NOMIKO ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΠΕΡΓΚΟΛΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ

Πέργκολες

Η πέργκολα έχει χαρακτηρισθεί ως μια κατασκευή για τη στήριξη φυτών. Με πληθώρα εγκυκλίων και διευκρινιστικών απαντήσεων (και ορισμένες φορές αντικρουόμενες) προς τα Πολεοδομικά Γραφεία ανά την Ελλάδα έχουν ρυθμιστεί θέματα που αφορούν στα υλικά κατασκευής της, στο ύψος της, στις αποστάσεις από το κτίριο και από τα όρια του οικοπέδου, αν απαιτείται οικοδομική άδεια ή όχι κ.λ.π.

Σύμφωνα το Νέο Οικοδομικό Κανονισμό (ΝΟΚ, Ν.4067/2012 – ΦΕΚ 79/9-4-2012):

§ Ο ορισμός της πέργκολας (αρθ.2- § 60) είναι ο ακόλουθος: «Πέργκολα είναι η εξωτερική ασκεπής σταθερή κατασκευή με μέγιστο ύψος τα τρία μέτρα, που προορίζεται για την αναρρίχηση των φυτών ή την τοποθέτηση προσωρινών σκιάστρων από ύφασμα, καλαμωτή και κινητά στοιχεία, αποκλειομένων οποιωνδήποτε άλλων κατακόρυφων στοιχείων πλήρωσης του φέροντα οργανισμού της κατασκευής.»

§ Για την κατασκευή της δεν απαιτείται Άδεια Δόμησης ή έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας (αρθ.4- §3η): «3. Δεν απαιτείται Άδεια Δόμησης ή έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας, για τις ακόλουθες εργασίες: ….. η. Κατασκευή πέργκολας σε ισόγειους υπαίθριους χώρους κατοικιών ή στον περιβάλλοντα ακάλυπτο χώρο.» Βέβαια με την παραπάνω προσέγγιση, στην περίπτωση που έχουμε πέργκολα σε όροφο θα απαιτηθεί Άδεια Δόμησης ή έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας.

§ Η επιφάνεια της πέργκολας δεν υπολογίζεται στην κάλυψη του οικοπέδου (αρθ.12 §4δ ).

§ Οι πέργκολες (εφόσον χρησιμοποιούνται για τη στήριξη φυτών) μπορούν να κατασκευάζονται στο χώρο φύτευσης του υποχρεωτικά ακάλυπτου χώρου του οικοπέδου και συνυπολογίζονται σε αυτόν (αρθ.17- §2α): «Ο υποχρεωτικά ακάλυπτος χώρος του οικοπέδου τουλάχιστον κατά τα 2/3  του πρέπει να παραμένει χωρίς επίστρωση και να φυτεύεται, όπως προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις. Στον υπολογισμό της φύτευσης συμμετέχουν οι ασκεπείς κατασκευές για την υποδοχή στοιχείων νερού και οι πισίνες σε ποσοστό 50% της επιφάνειάς τους. Οι πέργκολες εφόσον είναι ασκεπείς και προορίζονται για στήριξη φυτών μπορούν να κατασκευάζονται στην επιφάνεια του χώρου φύτευσης, χωρίς περιορισμό διαστάσεων και θέσης.»

§ Οι πέργκολες μπορούν να κατασκευάζονται επίσης στον ακάλυπτο χώρο του οικοπέδου πέραν αυτού που θεωρείται υποχρεωτικός για φύτευση (αρθ.17 §7α): «7. Επί των ακάλυπτων χώρων του οικοπέδου και εφόσον καλύπτεται η υποχρέωση για φύτευση, σύμφωνα με την παράγραφο 2, επιτρέπονται οι παρακάτω κατασκευές: α) Πέργκολες με προσωρινά σκίαστρα.»

§ Η πέργκολα μπορεί να τοποθετηθεί και πάνω από το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος της περιοχής αρκεί να μην παραβιάζει το ιδεατό στερεό (αρθ.19 §2στ). Θεωρείται αυτονόητο ότι σε κτίριο που δεν φτάνει στο μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος  δεν τίθεται θέμα αρκεί να μην παραβιάζει σε κάποιο σημείο το ιδεατό στερεό: «2. Πάνω από το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος της περιοχής και μέσα στο ιδεατό στερεό επιτρέπονται: στ) Κατασκευές για τη στήριξη των φυτών, πέργκολες που μπορούν να επικαλύπτονται από ελαφρά εύκαμπτα υλικά ή κινητά συστήματα, καλαμωτές, φωτοβολταϊκά πανέλα και μόνο σε οριζόντια θέση.»

Σύμφωνα με το άρθρο 48 του Ν.4178/2013 με το οποίο τροποποιείται ο Ν.4067/21012 (ΝΟΚ) κάθε κατασκευή πέργκολας ανεξαρτήτως θέσης απαιτεί τουλάχιστον Έγκριση Εργασιών Μικρής Κλίμακας:

«Άρθρο 48. Παρ.2. Έγκριση εργασιών μικρής κλίμακας, απαιτείται για τις ακόλουθες εργασίες σε κτίρια που υφίστανται νόμιμα:

ιστ. Κατασκευή πέργκολας σε ισόγειους ακάλυπτους χώρους ή στον περιβάλλοντα ακάλυπτο χώρο ή στην πρασιά ή στο δώμα ή στους ανοιχτούς εξώστες ή σε βεράντες ισογείων και ορόφων.»

Σε αυτή την περίπτωση η κατασκευή της μπορεί να γίνει με τη διαδικασία Έγκρισης Εργασιών Μικρής Κλίμακας (σύμφωνα με την τελευταία Απόφαση 55174/04-10-2013).

«ιστ. Για την κατασκευή πέργκολας σε ισόγειους ακάλυπτους χώρους, ή στον περιβάλλοντα ακάλυπτο χώρο, ή στην πρασιά ή στο δώμα ή στους ανοιχτούς εξώστες ή σε βεράντες ισογείων και ορόφων κατατίθενται τα εξής :

1) κάτοψη και όψη σε κλίμακα 1:100

2) αντίγραφο τοπογραφικού διαγράμματος της οικοδομικής αδείας ή της άδειας δόμησης εφόσον υφίσταται ή του προσαρτώμενου σε δικαιοπραξία, με την υπό κλίμακα, αποτύπωση των εγκαταστάσεων (θέση, διαστάσεις, αποστάσεις κτλ).

3) δήλωση του Μηχανικού ότι δεν παραβιάζεται το ιδεατό στερεό του κτιρίου.»

Καθώς ο ΝΟΚ δεν περιορίζει το υλικό κατασκευής της πέργκολας, δεν επιβάλλεται να είναι ξύλο αλλά μπορεί να είναι από οποιοδήποτε υλικό, π.χ. σίδηρος , αλουμίνιο ακόμη και οπλισμένο σκυρόδεμα (ανάλογες διευκρινίσεις έχουν γίνει και στο ΓΟΚ/85). Ο μοναδικός περιορισμός που μπορεί να τεθεί, είναι από την πλευρά του Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής (στις περιπτώσεις όπου αυτή έχει αρμοδιότητα) και αφορά στη αρχιτεκτονική εναρμόνιση της πέργκολας με το κτίριο ή το οικιστικό σύνολο. Τέλος, θα πρέπει να τονισθεί ότι ο ΝΟΚ (όπως και ο προηγούμενος ΓΟΚ) ενώ γενικά δεν απαιτεί άδεια για την κατασκευή πέργκολας, στο άρθρο 2 – §35 ορίζει ως κατασκευή το κάθε ασφαλές τεχνικό έργο, ορισμός που παραπέμπει σε στατική μελέτη και κατ’ επέκταση σε Άδεια Δόμησης (στην Εγκ-54435/39/18-6-98 που αφορά στο ΓΟΚ/85, διευκρινίζεται ότι στην περίπτωση των κατασκευών από ελαφρά συναρμολογούμενα υλικά δεν απαιτείται οικοδομική άδεια ενώ στην περίπτωση από άλλα υλικά όπως οπλισμένο σκυρόδεμα, απαιτείται, τόσο για την υπό κατασκευή πέργκολα αλλά και για πιθανή στατική επιβάρυνση μέρους ή του συνόλου του υφιστάμενου κτιρίου). Ειδικά για την περίπτωση αυτή, στην πράξη έχει υπάρξει διαφορετική αντιμετώπιση τόσο μεταξύ Πολεοδομικών Γραφείων όσο και υπαλλήλων του ίδιου Γραφείου. Για παράδειγμα σε πέργκολα από οπλισμένο σκυρόδεμα σε δώμα μπορεί να ζητηθεί στατική μελέτη μόνο για την πέργκολα χωρίς αποτίμηση της επιρροής αυτής και στατικό έλεγχο του υπάρχοντος κτιρίου και ο οποίος να αντικατασταθεί από μια δήλωση στατικής επάρκειας γεγονός που σύμφωνα με τα παραπάνω δεν προβλέπεται από κάποια διάταξη. Βέβαια η κατασκευή τέτοιας πέργκολας σε όροφο ή δώμα υπάρχοντος είναι πολύ σπάνια περίπτωση (ακόμη και σε περίπτωση που το αρχιτεκτονικό αποτέλεσμα απαιτεί στοιχεία πέργκολας από σκυρόδεμα προτιμάται η λύση μεταλλικού ή ξύλινου σκελετού και στη συνέχεια η επένδυση αυτού με τσιμεντοσανίδα).

Σε κάθε περίπτωση όταν έχουμε κατασκευή πέργκολας από μη ελαφρά συναρμολογούμενα υλικά σε υφιστάμενο κτίριο είτε σε επαφή είτε πάνω σε αυτό, θα πρέπει να υποβάλλεται φάκελος  στο αρμόδιο Πολεοδομικό Γραφείο και να γίνεται αναθεώρηση της υπάρχουσας οικοδομικής άδειας εφόσον αυτή είναι σε ισχύ ή να εκδίδεται νέα άδεια δόμησης για τη συγκεκριμένη κατασκευή.

Συντάκτης κειμένου:

Τσούτσης Χρήστος, Πολιτικός Μηχανικός

 στα πλαίσια του εργου «ΑΡΧΙΜΗΔΗΣ ΙΙΙ: ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΑ ΤΕΙ», έργο «Αξιολόγηση επιδράσεων σχετικά με εγκατάσταση πράσινου σε κτήρια και ανάπτυξη καινοτόμων υδροπονικών κατασκευών για φυτεύσεις» (HSoB)