Βραβεία 2010 ASLA - Νικήτρια η Σαγκάη

Η περιοχή

Σε μια στενή γραμμική περιοχή (34,6 στρεμμάτων) που βρίσκεται κατά μήκος του ποταμού Huangpu στη Σαγκάη της Κίνας, η οποία  αρχικά ανήκε σε εργοστάσιο χάλυβα και σε ένα ναυπηγείο, τέθηκε ο στόχος να δημιουργηθεί ένα καταπράσινο πάρκο. Μια περιοχή όπου οι επισκέπτες θα γνωρίζουν τις δυνατότητες της πράσινης τεχνολογίας.

Το νερό του ποταμού Huangpu είναι πολύ μολυσμένο. Η σχεδιαστική πρόκληση ήταν να μετατρέψει αυτό το υποβαθμισμένο τοπίο σε ένα ασφαλές και ευχάριστο δημόσιο χώρο. Η δεύτερη πρόκληση ήταν να βελτιωθεί ο έλεγχος των πλημμυρών. Η παλιρροϊκή διακύμανση δημιουργεί μία λασπωμένη ακτογραμμή που είναι απροσπέλαστη στο κοινό.

Ο αναλημματικός τοίχος περιορίζει τη δυνατότητα πρόσβασης και εμποδίζει τη δημιουργία οικότοπων κατά μήκος της ακτής. Η περιοχή είναι κλειδωμένη μεταξύ του ποταμό Huangpu και των αστικών οδών ταχείας κυκλοφορίας με πρόσοψη μήκος πάνω από 1,7 χιλιόμετρα, αλλά κατά μέσο όρο μόλις 30-80 μέτρα σε πλάτος.

Σχεδίαση και Κατασκευή Υγροτόπων

Έχει κατασκευαστεί ένας γραμμικός υγρότοπος  για να δημιουργήσει μια ανανεωμένη προκυμαία ως μια ζωντανή μηχανή για τη θεραπεία του μολυσμένου νερού από τον ποταμό Huangpu.  Οι καταρράκτες χρησιμοποιούνται για την οξυγόνωση του ποταμού με πλούσια θρεπτικά συστατικά, μειώνοντας τα ιζήματα, δημιουργώντας παράλληλα ευχάριστη αίσθηση.

Διαφορετικά είδη φυτών επιλέχθηκαν για την απορρόφηση ρύπων από το νερό. . Το επεξεργασμένο νερό μπορεί να χρησιμοποιηθεί με ασφάλεια για μη πόσιμες χρήσεις, εξοικονομώντας σχεδόν μισό εκατομμύριο Ευρώ, σε σύγκριση με τη συμβατική επεξεργασία του νερού.

Ο υγρότοπος ενεργεί επίσης ως μια ζώνη προστασίας από τις πλημμύρες. Ο σχεδιασμός  της ταράτσας του υγροτόπου ανακουφίζει την υψομετρική διαφορά ανάμεσα στην πόλη και το ποτάμι, και με ασφάλεια επανασυνδέει τους ανθρώπους με το νερό.

Στρατηγική Σχεδιασμού

Η στρατηγική σχεδιασμού χρησιμοποιείται για να μετατρέψει το χώρο σε ένα ζωντανό σύστημα που προσφέρει ολοκληρωμένες οικολογικές υπηρεσίες.

Περιλαμβάνονται: η παραγωγή τροφίμων, η αντιμετώπιση της πλημμύρας και  η επεξεργασία νερού.

Κληρονομιά και Όραμα

Εμπνευσμένες από τα κινεζικά αγροτικά τοπία οι  ταράτσες δημιουργήθηκαν για να σπάσουν την ανύψωση από την άκρη του νερού στο δρόμο, και να επιβραδύνουν την απορροή.. Οι βεράντες θυμίζουν την αγροτική κληρονομιά της Σαγκάης, πριν από τη βιομηχανική ανάπτυξη, στα μέσα του 20ου αιώνα.

Καλλιέργειες και φυτά έχουν επιλεγεί για τη δημιουργία ενός αστικού αγροκτήματος  που επιτρέπει στους ανθρώπους να αντιλαμβάνονται  τις εποχιακές αλλαγές: τη χρυσή ανθοφορία την άνοιξη, την υπέροχη ανθοφορία με ηλίανθο το καλοκαίρι, το άρωμα του ώριμου ρυζιού το φθινόπωρο, και το πράσινο τριφύλλι το χειμώνα.  Παρέχει μια εκπαιδευτική ευκαιρία για τους ανθρώπους να μάθουν για τη γεωργία και τη βιολογική γεωργία μέσα στην πόλη.

Οι βεράντες κατά μήκος του υγροτόπου ενθαρρύνουν τους επισκέπτες να εισέλθουν στο σύστημα που ζουν μέσα από τους διαδρόμους με αποτέλεσμα να αποκτούν την  εμπειρία του γεωργικού τοπίου και των υγροτόπων.   Τα μονοπάτια, όπως ένα σφουγγάρι, απορροφούν τους ανθρώπους να κυκλοφορούν μέσα από το πάρκο.
Η Σαγκάη είναι η γενέτειρα της σύγχρονης βιομηχανίας της Κίνας και οι δομές που παρέμειναν έχουν μετατραπεί σε κρεμαστούς κήπους.
Το αναγεννημένα πάνελ από χάλυβα  χαρακτηρίζουν το  πρώην βιομηχανικό πνεύμα του τόπου.  

Δίκτυο Μονοπατιών

Μια οικολογική ανάκτηση του τοπίου, της πόλης,  της γεωργίας και της βιομηχανίας, τα οποία ενώνονται σε ένα πνεύμα,  είναι τα τρία μεγάλα στρώματα του πάρκου, υφασμένα από κοινού μέσα από ένα δίκτυο μονοπατιών. Το πεζοδρομημένο δίκτυο αποτελείται από ένα κύριο δρόμο και μια σειρά από κάθετες οδούς, οι οποίες διασχίζουν τον υγρότοπο και ένα πλήθος από μονοπάτια που οδηγούν στις βεράντες. Το δίκτυο αυτό εξασφαλίζει συνδέσεις μεταξύ του πάρκου και των περιχώρων του, ενθαρρύνει την πρόσβαση στην τοποθεσία, στεγάζει το τεράστιο πεζόδρομο και τις ροές επισκεπτών  που αναμένονται κατά τη διάρκεια της Έκθεσης, αλλά εξασφαλίζει και ένα ευχάριστο και προσιτό δημόσιο πάρκο στην ανθρώπινη κλίμακα.

Πολυάριθμες αποβάθρες σχεδιάστηκαν ως κόμβοι στο δίκτυο  πεζόδρομων, περιλαμβάνοντας και κρεμαστούς κήπους  όπου δημιουργήθηκαν από μια δομή εργοστασίου.  Αυτές οι πλατφόρμες ενσωματώνονται  στο δίκτυο των μονοπατιών για να δημιουργηθούν μεγαλύτερες εκτάσεις, όπου οι επισκέπτες θα μπορούν να συγκεντρώνονται  σε Άλση από μπαμπού και κινέζικα δέντρα Redwood.

Συμπέρασμα

Το Πάρκο που καταδεικνύει ένα ζωντανό σύστημα, είναι όταν οι οικολογικές υποδομές μπορούν να προσφέρουν πολλαπλές  υπηρεσίες για την κοινωνία και τη φύση. Όταν χρησιμοποιούνται νέες οικολογικές πράσινες τεχνολογίες, όπως η επεξεργασία του νερού και μέθοδοι ελέγχου των πλημμυρών.

Ο  μεταβιομηχανικός σχεδιασμός δείχνει ένα μοναδικό παραγωγικό τοπίο που παραπέμπει στις μνήμες του παρελθόντος και του μέλλοντος, ενός οικολογικού πολιτισμού, που  δίνει  συνέχεια σε μια νέα αισθητική που βασίζεται στο χαμηλό κόστος συντήρησης και στην υψηλή απόδοση τοπίων.

Πηγή ASLA. Μετάφραση επιμέλεια Κώστας Τάτσης

Παίζοντας...Μαθαίνουμε!

Πατώντας εδώ , οδηγούμαστε σε μία εφαρμογή που μοιάζει με παιχνίδι και στο τέλος μαθαίνουμε για την ενεργειακή απόδοση του σπιτιού μας και πως μπορούμε να την αλλάξουμε!

Τα πράσινα δώματα στην Ελλάδα

Το άρθρο αυτό δημοσιεύθηκε στον Οδηγό για τον κήπο, τεύχος 11.

