Μανώλης Καπάνταης
Δασολόγος-Περιβαλλοντολόγος
τ. Δ/ντής Πράσινου
ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ
Το πράσινο της πόλης στη δράση εξοικονόμησης
ενέργειας
 |
| Εικόνα 1.Από τη τοποθεσία Arborday |
Η εξοικονόμηση ενέργειας από τα δέντρα είναι μια εργασία που βασίζεται, εύκολα στη χρήση του εργαλείου της χαρτογράφησης και που γίνεται εφαρμογή, με τη φύτευση δέντρων. Με την είσοδο απλών πληροφοριών σχετικά με τη θέση του σπιτιού και της αυλής σας, το εργαλείο βάζει τα κριτήρια, επιλέγει και υπολογίζει πού να φυτευτούν δέντρα ειδικά και στρατηγικά, για να αποφέρουν τα μεγαλύτερα ενεργειακά οφέλη και φυσικά εξοικονόμηση χρημάτων
Φυτεύοντας το κατάλληλο είδος δέντρου στο σωστό μέρος, είναι το κλειδί για τη μεγιστοποίηση των οφελών εξοικονόμησης ενέργειας που παρέχουν τα δέντρα. Το Αμερικανικό Υπουργείο Γεωργίας εκτιμά ότι τα δέντρα σωστά τοποθετημένα μπορούν να μειώσουν τα ενεργειακά κόστη μιας κατοικίας από 20% έως και 30%.Το νέο αυτό πρόγραμμα ουσιαστικά θα βοηθήσει τους πολίτες να εξοικονομούν ενέργεια και να μειώσουν τους λογαριασμούς ενέργειας .
Το ίδιο αναφέρουν και προσδοκούν οι Δήμαρχοι και οι τοπικοί παράγοντες των Δήμων στις ΗΠΑ. Διότι πράγματι, πολλά από τα οφέλη των αστικών δέντρων που θα φυτευτούν είναι αυταπόδειχτο ότι θα διαχυθούν σε όλη την πόλη. Όπως φαίνεται από τη μέχρι σήμερα εφαρμογή του προγράμματος, μόλις τρία έως τέσσερα μεγάλα δέντρα όταν βρίσκονται στρατηγικά γύρω από το σπίτι σας με τη σκιά τους,μπορεί να μειώσουν το κόστος δροσισμού το καλοκαίρι έως 30 %.
Το Υπουργείο Ενέργειας των ΗΠΑ, αναφέρει ότι τρία σωστά τοποθετημένα δέντρα θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν από $100 έως $250 ένα χρόνο.
Αλλά είναι εξίσου σημαντικό είναι ότι τα δέντρα, μπορεί να κάνουν πολύ περισσότερα από ό, τι προσφέρουν στην εξοικονόμηση ενέργειας σε κάθε ιδιοκτήτη σπιτιού. Μπορούν επίσης να παρέχουν παράλληλα απτά οφέλη και για ολόκληρη την πόλη όπως θα αναφέρουμε εκτενώς παρακάτω.
Τα δέντρα λοιπόν δεν προσφέρουν μόνο καλό για το περιβάλλον και την υγεία σας, επίσης, προσθέτουν αξία στην ιδιοκτησία σας. Η δασική υπηρεσίατων ΗΠΑ αναφέρει ότι, τα υγιή, μεγάλα δέντρα προσθέτουν κατά μέσο όρο 10% στην αξία του σπιτιού σας. Εκτός από τον επιδιωκόμενο στόχο της εξοικονόμησης ενέργειας με το πρόγραμμα αυτό ,έχουμε μια σειρά από μακροπρόθεσμα οφέλη.
Μακροπρόθεσμα οφέλη
Τα μακροπρόθεσμα οφέλη από την εφαρμογή του προγράμματος εξοικονόμησης ενέργειας φαίνεται από τα οικονομικά στοιχεία της πόλης Νεμπράσκα. Τα 17.000 δέντρα που φυτεύτηκαν, έχει υπολογιστεί ότι θα παράγουν οφέλη αξίας περισσότερο από $10.000 στους λογαριασμούς του κάθε πολίτη που συμμετείχε στο πρόγραμμα, από την εξοικονόμηση ηλεκτρικής ενέργειας κατά το πρώτο έτος της ανάπτυξης των δέντρων. Μέσα σε 20 χρόνια υπολογίζοντας λογιστικά και τη θνησιμότητα που μπορεί να έχουμε, τα δέντρα θα παράγουν οφέλη, που αθροιστικά υπολογίζονται περίπου σε 5 εκατομμύρια δολάρια από την εξοικονόμηση ενέργειας . Τα δέντρα ηλικίας 20 χρόνων θα παράγουν παράλληλα επίσης, περίπου 7 εκατομμύρια δολάρια σε εξοικονόμηση πόρων λόγω προστασίας από τους ισχυρούς ανέμους, της βελτιωμένης διαχείρισης του νερού της βροχής και του καθαρότερου αέρα.
Αναλυτικά όπως αναφέρει το Florida Urban Forestry Council (The Florida Urban Forestry Council promotes the value, enhancement and sound management of urban forests through leadership and education).
Το πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας από τα δέντρα προσφέρει παράλληλα στις πόλεις βελτίωση του περιβάλλοντος τους.
Τα στοιχεία αυτά μας δείχνουν :
Η αισθητική παρουσία των δέντρων και η αναβάθμιση της περιοχής είναι η πρώτη εντύπωση που έχουμε. Εκτός από τον οπτικό αντίκτυπο των δέντρων, η κόμη του δέντρου και το ριζικό σύστημα της ρίζας παρέχουν ένα φυσικό φίλτρο για την παροχή του νερού και συμβάλλουν στη μειώσει της απορροής των ομβρίων υδάτων, των πλημμυρών και της διάβρωσης.
