Ποιο είναι το μηχάνημα το οποίο δεν καταναλώνει ενέργεια, δεσμεύει διοξείδιο του άνθρακα και αποδίδει Οξυγόνο, συγκρατεί και εξυγιάνει το νερό, σκιάζει , δροσίζει, παράλληλα έχει εξαιρετικά αισθητικά αποτελέσματα ενώ η παραγωγή του κοστίζει ελάχιστα; Η απάντηση είναι απλή διότι δεν είναι ανθρώπινη εφεύρεση αλλά είναι ο λόγος που ο πλανήτης μας έχει γίνει βιώσιμος και σε αυτό βασίζεται ο ανθρώπινος πολιτισμός. Είναι τα φυτά!!
super Market Mαρινοπουλος στην Δουκ. Πλακεντίας |
Παράλληλα καθαρίζουν τον αέρα από τα περισσότερα χημικά, είναι τα μόνα που συγκρατούν τα αιωρούμενα σωματίδια(Fine dust) γίνονται οικολογικές κηλίδες ανάπτυξης και άλλων οργανισμών ‘όπως πουλιά έντομα και μικρά ζώα. Το σημαντικό είναι ότι έχουν ελάχιστες απαιτήσεις και αυτές λόγω του περιβάλλοντός που εμείς δημιουργήσαμε.
Στη σύγχρονη αστική κατοικία όπου κήπος δεν υπάρχει οι χώροι για φυτεύσεις είναι ελάχιστοι. Μικρές ζαρντινιέρες στενά παρτέρια, κενοί χώροι που περιμένουν γλάστρες. Ένας τρόπος να γεμίσουμε με λίγο φύση τις σκληρές επιφάνειες είναι η χρήση συστημάτων πράσινων δωμάτων. Η τεχνολογία είναι αρκετά διαδεδομένη, ασφαλή, αρκεί να διατηρούμε τους κανόνες και τις προδιαγραφές και συγκεκριμένα : συμβατότητα υλικών, ενιαίο σύστημα δώματος, χρήση εδαφικού υποστρώματος και όχι χώματος , συγκράτηση απαραίτητης υγρασίας για ανάπτυξη φυτών ιδιαίτερα στις ελληνικές κλιματικές συνθήκες όπου η βροχόπτωση είναι σταθερά κάτω από 700mm ανά έτος και με εξάμηνη ξηρή περίοδο, προσεκτική επιλογή φυτών για λόγους αντοχής στις συνθήκες μίας ταράτσας, βεράντας ή και εσωτερικού χώρου, και στο είδος του ριζικού συστήματος.
super Market Mαρινοπουλος στην Δουκ. Πλακεντίας |
Τα πλεονεκτήματα ενός καλά σχεδιασμένου φυτεμένου δώματος είναι η μεγάλη διάρκεια ζωής –πλέον ανάλογη του κτηρίου-, σημαντική οικονομία σε ενέργεια για ψύξη η θέρμανση με γρήγορη απόσβεση κόστους, η χρήση συχνά άχρηστων χώρων με σχετικα μικρό κόστος , η σημασία του στην αύξηση της αξίας του κτηρίου και σημαντικότατοι οικολογικοί παράμετροι. Η προσεκτική επιλογή της υποδομής και του φυτικού υλικού ώστε να υπάρχει ποιοτικό αποτέλεσμα με τις λιγότερες εισροές, ελάχιστο διαχειριστικό κόστος.
Συχνό φαινόμενο είναι οι αποτυχίες όταν λόγω άγνοιας ή και οικονομικούς λόγους χρησιμοποιούμε παρόμοια υλικά –χάνοντας έτσι και την δυνατότητα εγγύησης που παρέχουν οι εταιρείες συστημάτων ταρατσόκηπων και τα πιστοποιημένα συνεργεία , με τη χρήση χώματος ο άργιλος κλείνει την αποστράγγιση ή η χρήση τύρφης ή άλλων οργανικών υλικών σε ποσά πάνω από 15 % και το κυριότερο η κακή εφαρμογή των υγρομονώσεων.
Φυτεμένο δωμα στον Χολαργό |
Τα εκτατικού τύπου πράσινα δώματα(extensive green roofs) έχουν το καλύτερο ανθρακικό αποτύπωμα , με τις ελάχιστες εισροές, βάρος και τα μέγιστα αποτελέσματα. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν σχεδόν σε όλα τα κτήρια και έχει και μικρό κόστος. Οι ημιεντατικού και εντατικού τύπου(intensive green roof) έχουν μεγαλύτερα βάρη απαιτούν συχνά κτήρια που έχουν σχεδιαστεί για να τοποθετηθούν.
Τα συστήματα πράσινων δωμάτων δίνουν σημαντικές σχεδιαστικές δυνατότητες χωρίς κατασκευές με σημαντικά κόστη όπως χτιστές ζαρντινιέρες, γλάστρες ενώ έχουν σημαντική χρήση . Στην χώρα μας πλέον υπάρχουν σχεδόν όλα τα συστήματα που υπάρχουν και στον υπόλοιπο κόσμο, πιστοποιημένα συνεργεία από τον IGRA-έχουν περάσει συγκεκριμένη εκπαίδευση- και σημαντική ερευνητική και τεχνική εμπειρία από την Γεωπονική και άλλα πανεπιστήμια της χώρας.
Μεγάλη εμπειρία υπάρχει πλέον και στα πιο σύγχρονα συστήματα άρδευσης. συστήματα υπόγειου σταλλακτηφόρων αγωγών άρδευσης χλοοτάπητα και φυτών η χρήση υποβαθμισμένων υδάτων για την άρδευση, αυτοματισμοί στον έλεγχο και την λειτουργία . Έχουν κατασκευαστεί δεκάδες μεγάλες εγκαταστάσεις και εκατοντάδες μικρότερες όπου γίνεται χρήση νερού από τριτοβάθμιους βιολογικούς καθαρισμούς , ή γεωτρήσεις και αρδεύονται ξενοδοχεία , οικίες, ολυμπιακές εγκαταστάσεις ακόμα και ολόκληροι Δήμοι.
EUROBANK CARDS στον Ταυρο 1400τμ φυτεμένο δώμα |
Σύγχρονοι αυτοματισμοί δίνουν την δυνατότητα να γίνεται έλεγχος, διαρροών, ποιότητας άρδευσης ακόμα και σε απομακρυσμένα σημεία. Προγράμματα μπορούν να διαχωρίζουν την άρδευση και να μεταβάλλονται σε σχέση με την βροχόπτωση, ατμοσφαιρική υγρασία, τους διαφορετικούς τύπους χωμάτων , του φυτικού υλικου , να συνεργάζονται με μετεωρολογικούς σταθμούς, μετρητές εδαφικής υγρασίας και όλα αυτά ενσύρματα ή ασύρματα.
Η χρήση υπόγειάς άρδευσης με εκτοξευτές προστατεύει τα συστήματα από βανδαλισμούς και η άρδευση που πραγματοποιείται έχει εξαιρετική διαβροχή. Αν χρησιμοποιηθεί υπεδάφια άρδευση με σταλλακτηφόρους αγωγούς ειδικού τύπου μπορεί να χρησιμοποιηθούν και υποβαθμισμένα ύδατα άφοβα ενώ έχουμε σημαντική οικονομία στο νερό που θα φτάνει το τριάντα τις εκατό αφού εξοικονομούμε από την εξάτμιση. Έχει χρήση πλέον όχι μόνο σε μεγάλες μονάδες αλλά και σε μικρούς οικιακούς βιολογικούς όπου και είναι η ποιο εύκολη λύση για χρήση και διάθεση του ύδατος που παράγεται.
Η λειτουργία και ο προγραμματισμός τέτοιων λογισμικών απαιτούν ιδιαίτερη εμπειρία και σε ιδιωτικούς κήπους με σχέση με συμβατική άρδευση μπορεί να φτάσουμε σε οικονομία έως 35% μόνο με τεχνικές βελτίωσης του ριζικού συστήματος, ή άρδευσης σε ιδανικές ώρες.
Περαιτέρω οικονομία ύδατος γίνεται και με την χρήση υλικών συγκράτησης υγρασίας . Χρησιμοποιούνται κατά την φύτευση των φυτών ή και χλοοτάπητα και εξοικονομείται έως και το 30% του απαιτούμενου ποτίσματος. Το κόστος εφαρμογής είναι μικρό και αποσβένεται σε λιγότερη από μία ξηρή περίοδο. Α χρησιμοποιηθούν όλες οι παραπάνω μέθοδοι πράγμα που γίνεται ιδιαίτερα σε νησιώτικές εφαρμογές σε συνδιάσμό με σωστή επιλογή των φυτών το πότισμα μειώνεται στο ελάχιστο.
Ο σχεδιασμός επιλογή του φυτικού υλικού είναι το σημαντικότερο για την ποιότητα, την αισθητική , την διάρκεια στο τοπίο. Σκεφτείτε τις πλατείες ενός ελληνικού χωριού. Ο πλάτανος, η ιτιά, η φλαμουριά κυριαρχούν. Η πλατεία λειτουργεί σαν χώρος συγκέντρωσης των πολιτών αλλά δεν γίνεται στον ήλιο. Οι πλατείες στην βόρεια Ευρώπη λειτουργούν εντελώς διαφορετικά αλλά πόσες μέρες ηλιοφάνειας έχουν το χρόνο; Ανάλογα με χρήση δέντρων μπορούμε να καλύψουμε κτήρια δροσίζοντας το καλοκαίρι η θερμαίνοντας το χειμώνα εξοικονομώντας και το κόστος δαπανηρών σκίαστρων ενώ παράλληλα λογω του φαινομένου της διαπνοής των φυτών θα υπάρχει δροσισμός του χώρου και μείωση της θερμοκρασίας
Πλέον η επιλογή φυτικού υλικού γίνεται και με νέα κριτήρια όπως η αντοχή στην μόλυνση, και η δυνατότητα συγκράτησης συγκεκριμένων ρύπων. Χρησιμοποιούμε πλέον μελέτες- με πρωτοπόρο το πανεπιστήμιο του Βαγκενίγκεν- όπου έχουμε συντελεστές για την χρήση δέντρων και θάμνων σε σχέση με την ικανότητα συγκράτησης συγκεκριμένων ρύπων. Ετσι στην Αθήνα είναι χρήσιμα τα πεύκα διότι έχουν πολύ μεγάλη φυλλική επιφάνεια όλο το έτος και έχουν την μεγαλύτερη ικανότητα δέσμευσης CO2 και οι ελιές γα την συγκράτηση αιωρούμενων όπου η πόλη έχει πάνω από 250 ημέρες που υπερβαίνει τα όρια. Προφανώς άλλοι παράγοντες όπως αισθητική, αντοχή στην ξηρασία, ψύχος(ακραίες θερμοκρασίες περιοχής, έδαφος-συχνά στην χώρα μας έχουμε ασβεστολιθικά , αλκαλικά εδάφη με κακή κοκκομέτρια- ποιότητα νερού και άνεμο.
Φυτεμένο δωμα στον Χολαργό |
Κώνσταντίνος Τάτσης
Μsc. Γεωπόνος
Εργολήπτης Εργων Πρασινου
μέλος επιτροπής πρασίνου ΓΕΩΤΕΕ