων ανέμων επηρεάζει και τον τρόπο στήριξης των μεγάλου μεγέθους φυτών .
2.1.4 Παράγοντες εξαρτώμενοι από τις ιδιαίτερες απαιτήσεις της βλάστησης
2.1.4.1 Επιλογή βλάστησης
Η βλάστηση που θα εγκατασταθεί εξαρτάται από τον τύπο του φυτεμένου δώματος καθώς και από το επιθυμητό αποτέλεσμα όσον αφορά στην θερμομόνωση (ταχύτητα ανάπτυξης φυτών, συντελεστής σκίασης, απορρόφηση και ανάκλαση ηλιακής ακτινοβολίας, χρώμα φυλλώματος), στην συντήρηση (ταχύτητα ανάπτυξης και κάλυψης επιφάνειας, ξηρανθεκτικά, υδροχαρή φυτά, θρεπτικές ανάγκες) στην αισθητική παρέμβαση (στιλπνότητα φυλλώματος, συνθέσεις φυτοομάδων, εποχές ανθοφορίας) και στην χρήση του φυτεμένου δώματος / στέγης (αύξηση της επιφάνειας κίνησης με χρήση φυτών εδαφοκάλυψης, χλοοτάπηατα, ορισμό επιφανειών με δένδρα και θάμνους)
Ο προτεινόμενος τύπος της βλάστησης επηρεάζει αντίστοιχα την επιλογή των υλικών υποδομής που συνθέτουν τα φυτεμένα δώματα, όπως το υπόστρωμα ανάπτυξης φυτών (βάθος και είδος υποστρώματος), το σύστημα αποστράγγισης ανάλογα με τις ανάγκες των φυτών για νερό και αερισμό του ριζικού τους συστήματος καθώς το είδος της μεμβράνης ελέγχου ανάπτυξης ριζικού συστήματος ανάλογα με την επιθετικότητα των ριζών.
Κύρια κριτήρια για την επιλογή των φυτικών ειδών, που συνθέτουν την φύτευση του δώματος , είναι οι κλιματικές συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή, το πάχος και το είδος του υποστρώματος ανάπτυξης των φυτών ανάλογα με τον τύπο του φυτεμένου δώματος που θα κατασκευαστεί, η δυνατότητα των φυτών για προσαρμογή και ανάπτυξη στο συγκεκριμένο περιβάλλον που δημιουργείται, το επιδιωκόμενο αισθητικό αποτέλεσμα και τον τύπο του φυτεμένου δώματος, η αντοχή των φυτικών ειδών στις υψηλές θερμοκρασίες και στην ένταση του ανέμου και η δυνατότητα αυτών για προσαρμογή και ανάπτυξη στο συγκεκριμένο περιβάλλον.
Για το σκοπό αυτό επιλέγονται ενδημικά είδη και είδη από την ευρύτερη μεσογειακή χλωρίδα, που προσαρμόζονται γρήγορα στις τοπικές κλιματικές συνθήκες, συνδυάζονται με το αστικό περιβάλλον και τις ιδιαίτερες συνθήκες που αναπτύσσονται σε αυτό όπως οι υψηλές θερμοκρασίες και η ατμοσφαιρική ρύπανση.
2.1.4.2 Μορφές βλάστησης
Eκτατικός τύπος (extensine green roof)
Ιδανικά για αυτό το είδος φυτεμένου δώματος / στέγης είναι τα φυτά χαμηλής ανάπτυξης, όπως φυτικοί τάπητες, χλοοτάπητες, αγριολούλουδα και φυτά εδαφοκάλυψης με επιφανειακό ριζικό σύστημα που αναβλαστάνουν εύκολα. Επισημαίνεται ότι στις Ελληνικές κλιματολογικές συνθήκες μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο ορισμένα είδη του γένους Sedum sp.
Στον Eκτατικό τύπο μπορούν να συνδυαστούν οι ακόλουθες μορφές βλάστησης:
· Sedum sp
· Sedum και ποώδη φυτά
· Sedum-αγρωστώδη- και ποώδη φυτά
· Aγρωστώδη και ποώδη φυτά
Ημιεντατικός τύπος (semi intensive green roof)
Καθώς αυξάνεται το ύψος της συνολικής διαστρωμάτωσης του συστήματος υποδομής, αυξάνεται και η παλέτα των φυτών προς εγκατάσταση. Οι κύριες μορφές βλάστησης που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στον Ημιεντατικό τύπο είναι :
· Γρασίδια - πολυετή ποώδη φυτά
· Τοπική ποώδης - θαμνώδης βλάστηση
· Θαμνώδης βλάστηση με υπέργεια ανάπτυξη έως 60εκ.
Εντατικός τύπος (intensive green roof)
Στον Εντατικό τύπο ο μελετητής έχει δυνατότητα επιλογής μεγαλύτερης ποικιλίας φυτικού υλικού και συνθετικών προτάσεων.
ΤΥΠΟΣ ΦΥΤΕΜΕΝΟΥ ΔΩΜΑΤΟΣ | ΒΑΘΟΣ ΥΠΟΣΤΡΩΜΑΤΟΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΦΥΤΩΝ | ΕΙΔΗ ΦΥΤΙΚΟΥ ΥΛΙΚΟΥ |
Εκτατικός τύπος Extensive green roof | 100 -120mm | Sedum sp., Χλόη, ποώδη φυτά |
120-150mm | Μεσογειακά είδη εδαφοκάλυψης. Αρωματικά φυτά | |
Ημιεντατικός τύπος Semi intensive green roof | 100-150mm | Μεσογειακά είδη εδαφοκάλυψης. Αρωματικά φυτά |
150-300mm | Ενδημικά είδη, αρωματικά φυτά Θάμνοι μεσαίας ανάπτυξης | |
Εντατικός τύπος Intensive green roof | 100-150mm | Χλοοτάπητας |
150-250mm | Ενδημικά είδη, αρωματικά φυτά Θάμνοι μεσαίας ανάπτυξης | |
250-500mm | Θάμνοι μεγάλης ανάπτυξης Μικρά δένδρα | |
500-1500mm | Μεσαίας ανάπτυξης δένδρα |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου