Κατοικώντας τη Γραμμή

Εκδοχές κατοίκησης πάνω στο ίχνος της Μίνι Περιμετρικής Πατρών.

Φοιτητές : Μάργαρη Θεοδοσία, Αδάμ Ανδρέας
Επιβλέπουσα : Κατσώτα Δήμητρα
Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πανεπιστήμιο Πατρών
Ημερομηνία παράδοσης : Ιούνιος 2013

Η Μικρή Περιμετρική είναι μία υποδομή υπό κατασκευή που ξεκίνησε να υλοποιείται το 2004 και φιλοδοξεί να αποσυμφορήσει το κυκλοφοριακό πρόβλημα στο κέντρο της Πάτρας. Ένας σημαντικός λόγος που καθυστέρησε και εξακολουθεί να καθυστερεί η υλοποίηση του έργου είναι η ύπαρξη αρχαίων κοντά στο τούνελ καθώς και στην αρχή της υποδομής στην περιοχή Εβραιομνήματα. Στην έρευνα θα υιοθετήσουμε το σενάριο της διακοπής των εργασιών για την ολοκλήρωση του δρόμου, γιατί μας ενδιαφέρει να μελετήσουμε τί

είδους συνθήκες και καταστάσεις μπορούν να προκύψουν πάνω σε αυτήν ακριβώς την ημιτελή υποδομή . Στην υπόθεση μας η γραμμή του δρόμου θα φιλοξενήσει ποικίλες καταστάσεις κατοίκησης με βάση το μέγεθος, την πυκνότητα πλαισιωμένες από δημόσια προγράμματα έτσι ώστε το σύστημα να είναι ανοιχτό στις γειτονιές και στην πόλη.. Συγκεκριμένα η Γραμμή περιλαμβάνει κέντρο ευεξίας, μουσείο, θερμοκήπιο, καλλιεργήσιμες εκτάσεις και πλατείες. Τέλος συμπληρώνεται, από τους πύργους στάθμευσης σε κομβικά σημεία έτσι ώστε να αποφευχθεί η μετακίνηση με οχήματα. Η καινούργια κατάσταση που θα προτείνουμε έρχεται να πατήσει πάνω στο ίχνος του δρόμου με την μορφή μιας καινούργιας υποδομής. Το τούνελ, οι κομμένοι λόφοι και τα μεγάλα τοιχία στήριξης που προορίζονταν να καλύψουν την ανάγκη για γρήγορες μετακινήσεις, πλέον θα μετατραπούν σε υπόβαθρο κατοίκησης. Ενώ βασική πρόθεση είναι η διατήρηση των ορίων του δρόμου, σε συγκεκριμένες περιπτώσεις το υπόβαθρο υπαγόρευε άλλη διαχείριση, όπως σε σημεία που οι γειτονικές εκτάσεις γίνονται ενεργά τμήματα της πρότασης. Εκεί η γραμμή συναντώντας τα, άλλοτε θα επεκτείνει την χρήση τους και άλλοτε θα την αλλάζει.

Τα σενάρια κατοίκησης σκηνοθετούνται με πρωταγωνιστή έναν δυνητικό κάτοικο ο οποίος μέσα από βιωματικές εμπειρίες παρουσιάζει και σχολιάζει τη ζωή στη Γραμμή.

(Προσφέρονται Αγροτεμάχια) H περιοχή συνδυάζει την κατοίκηση με την καλλιέργεια γης σε ένα σύστημα που έχει προκύψει από δυο στοιχεία: πρώτον την γραμμική διάταξη των κατοικιών πάνω στο ίχνος του δρόμου. Δεύτερον την τοποθέτηση τετραγωνικής πλάκας καλλιέργειας (προέκταση του συνορεύοντος καλλιεργήσιμου λόφου). Οι κατοικίες ανοίγονται στο εσωτερικό της γραμμής, μιας και επιχειρείται η δημιουργία ενός άξονα που εκτός της κυκλοφορίας των πεζών, θα φιλοξενεί και καταστάσεις γειτνίασης.

(Ελιές στον τρίτο) Το Κτίριο εμφανίζεται στο τοπίο ως προέκταση του λόφου με τους ελαιώνες αφού στο δώμα του έχουν τοποθετηθεί εκτάσεις με ελιές. Αναπτύσσεται κατακόρυφα σε τρείς ορόφους και στο ισόγειο έρχεται να πατήσει πάνω στο όριο του τελειωμένου δρόμου, αφήνοντας μόνο ένα πέρασμα ελεύθερο που λειτουργεί ως στοά για τους περιπατητές του οικοπέδου.

(Κατοικώντας τα Θερμοκήπια) Το τούνελ έρχεται να συναντήσει με γεωμετρική ακρίβεια την περιοχή «κατοικώντας στα θερμοκήπια». Τα θερμοκήπια αναπτύσσονται κατά μήκος του δρόμου και στο εσωτερικό τους καλλιεργούνται σπάνιες για την περιοχή ποικιλίες.

Τα θερμοκήπια χωρίζονται σε 2 βασικά κομμάτια. Το πρώτο κομμάτι απευθύνεται στους κατοίκους της γραμμής, ενώ το δεύτερο στους χρήστες και περιπατητές της. Η πρόσβαση των κατοίκων στις οικείες τους επιτυγχάνεται με κλιμακοστάσια που επικοινωνούν με τον άξονα

(Κάνοντας water aerobic)Κεντρική ιδέα στον σχεδιασμό του κέντρου ευεξίας υπήρξε η μετατροπή του ρωμαϊκού υδραγωγείου και της πλατείας που το πλαισίωνε μέχρι σήμερα σε σπα. Η πλατεία αποτελεί το δώμα των υπόσκαφων εγκαταστάσεων που συμπληρώνουν το κέντρο ευεξίας. Συγκεκριμένα, τα αρχαία πλημμυρίζονται αποτελώντας τη ραχοκοκαλιά της κεντρικής πισίνας. Οι κατοικίες τοποθετούνται εγκάρσια πάνω στη γραμμή που συνορεύει με την πλατεία μέσω της οποίας γίνεται και η είσοδος σε αυτές. Κατοικίες προσαρμοσμένες στο ύφος της πρότασης περιλαμβάνουν πισίνα στο ημιυπόγειό τους χώρο.

(Στις Γέφυρες) Η γέφυρα στη γραμμή διαπραγματεύεται την έντονη γεωμορφολογία της αριστερής πλευράς, (ως μέσο που ενώνει τα άκρα) με στόχο αυτή τη φορά όχι να γίνει φορέας μετακίνησης από το ένα άκρο στο άλλο, αλλά τρόπος κατοίκησης στο τοπίο.

(Στους πυλώνες) Η περιοχή που βρίσκεται στο αριστερό κομμάτι περιλαμβάνει κατοικίες οι οποίες διατηρούν την ελάχιστη επαφή με τη γραμμή, εφόσον τα μόνα στοιχεία σύνδεσης είναι οι πυλώνες στήριξης και τα κλιμακοστάσια. Οι περιπατητές του οικοπέδου κινούνται ελεύθερα πάνω στην γραμμή. Οι κατοικίες εξαπλώνονται κατά μήκος της γραμμής, όπως και οι λωρίδες του τότε δρόμου. Ανάμεσα τους παρεμβάλλονται κοινά αίθρια και πυλώνες κίνησης.

(Παρέχονται κλίνες και μοναχικοί περίπατοι) Επιδιώκεται η οικειοποίηση του φυσικού υποβάθρου της γραμμής μέσω του περιπάτου και της ενατένισης. Το κτίριο τοποθετείται στο κέντρο του τελειωμένου δρόμο. Η πρόσβαση στους λόφους γίνεται με εξέδρες που βρίσκονται στους διάφορους ορόφους του κτιρίου, δημιουργώντας παράλληλα και εσωτερικά αίθρια.

(Κατακτώντας τα Εβραιομνήματα) Το συγκρότημα εξαπλώνεται ακολουθώντας αυστηρά το ίχνος της γραμμής και καταλήγει στην κοιλάδα της Αρόη. Ακολουθεί το ρυθμό της πυκνότητας που συναντάμε στην περιοχή, αλλά με τη μεγαλύτερη έκταση του να διατηρεί μια ενιαία όψη ως προς την πυκνοκατοικημένη πλευρά, ενώ ανοίγεται στην άλλη όπου λόφοι και ελαιώνες εισέρχονται μέσα στη γραμμή. Κομβικό σημείο του συγκροτήματος αποτελεί η πλατεία με τα εβραιομνήματα , η οποία εντάσσεται μέσα σε αυτό, αφού πρώτα επεκταθεί προς την κοιλάδα.

(Μουσείο εγκαταλελειμμένων υποδομών «Χαρίλαος Τρικούπης») Μουσείο αποτελεί όλη η πορεία- περίπατος στη Γραμμή με εκθέματα, διατηρημένες προϋπάρχουσες καταστάσεις και υφές, όπως η άσφαλτός, η κατολίσθηση, και δείγματα φύσης. Το κτίριο του μουσείου τοποθετείται στο πιο ψηλό μέρος της περιοχής στο λόφο πάνω από το τούνελ προσφέροντας έτσι πανοραμική θέα στην γραμμή. Ο μισός όγκος αναπτύσσεται υπόσκαφα, ενώ το υπόλοιπό κτίριο ξεπροβάλλει από το λόφο και περιλαμβάνει χώρους εκθέσεων, βιβλιοθήκες, αρχείο, καφετέρια, βοηθητικούς χώρους, και υπόγειο χώρο στάθμευσης. Στα άκρα της γραμμής σχεδιαστήκαν δυο πλατείες που εκτός από χώρο συγκέντρωσης για την εκάστοτε γειτονιά, αποτελούν και κατώφλι για την είσοδο στην γραμμή.