Έχει υπολογιστεί ότι 1 εκατομμύριο δέντρα = με το κόστος 3,5 εκατομμύριων δολαρίων από την ετήσια απορροή ομβρίων
Τα δέντρα είναι επίσης και πάρα πολύ μεγάλο φυσικό φίλτρο του αέρα. Το φύλλωμά τους συγκρατεί και μειώνει τα σωματίδια από τον αέρα, συμπεριλαμβανομένης της σκόνης, των ρύπων, όπως το όζον, των οξειδίων του αζώτου, της αμμωνίας και τωνδιοξειδίων του θείου. Τα δέντρα αφομοιώνουν το διοξείδιο του άνθρακα και παράγουν οξυγόνο. Σε συνδυασμό με την επίδραση του δροσισμού των δέντρων, αυτές όλες οι διαδικασίες μπορεί να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στη μείωση της αιθαλομίχλης και συνολικά της ρύπανσης της ατμόσφαιρας.
Κάθε 40 δέντρα αφαιρούν 80 lbs. η 36,29 Kgr από ατμοσφαιρικούς ρύπους ετησίως.
Έχει υπολογιστεί ότι 1 εκατομμύριο δέντρα = με το κόστος 5 εκατομμύριων δολαρίων από τον ετήσιο καθαρισμό του αέρα από την ατμοσφαιρική ρύπανση
Τα δέντρα δροσίζουν τον αέρα φυσικά από τις συνέπειες του νερό από την εξατμισοδιαπνοή και από άμεση σκιά από τα φύλλα. Η υγρασία σε συνδυασμό με τη σκιά έχουν σαν αποτέλεσμα το δροσισμό του αέρα. Κατοικίες που σκιάζονται από δέντρα χρειάζονται λιγότερη ενέργεια για το δροσισμό τους, που με τη σειρά του αυτό σημαίνει χαμηλότερους μηνιαίους λογαριασμούς. Το καλοκαίρι υπάρχει μειωμένη ανάγκη χρήσης των βοηθητικών προγραμμάτων για την αύξηση της ηλεκτρικής ενέργειας τις ώρες αιχμής, για να καλύψουν τη ζήτηση φορτίου . Τέσσερα δέντρα που φυτεύονται γύρω από κάθε σπίτι θα μπορούσαν να εξοικονομήσουν έως και 30% από τις δαπάνες δροσισμού το καλοκαίρι.
Έχει υπολογιστεί ότι 1 εκατομμύριο δέντρα = με το κόστος 10 εκατομμύριων δολαρίων από την ετήσια εξοικονόμηση ενέργειας
Γειτονιές που σκιάζονται από δέντρα και οι καλά αναβαθμισμένες αυλές με πράσινο έχουν θετική οικονομική επίδραση στις τιμές ακίνητων, υπάρχει καθημερινή ζήτηση των σπιτιών αυτών για πώληση σε τέτοιες γειτονιές.
Μελέτες αναφέρουν ότι η αναβάθμιση με πράσινο του ακινήτου ταχύτητες η πώληση του γίνεται ταχύτατα και σε χρόνο από τέσσερις έως έξι εβδομάδες..
Έχει υπολογιστεί ότι εάν αυλή της κατοικίας έχει δέντρα η γενικά πράσινο = αύξηση 1% από την τιμή αρχικά που αγοράστηκε .
Τα δέντρα συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη των επιχειρήσεων και γενικά του εμπορίου. Η έρευνα δείχνει ότι οι καταναλωτές ανταποκρίνονται θετικά όταν κάνουν ψώνια σε περιβάλλοντα που περικλείονται από πράσινο η σκιάζονται από δέντρα.
Στις περιοχές που οι δρόμοι έχουν δέντρα υπολογίζεται ότι η σκιασμένη περιοχή = 11% αύξηση στις συναλλαγές.
Το πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας από τα δέντρα
Το εργαλείο αυτό της εξοικονόμησης ενέργειας από τα δέντρα, σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε από την εταιρεία Davey(Δέντρο/εμπειρογνώμονες), την εταιρεία και το Ίδρυμα ArborDay, και η έρευνα αυτή τροφοδοτείται η υποστηρίζεται από το πρόγραμμα i-Tree.
Η εφαρμογή του προγράμματος εξοικονόμησης και το
πρόγραμμα i-Tree
Για την εφαρμογή του προγράμματος έγινε μία κοινοπραξία μεταξύ των :
1. i-Tree,της Δασικής Υπηρεσίας των ΗΠΑ,
2. της Εταιρείας Davey (Δέντρο/ εμπειρογνώμονες),
3. της ένωσης των Δημοτικών Δενδροκόμων και το Ίδρυμα ArborDay.
Η διεξαγωγή της έρευνας έχει σκοπό τη δημιουργία εργαλείων που να βασίζονται στα αποτελέσματα από αυτή, για να βοηθήσουν τις τοπικές κοινωνίες και την αστική δασοκομία.
Αυτό το λογισμικό
· παρέχει γκάμα πληροφοριών από την Δασική Υπηρεσία USDA,
· παρέχει αναλύσεις για τη δασοκομία και
· τα εργαλεία – κριτήρια αξιολόγησης για τα οφέλη των αστικών δέντρων .
Το εργαλείο i-Tree θα βοηθήσει τους Δήμους και τις Περιφέρειες όλων των μεγεθών για την ενίσχυση των προσπαθειών της διαχείρισης του αστικού πρασίνου και της προστασίας του, με την ποσοτικοποίηση της δομής των δέντρων της κάθε πόλης και των περιβαλλοντικών οφελών που παρέχουντα δέντρα.
( Στις ΗΠΑ η εποπτεία, η προστασία και η διαχείριση του Αστικού Πρασίνου γίνεται από τη Δασική Υπηρεσία).
Αυτό το πρόγραμμα είναι μέρος πρωτοβουλίας για έργα πράσινου από τους Δήμους της Αμερικής και στις συνεχείς προσπάθειες της κάθε πόλης για να είναι πιο βιώσιμη.
Οι Δήμοι παρέχουν δωρεάν δέντρα για να τα φυτέψουν οι κάτοικοι στην ιδιοκτησία τους.Έτσι αυτό είναι ένας άλλος τρόπος ή μια δράση της πόλης, για να μετατρέψει, για να διατηρήσει το αστικό περιβάλλοντης, να διαφυλάξει και να επαναχρησιμοποιήσει πολύτιμους πόρους, εξασφαλίζοντας ένα πιο βιοτικό επίπεδο για τις μελλοντικές γενιές που θα έρθουν.
Είναι ένας τρόπος για να αυξηθεί η ευαισθητοποίηση των πολιτών και να προωθηθεί η ιδέα σχετικά με το πώς τα δέντρα εκτός απ’ ότι παρέχουν καθαρότερο αέρα, μπορούν να σας βοηθήσουν να εξοικονομήσετε χρήματα από την εξοικονόμηση ενέργειας του σπιτιού σας.
«Το πρόγραμμα - σύστημα εξοικονόμησης από τα δέντρα είναι κάτι περισσότερο από τη φύτευση των δέντρων, είναι σχετικό με τη διάδοση της λέξης που δέντρα κάνουν τις κοινότητές υγιέστερες και πιο όμορφο το τόπογια να ζήσει κανείς».
Μερικά ιστορικά στοιχεία για το πρόγραμμα i -tree
Ο Dave Nowak από τη δασική υπηρεσία των ΗΠΑ και ο Scott Maco από την εταιρεία Davey (ειδικός δενδροκόμος) συνεργάστηκαν για τη δημιουργία μιας ομαδας προγραμμάτων αστικής δασικής διαχείρισης, αυτά τα εργαλεία ανάλυσης ονομάστηκαν i - tree . Φαντάστηκαν ότι οι χρήστες θα είναι ως επί το πλείστον Δασολόγοι για τη πόλη από τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Το πρόγραμμα όμως έχει εμπνεύσει χρήστες από 105 χώρες, στην πιο πρόσφατη έκδοση, 5.0, αναβαθμίζεται γρήγορα για να αξιολογήσει τα αστικά δέντρα και τα δάση σε όλο τον Καναδά και την Αυστραλία, δύο από τις χώρες που οδηγούν την διεθνή επέκτασή του δωρεάν λογισμικού. Μία από τις σημαντικές ενημερώσεις είναι η προσθήκη μιας νέας μορφής web που επιτρέπει τη χρήση smartphone και tablet.
Οι χρήστες του i-tree, είναι τα πανεπιστήμια, οι ερευνητές, οι μη-κυβερνητικές οργανώσεις, οι ενεργειακοί σύμβουλοι στους ιδιοκτήτες κατοικιών, οι οποίοι διαπιστώνουν επίσης ότι έχουν την ικανότητα να υπολογίσουν οφέλη όπως η ενεργειακή εξοικονόμηση και η συγκράτηση του νερού της βροχής η της καταιγίδας, που είναι απαραίτητα για τη διαχείριση και τον έλεγχο των αστικών φυσικών πόρων.
Μια τελείως νέα λειτουργία εντός του προγράμματος i - tree είναι οι προβλέψεις για την ανάπτυξη και τα οφέλη των δέντρων που προκύπτουν μέσα στο χρόνο, βάσει ειδικών μοντέλων ανάπτυξης των ειδών που βρίσκονται στη συγκεκριμένη τοποθεσία.
Το πρόγραμμα i - tree περιλαμβάνει πολλές επιλογές, όπως η δυνατότητα να ερευνήσει τις ιστορικές εικόνες από το Google και τη δυνατότητα χρήσης του i – tree, για να εκτιμήσεις τις επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία από την αφαίρεση της ρύπανσης του αέρα από τα δέντρα.
Η ενότητα ανίχνευσης παρασίτων παρέχεται από μια φορητή, προσιτή, και τυποποιημένη μέθοδο για να παρατηρηθεί σ’ ένα δέντρο η πιθανή προσβολή από έντομο ήαπό προβλήματα ασθένειας. Η χρήση του προγράμματος θα αυξήσει και να διευρύνει τις προσπάθειες για τον εντοπισμό παράσιτων και των ασθενειών στα αστικά δέντρα σε όλο τον κόσμο.
Χιλιάδες αντίγραφα του προγράμματος i - tree έχουν μεταφορτωθεί σε όλο τον κόσμο και σήμερα διεθνώς οι χρήστες τους αποτελούν το ταχύτερα αυξανόμενο τμήμα.
Κατά συνέπεια, ο σχεδιασμός με το i-Tree προορίζεται να είναι ένα σημείο εκκίνησης για την κατανόηση της αξίας των δέντρων στην πόλη.
Τα αποτελέσματα του δέντρου στη χρήση της ενέργειας, υπολογίζονται με τη χρήση των μεθόδων που περιγράφονται στη δημοσίευση USDA Δασική Υπηρεσία: "CarbonDioxide Reduction Through UrbanForestry: Guidelines for Professional and VolunteerTree Planters (PSW-GTR-171).
Τα αποτελέσματα από τα δέντρα στη σκίαση των κτιρίων, στην εξατμισοδιαπνοή, και στη μείωση της ταχύτητας του ανέμου (ανεμοθώρακας) υπολογίζονται χρησιμοποιώντας ένα μειωτικό συντελεστή με βάση τον τύπο του δέντρου, το ύψος, το αζιμούθιο και την απόσταση από το σπίτι. Οι επιπτώσεις μηδενίζονται από τη σκιά και την εξατμισοδιαπνοή, όταν τα δέντρα είναι μακρύτερα, πέραν των 18 μέτρων από τις καθορισμένες επιφάνειες του κτιρίου.
Το ίδιο ισχύει και με τον ανεμοθώρακα, τα οφέλη μηδενίζονται στη περίπτωση που τα δέντρα είναι σε απόσταση από το κτίριο που ισοδυναμεί με 35 φορές το ύψος του δένδρου ή μεγαλύτερη (βλέπε:Heisler, G.M. andD.R. Dewalle. 1988. Effects of Windbreak Structure on Wind Flow. Agriculture, Ecosystems and Environment. 22/23:41-69).
Επειδή οι υπολογισμοί του συντελεστή μείωσης γίνονται με βάση τα στοιχεία για τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι τιμές για τις άλλες χώρες θα πρέπει να θεωρηθούν κατά προσέγγιση.
 |
Εικόνα 2. Από τη τοποθεσίαThe Davey Bulletin | November/December 2016 Ετικέτες που προωθούν προβάλλοντας τα
οφέλη που μπορεί να παρέχει ένα ενιαίο δέντρο υπολογίζονται με βάση το λογισμικό πρόγραμμα i-tree
Οι καλλιεργητικές φροντίδες των δέντρων αποτελούν παράγοντα μεγιστοποίησης της μείωσης του κόστους της εξοικονόμησης ενέργειας
Η διατήρηση του δέντρου, η ταχύτερη ανάπτυξη του έως ότου λάβει τη τελική μορφή είναι ο σημαντικός παράγοντας που συμβάλει μετά από την επιλογή και τη φύτευση και στην εξοικονόμηση ενέργειας.
Τα προγράμματα παροχής φροντίδας στα φυτά όπως το σωστό κλάδεμα, το πότισμα, η λίπανση, φυτοπροστασία κ.λ.π. έχουν βρει οι ειδικοί ότι βοηθούν όλο και περισσότερο μετά τη η σωστή δενδροφύτευση, να μειώθουν τα έξοδα της διαχείρισης των δέντρων . Η φροντίδα ανάπτυξης του δέντρου αντανακλάται σε πάρα πολλά βοηθητικά προγράμματα με τη δέσμευσή τους για αποτελεσματική αστική δασική διαχείριση. Επιχειρήσεις Έργων Πρασίνου έχουν προχωρήσει ένα βήμα παραπέρα με τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα - σύστημα εξοικονόμησης ενέργειας από τα δέντρα.
Η εξοικονόμηση ενέργειας και ο σχεδιασμός της φύτευσης πριν από τη δημιουργία του προγράμματος
Ο σχεδιασμός της φύτευσης στο κτίριο είχε σκοπό τα δέντρα μπορέσουν να βοηθήσουν να κρατήσουν το σπίτι σας δροσερό το καλοκαίρι προσφέροντας σκιά και ψύξη του αέρα γύρω τους.Στους πιο κρύους μήνες, τα δέντρα μπορούν να παρέχουν προστασία από τους χειμερινούς ανέμους, βοηθώντας να μειωθεί το κόστος και η ποσότητα της ενέργειας που απαιτείται για να θερμάνει το σπίτι σας. Τα προβαλλόμενα δέντρα στη Νότια, Ανατολική και Δυτική πλευρά του σπιτιού θα παρέχουν σκιά δροσίζοντας το καλοκαίρι και ζεστασιά από τον ήλιο όταν χάνουν τα φύλλα τους το χειμώνα. Με γνώμονα αυτές τις αρχές η μελέτη φύτευσης όριζε τις περιοχές όπου θα είχαμε φυτεύσεις στον περιβάλλοντα χώρο του κτιρίου.
Εικόνα 3. Από τη τοποθεσία Βιοκλιματικές Αναβαθμίσεις Δημόσιων Ανοικτών Χώρων
Κατεύθυνση του αέρα προς το κτίριο μέσω συστάδων από φυλλοβόλα δέντρα
Οι θέσεις που θα φυτευτούν δέντρα για σκιά, είχε προσδιοριστεί από το στοιχείο ποια παράθυρα και τοίχοι λαμβάνουν το περισσότερο φως του ήλιου. Η προτεραιότητά είναι ότι πρέπει να είναι να παρέχουν σκιά στις περιοχές που εκτίθενται την Ανατολή και τη Δύση, δεδομένου ότι οι τοίχοι αυτοί θα λάβουν περίπου 50 % περισσότερο φως του ήλιου κατά τη διάρκεια των ζεστών μηνών εν σχέσει με τους τοίχους που εκτίθενται προς το Βορρά και το Νότο.
Εικόνα 4. Από τη τοποθεσία Βιοκλιματικές Αναβαθμίσεις Δημόσιων Ανοικτών Χώρων
Φυλλοβόλα είδη είναι κατάλληλα για σκιασμό το καλοκαίρι και ηλιασμό το χειμώνα
Μια άλλη πρακτική είναι τα δέντρα να φυτεύονται όσο το δυνατό κοντά στο κτίριο, λαμβάνοντας υπόψη το μέγεθος του ριζικού συστήματος. Αυτά θα παρέχουν σκιά σ’ όλο το διάστημα έως ότου αυξηθούν και φτάσουν στο πλήρες ύψος τους, παράλληλα θα βοηθούν και στην κυκλοφορία αέρα. Ένα δέντρο που φυτεύτηκε σε απόσταση 3-3,5 μ. από έναν τοίχο θα σκιάσει την περιοχή του κτιρίου τέσσερις φορές περισσότερο από ό, τι ένα δέντρο που φυτεύτηκε 7 μ. από τον τοίχο. Αλλά θα πρέπει πάντα κατά νου να προβλέπεται το μέγεθος του δέντρου όταν μεγαλώσει. Μικρά ή μεσαία δέντρα, είναι εκείνα που τα μεγέθη τους φτάνουν μέχρι τα 10 μ. περίπου όταν αναπτυχθούν πλήρως και είναι τα ιδανικά για σκίαση. Τα δέντρα που αυξάνονται σε ύψος περισσότερο από 10 μ. ψηλά,πρέπει να φυτευτούν μακρύτερα από το κτίριο, για να αποτραπούν τα κλαδιά στα άκρα τουςκαθώς θα προεξέχουννα δημιουργούν κινδύνους ασφάλειας κατά τη διάρκεια των θυελλωδών ανέμων και των καταιγίδων.
|
Εικόνα 4. Από τη τοποθεσία Βιοκλιματικές Αναβαθμίσεις Δημόσιων Ανοικτών Χώρων
Προστασία από το χειμερινό άνεμο με τη συνδυασμένη χρήση δέντρων και θάμνων (β) Αύξηση
του δροσισμού από τον καλοκαιρινό άνεμο
Στις περιπτώσεις που υπάρχει πάρα πολύ λίγο χώρος για τη φύτευση δέντρου, στη μελέτη φύτευσης είναι προτιμότερο να χρησιμοποιηθούν αναρριχώμενα και θάμνοι για να παρέχουν σκιά. Τα αναρριχώμενα σε καφασωτά θα σκιάσουν τους τοίχους και τα παράθυρα, ενώ καταλαμβάνουν πολύ λιγότερο χώρο από τα δέντρα ή ακόμα και τους θάμνους. Καταπράσινα αναρριχώμενα όπως το γιασεμί θα παρέχουν όλο το χρόνο σκιά και οπτικό ενδιαφέρον σε τοίχους με Ανατολική και Δυτική έκθεση, ενώ φυλλοβόλα αναρριχώμενα όπως το μοσχοστάφυλο επιτρέπουν σκιά στον ήλιο χειμώνα καλοκαίρι.
Επίσης με τη φύτευση παρέχεται βοήθεια στο κλιματιστικό να λειτουργεί πιο αποδοτικά, κρατώντας τη μονάδα υπό τη σκιά (και πάλι, με τη δυνατότητα για επαρκή ροή αέρα).
Με τη μελέτη και την εφαρμογή της φύτευσης στο κτίριο τα συστήματα θέρμανσης και ψύξης χρησιμοποιούνται πολύ λιγότερο και αυτό σημαίνει περισσότερο εξοικονόμηση από τους λογαριασμούς ενέργειας.
Τα φυτεμένα δώματα η ταρατσόκηποι είναι ένας επιπλέον τρόπος για την εγκατάσταση πρασίνου στο κτίριο. Έτσι επιτυγχάνουμε αύξηση των ποσοστών πρασίνου και προσθέτουμε ενεργειακά οφέλη.
Για να περιγράψουμε τη διαδικασία με την απλούστερη έννοια, το φως του ήλιου δρα ως φυσική πηγή θερμότητας για ένα κτίριο. Τα υλικά που περιλαμβάνονται στην οροφή και στις πλευρές της απορροφούν ημερησίως δόση της θερμικής ενέργειας. Σε γενικές γραμμές, οι στέγες αποτελούνται από σκουρόχρωμα συνήθως υλικά, τα οποία διευκολύνουν την υψηλή απορρόφηση της φυσικής θερμότητας από την ακτινοβολία. Αλλά, με μια εγκατεστημένη πράσινη στέγη, η ζωή των φυτών στο εξωτερικό του κτιρίου απορροφά το φως του ήλιου μέσω της φωτοσύνθεσης, μειώνοντας σημαντικά την εσωτερική αύξηση η μείωση της θερμότητας
 |
Εικόνα 6. Από τη τοποθεσία Benefits of a GreenRoof
|
Οφέλη πράσινης στέγης
Ερευνητικές μελέτες που δημοσιεύονται από το Εθνικό Συμβούλιο Έρευνας του Καναδά (NationalResearchCouncilofCanada) έδειξαν ότι μια πράσινη στέγη θα μπορούσε να μειώσει τη ζήτηση ενέργειας για τον κλιματισμό κατά τη διάρκεια των καλοκαιρινών μηνών κατά περίπου 75%. Οι παραδοσιακές στέγες διατηρούν πολύ περισσότερη θερμότητα. Η βλάστηση στην πράσινη στέγη απορροφά την ακτινοβολία, που διαφορετικά θα μετατραπεί σε θερμότητα.
Τα συστήματα θέρμανσης και ψύξης του κτιρίου χρησιμοποιούνται επίσης πολύ λιγότερο και αυτό σημαίνει περισσότερο εξοικονόμηση από τους λογαριασμούς ενέργειας
Το ιδιωτικό πράσινο στα κτίρια της Ελλάδας
Το πράσινο στα κτίρια και ιδιαίτερα στα ιδιωτικά είναι υποχρεωτικό όπως αυτό αναφέρεται στον Οικοδομικό Κανονισμό. Το πράσινο είναι δομικό στοιχείο του κτιρίου και προσφέρει οφέλη.
Σύμφωνα με το Νέο Οικοδομικό Κανονισμό ΝΟΚ (νόμος 4067/2012) άρθρο 17 παρ.2. α. Ο υποχρεωτικά ακάλυπτος χώρος του οικοπέδου τουλάχιστον κατά τα 2/3 του πρέπει να παραμένει χωρίς επίστρωση και να φυτεύεται, όπως προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις. Η φυτοτεχνική μελέτη για την έκδοση της οικοδομικής άδειας στη πλειοψηφία περιλαμβάνει είδη φυτών που δεν εξυπηρετούν το προορισμό του πρασίνου για το κτίριο λόγω μη γνώσης του αντικειμένου. Πολλές φορές όπως παρατηρούμε οι χώροι πρασίνου του ακάλυπτου μετατρέπονται παράνομα σε θέσεις στάθμευσης στο βωμό του κέρδους.
 |
Εικόνα 7. Φωτογραφία Μ. Καπάνταης
|
Όπως φαίνεται στην εικόνα το πράσινο περιορίζεται σε μερικές ζαρντινιέρες ή παρτέρια στις άκρες του κτιρίου. Υπάρχει όμως και συνέχεια. Σύμφωνα με το Π.Δ.111/2004 άρθρο 10 παρ. 2. Η είσοδος – έξοδος στο κτίριο ορίζεται σε μήκος 2, 25 μ. για τα οχήματα. Αυτό όμως δεν συμβαίνει και παράνομα αφαιρούνται τα δέντρα από το έμπροσθεν του κτιρίου πεζοδρόμιο για να δημιουργούνται ράμπες για εύκολη πρόσβαση. Αυτή η πράξη είναι παράβαση και του νόμου 998/79 άρθρο 49 παρ. 1 ο οποίος αναφέρει ότι «Τα εντός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως ή πολεοδομικής ζώνης ή εντός οικιστικής περιοχής υφιστάμενα πάρκα, άλση και δενδροστοιχίαι, υπό την επιφύλαξιν των εν άρθροις 48 & 1 και 52 & 1 προβλεπομένων δεν δύνανται να μεταβάλλουν προορισμόν ή χρήσιν».
Οι συνέπειες τέτοιων ενεργειών είναι σοβαρές και έχουν αρνητικά αποτελέσματα στη κατανάλωση επί πλέον ενέργειας για ψύξη και θέρμανση
 |
Εικόνα 8. Φωτογραφία Μ. Καπάνταης
|
Οι ενέργειες του περιορισμού η και της απουσίας πρασίνου στο κτίριο, έχουν αρνητικές συνέπειες και στο όγκο απορροής των ομβρίων υδάτων, με αποτέλεσμα να αυξάνονται τα πλημμυρικά φαινόμενα στη πόλη. Στη Φιλαδέλφεια στις ΗΠΑ για την έλλειψη πρασίνου στο κτίριο έχει επιβληθεί στους ιδιοκτήτες των ακινήτων ένα τέλος γι’ αυτό το λόγο. Το τέλος όγκου απορροής ομβρίων υδάτων, που μειώνεται εφόσον ο ιδιοκτήτης έχει κίνητρο να δημιουργεί η αυξάνει το πράσινο του ακινήτου. Το ίδιο μπορούσε να επιβληθεί στους ιδιοκτήτες που παρανομούν στη χώρα μας με τη μείωση του πρασίνου στο κτίριο και να δημιουργηθεί από τα ποσά που καταβληθούν ένα πράσινο ταμείο στο κάθε Δήμο για δημιουργία έργων ανταποδοτικού πρασίνου.
Χώροι πρασίνου στο κτίριο μπορεί να γίνουν με τη κατασκευή φυτεμένων δωμάτων σύμφωνα με το Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (νόμος 4067/2012) - Φυτεμένα δώματα άρθρο 18.
Η εφαρμογή του προγράμματος στη χώρα μας
Η εφαρμογή του προγράμματος εξοικονόμησης ενέργειας με τη φύτευση δέντρων στα κτίρια υπάρχει δυνατότητα να πραγματοποιηθεί και στη χώρα μας, παράλληλα με τα έργα μηχανικού και να ενταχθούν στο πρόγραμμα ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ.
Διανύουμε μια περίοδο στη χώρα μας που τα πάντα προσμετρούνται με αριθμούς. Τα οφέλη από τη φύτευση όπως δέντρων, όπως αναφέρονται από τη βιβλιογραφία και τις εμπειρίες από την εφαρμογή του προγράμματος στα κτίρια στις ΗΠΑ, είναι η εξοικονόμηση χρημάτων από τη μείωση του κόστους στη κατανάλωση ενέργειας και η δημιουργία υγιών και βιώσιμων πόλεων.
Στη χώρα μας τα ΤΕΙ Ηπείρου έχουν δημιουργήσει το αντίστοιχο πρόγραμμα με την ονομασία «Δενδρολόγιο», που η πλατφόρμα αυτή εκτός από τις πόλεις της Ηπείρου που έχει εφαρμοστεί, πρέπει να γίνει εφαρμογή και σε όλους τους Δήμους. Παρουσιάσει του προγράμματος είχε κάνει ο καθηγητής του ΤΕΙ Ηπείρου Γρηγ. Βάρρας στην ΠΕΕΓΕΠ στην Αθήνα.
Με το πρόγραμμα αυτό μπορεί να χαρτογραφηθούν τα δέντρα σε όλες τις πόλεις και να χρησιμοποιηθεί σαν εργαλείο στη μείωση της ενέργειας για τη ψύξη – θέρμανση των κτιρίων .
Η συγκρότηση ενός φορέα που κατά την άποψη μου που θα αποτελείται από το ΓΕΩΤΕΕ, τους Επαγγελματίες Έργων Πρασίνου (μελετητές – εργολήπτες), από τους εργαζόμενους Γεωτεχνικούς στις υπηρεσίες Πρασίνου των Δήμων και των Περιφερειών και Γεωτεχνικούς της ΓΓΔΕ. Ο φορέας με την ομάδα εργασίας που θα συστήσει θα υποβάλλει στο ΥΠΕΚΑ το πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας με τα δέντρα.
Στο διάστημα μέχρι να γίνουν οι ενέργειες αυτές, το πρόγραμμα «Δενδρολόγιο» πρέπει να περιγράφεται στους όρους δημοπράτησης και να εφαρμοστεί στα έργα πρασίνου που εκτελούνται από τους Δήμους και τις Περιφέρειες. Το πρόγραμμα θα καταστεί κοινός τόπος αναφοράς μεταξύ του φορέα και του αναδόχου του έργου. Έτσι θα έχουμε χαρτογραφήσει πολλά δέντρα, αν φέρουμε σαν παράδειγμα την Περιφέρεια Αττικής για τα έργα πρασίνου που εκτελεί στις νησίδες αυτά φτάνουν σε μήκος 250 - 300 ΚΜ.
Όλα συνηγορούν για την αποτελεσματικότητα του προγράμματος έχοντας σαν βοήθεια τη τεχνογνωσία και την εμπειρία που έχει αποκτηθεί από τις προηγμένες χώρες.
Ήρθε η στιγμή να μειώσουμε τη κατανάλωση ενέργειας στα κτίρια με αποτέλεσμα την εξοικονόμηση χρημάτων και με παράλληλο όφελος τη βελτίωση της ποιότητας ζωής στις πόλεις μας.
ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΠΡΑΣΙΝΟΥ ΣΤΑ ΚΤΙΡΙΑ
Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (νόμος 4067/2012)Άρθρο 17
Κατασκευές και φυτεύσεις στους ακάλυπτους χώρους και περιφράξεις
1. Για την κατασκευή κάθε εργασίας δόμησης και τη διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου του κτιρίου τηρούνται τα προβλεπόμενα από τη σχετική νομοθεσία μέτρα για την εναλλακτική διαχείριση των αποβλήτων από εκσκαφές, κατασκευές και κατεδαφίσεις, όπως εκάστοτε ισχύει.
2. α. Ο υποχρεωτικά ακάλυπτος χώρος του οικοπέδου τουλάχιστον κατά τα 2/3 του πρέπει να παραμένει χωρίς επίστρωση και να φυτεύεται, όπως προβλέπεται από τις κείμενες διατάξεις. Στον υπολογισμό της φύτευσης συμμετέχουν οι ασκεπείς κατασκευές για την υποδοχή στοιχείων νερού και οι πισίνες σε ποσοστό 50% της επιφάνειάς τους. Οι πέργκολες εφόσον είναι ασκεπείς και προορίζονται για στήριξη φυτών μπορούν να κατασκευάζονται στην επιφάνεια του χώρου φύτευσης, χωρίς περιορισμό διαστάσεων και θέσης.
β. Τα προκήπια είναι υποχρεωτικοί ακάλυπτοι.
γ. Το αίθριο συμμετέχει στον υπολογισμό του υποχρεωτικώς ακαλύπτου χώρου.
δ. Η επιφάνεια κάθε διαμπερούς ανοίγματος που φυτεύεται στο επίπεδο εδάφους, συμμετέχει στον υπολογισμό της φύτευσης.
ε. Όλοι οι υποχρεωτικοί ακάλυπτοι χώροι του οικοπέδου πρέπει να προσαρμόζονται στη μορφολογία του εδάφους του οικοδομικού τετραγώνου.
στ. Ειδικά για πρατήρια υγρών καυσίμων ο υποχρεωτικός χώρος φύτευσης ορίζεται στο 1/4 του αναφερόμενου στην παράγραφο 2α.
Φυτεμένα δώματα
1. Η κατασκευή φυτεμένων επιφανειών στα δώματα, στις στέγες και στους υπαίθριους χώρους, νέων, νομίμως υφισταμένων κτιρίων και κτιρίων των εδαφίων δ`, ε` και στ` της παραγράφου 2 του άρθρου 23 του ν. 4014/2011, επιτρέπεται εφόσον δεν αντίκειται σε ειδικότερους όρους δόμησης που ισχύουν. Το υπόστρωμα ανάπτυξης των φυτών με τη διαστρωμάτωση των εξειδικευμένων υλικών, δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τα 40 εκ. πάνω από το μέγιστο επιτρεπόμενο ύψος του κτιρίου. Η βλάστηση που αναπτύσσεται επάνω σε αυτό δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τα 3,00 μ.. Το είδος της βλάστησης, το υπόστρωμα ανάπτυξης των φυτών, το σύστημα της πολυεπίπεδης διαστρωμάτωσης των εξειδικευμένων υλικών, καθώς και το αρδευτικό σύστημα, περιγράφεται σε τεχνική έκθεση, όπως ορίζεται στην παράγραφο
2. Δεν επιτρέπεται η κατασκευή φυτεμένων επιφανειών επάνω στις απολήξεις των κλιμακοστασίων και τα φρεάτια των ανελκυστήρων. Η κατασκευή φυτεμένων επιφανειών στα δώματα, στις στέγες και στους υπαίθριους χώρους των κτιρίων πρέπει να μην προσβάλλει την αισθητική του κτιρίου και να εναρμονίζεται με τις υπόλοιπες κατασκευές που προβλέπονται σε αυτά, βάσει του άρθρου 19 του παρόντος. Ειδικά για τις στέγες, πρέπει η φυτεμένη επιφάνεια να ακολουθεί την κλίση τους, ώστε να μην αλλοιώνεται η μορφή του κτιρίου. Οι φυτεμένες επιφάνειες στα δώματα, τις στέγες και τους υπαίθριους χώρους των κτιρίων δεν αίρουν την υποχρέωση της παραγράφου 2 του άρθρου 17 του παρόντος.
β. Υφιστάμενα κτίρια: Για την κατασκευή φυτεμένων επιφανειών στα δώματα, στις στέγες και στους υπαίθριους χώρους υφιστάμενων κτιρίων, κατά την έννοια της παραγράφου 1, δεν απαιτείται οικοδομική άδεια ή έγκριση εργασιών δόμησης μικρής κλίμακας. Για την κατασκευή φυτεμένων επιφανειών στα κτίρια της παρ. 1 του άρθρου 21 του ν. 4030/2011 απαιτείται σύμφωνη γνώμη του αρμόδιου Συμβουλίου Αρχιτεκτονικής. Για τα κηρυγμένα διατηρητέα κτίρια ή νεώτερα μνημεία, απαιτείται επιπροσθέτως η σύμφωνη γνώμη του φορέα προστασίας τους. Σε κάθε υπηρεσία δόμησης τηρείται ειδικό Μητρώο «Φυτεμένων Επιφανειών», που ενημερώνεται με τις κατά τα άνω υποβαλλόμενες γνωστοποιήσεις.
3. Το περιεχόμενο του φακέλου των δικαιολογητικών και οι επί μέρους προδιαγραφές σχεδίων και τεχνικής έκθεσης που υποβάλλονται στην αρμόδια υπηρεσία για την κατασκευή Φυτεμένης Επιφάνειας προσδιορίζεται με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής.
Π.Δ. 111/2004 Άρθρο 10 παρ. 2.
Το από 3.8.1987 π.δ/γμα «Καθορισμός ειδικών όρων ως προς τη δόμηση και διαμόρφωση των χώρων στάθμευσης αυτοκινήτων κλπ» (Δ΄749/87) όπως αυτό τροποποιήθηκε με το από 25.4.1989 π.δ/γμα (Δ΄253), τροποποιείται και συμπληρώνεται, όπως στις επόμενες παραγράφους:
1. Το δεύτερο και τρίτο εδάφιο της παραγράφου 3 του άρθρου 3, όπως η παράγραφος αυτή τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με το άρθρο 2 παρ.2 του από 25.4.1989 π.δ/τος (Δ' 253), αντικαθίστανται ως εξής:
«Ο περιορισμός αυτός ο οποίος δεν ισχύει για το χώρο εισόδου ή εξόδου, που κατασκευάζεται σύμφωνα με την παράγραφο 1, επιβάλλεται μόνο για το τμήμα πάνω από την επέκταση του υπογείου χώρου στάθμευσης, του οποίου η φύτευση είναι απαραίτητη για να υλοποιηθεί συνολικά στο οικόπεδο η απαίτηση του άρθρου 23 παρ.1 του Κτιριοδομικού Κανονισμού (Δ' 59/1989)».
2. Η παράγραφος 3 του άρθρου 4 αντικαθίσταται ως εξής:
«3. Σε κάθε κτίριο που προβλέπεται χώρος στάθμευσης αυτοκινήτων η πρόσβαση σ' αυτόν πρέπει να επιτυγχάνεται με είσοδο - έξοδο πλάτους τουλάχιστον 2,25 μ. Το άθροισμα των ανοιγμάτων εισόδων - εξόδων των χώρων στάθμευσης σε κάθε πρόσωπο του οικοπέδου, δεν μπορεί να υπερβαίνει το ήμισυ του μήκους του προσώπου, το οποίο πάντως δύναται να φθάνει τα 6μ. εάν το προκύπτον άθροισμα είναι μικρότερο από τον αριθμό αυτόν. Κατ' εξαίρεση και ύστερα από έγκριση της αρμόδιας Επιτροπής Πολεοδομικού και Αρχιτεκτονικού Ελέγχου (ΕΠΑΕ), το ανωτέρω άθροισμα μπορεί να είναι μεγαλύτερο, όταν τούτο επιβάλλεται για λόγους κτιριοδομικής διαμόρφωσης του κτιρίου ή κυκλοφοριακούς λόγους».
Ν. 998/79Άρθρον 49 Πόλεις και οικιστικαίπεριοχαί
1. Τα εντός εγκεκριμένου σχεδίου πόλεως ή πολεοδομικής ζώνης ή εντός οικιστικής περιοχής υφιστάμενα πάρκα, άλση και δενδροστοιχίαι, υπό την επιφύλαξιν των εν άρθροις 48 & 1 και 52 & 1 προβλεπομένων δεν δύνανται να μεταβάλλουν προορισμόν ή χρήσιν.
ΠΗΓΕΣ
1. Energy-Saving Trees Slash Costs
Oct 1, 2012 Randy Gordon, Arbor Day Foundation | T&D World
Magazine
2. Energy Savings from Shade Trees Documented
By Live Science Staff | January 5, 2009 11:10am
3. Florida Urban Forestry Council
The Florida Urban Forestry Council promotes the value, enhancement and sound management of urban forests through leadership and education.
4. Texas tree Planting guide TEXAS A & M FOREST SERVICE
5. Philadelphia Considers Exempting Gardens From Stormwater Fees
6. Benefits of a Green Roof
7. Carbon dioxide reduction through urban forestry: guidelines for professional and volunteer tree planters
McPherson, E. Gregory; Simpson, James R.; 1999
8. URBAN FOREST IMPACTS ON REGIONAL COOLING
AND HEATING ENERGY USE: SACRAMENTO
COUNTY CASE STUDY
by James R. Simpson
9. Arbor Day Foundation
10. Στοιχεία για το πρόγραμμαAbout Energy-SavingTrees
11. Στοιχεία για το πρόγραμμαi-tree
12. Βιοκλιματικές Αναβαθμίσεις
Δημόσιων Ανοικτών Χώρων-Οδηγός Μελετών
ΙΟΥΛΙΟΣ 2011
Πρόγραμμα Βιοκλιματικών Αναβαθμίσεων ΔημόσιωνΑνοικτών Χώρων
ΟΔΗΓΟΣ ΜΕΛΕΤΩΝ
13. European Federation of Green Roof Associations - EFB
Enviromental Advantages (by livingroofs.org)
14. The Davey Bulletin | November/December 2016