Το πράσινο στις πόλεις μας  κατά γενική ομολογία είναι  παραμελημένο και πολύ λίγο. Το πραγματικό έδαφος εξαφανίζεται μπροστά στα οικονομικά συμφέροντα, οικιστικές ανάγκες  δρόμους, και τα ελάχιστα αστικά κενά που απομένουν συνήθως καλύπτονται με σκληρά υλικά.

Η ανάγκη για χώρους πρασίνου (πράσινα δώματα)  είναι  μεγάλη  ώστε να υπάρχουν περιοχές χαλάρωσης, επαφής με την φύση και την πραγματικότητα που καταστρέφουμε. Αποδείχθηκε ότι η έλλειψη πρασίνου μειώνει και τις αξίες των ακινήτων, απαξιώνει περιοχές ενώ οι γειτονιές με πράσινο είναι περιζήτητες και με υπερδιπλάσιες αξίες . Πέρα από την αισθητική βελτιώνει το κλίμα μιας περιοχής, την ποιότητα του αέρα, μειώνει τον θόρυβο  και επενεργεί θετικά στην  υγεία των κατοίκων.

Η κατάσταση στην Αττική επιβαρύνεται συνεχώς όπου κατά την προηγούμενη δεκαετία καλύφθηκαν με μπετό 90 τετραγωνικά χιλιόμετρα!! Παρόμοιες πιέσεις αντιμετωπίζουν  όλες οι μεγάλες πόλεις παγκόσμια και μία αποτελεσματική και οικονομική διέξοδός είναι  η φύτευση των δωμάτων. Δίνουν χρήση στους άχρηστους χώρους των οικοδομών και έχουν πολύ μεγάλη αποτελεσματικότητα  με οικονομικό τρόπο. Η δυνατότητα χρήσης των πράσινων δωμάτων δεν μπορεί να είναι με κανένα τρόπο δικαιολογία για παραπέρα κλείσιμο των ελάχιστων ελεύθερων χώρων που υπάρχουν σήμερα και την μετατροπή τους σε εμπορικά κέντρα, χώροι στάθμευσης ή νέα δημόσια κτήρια.

Τα πράσινα δώματα είναι μία δυνατότητα δημιουργίας υπαίθριων χώρων πρασίνου πάνω στις οικοδομές για ιδιωτική ή για δημόσια χρήση με όλα τα θετικά σε οικολογικό, ενεργειακό, οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο. Τα πρακτικά οφέλη είναι επομένως προφανή.

Στην Ελλάδα έχει αρχίσει να συζητείται το θέμα και έχουν ξεκινήσει ορισμένες πρωτοβουλίες για την δημιουργία πράσινων ταρατσών σε δημόσια και σε αρκετά ιδιωτικά  κτήρια της πρωτεύουσας.  Έχουμε μεγάλη απόσταση από την πραγματικότητα των άλλων ευρωπαϊκών και μητροπόλεων στον κόσμο όπου τα πράσινα δώματα έχουν αρχίσει να είναι ένα σημαντικό ποσοστό στην συνολική επιφάνεια  δωμάτων.

Απέχουμε όμως ακόμα πολύ από το να αποκτήσουμε μια συνολική πολιτική για τα πράσινα δώματα στην Ελλάδα που θα έχουμε πρακτικά αποτελέσματα  και αυτό διότι πέρα από διακηρύξεις και ωραία λόγια δεν έχουμε στόχους σε αυτή τη κατεύθυνση.  Η προώθηση σε πολλές χώρες γίνονται από τις εταιρείες αποχέτευσης διότι κατακρατούν και καθυστερούν το βρόχινο νερό και στις πόλεις δεν απαιτείται αντικατάσταση του δικτύου των όμβριων που απαιτεί τεράστια κονδύλια και ταλαιπωρία για την πόλη. Η επιδότηση ή η έκπτωση  στα τέλη είναι σχεδιασμός που αποδίδει  στο μέλλον, και είναι φανερό ότι λείπει και σε αυτό τον τομέα στην χώρα μας.

Χρειάζεται και πολιτική που θα ευαισθητοποιήσει τους πολίτες και θα κατασκευάζονται περισσότεροι ταρατσόκηποι, όχι μόνο στα δημόσια κτίρια, αλλά και στο σπίτι του κάθε πολίτη των πόλεων μας. Τώρα που βρισκόμαστε στην αρχή και αρχίζουν να αναδεικνύονται τα πρώτα έργα, είναι ευκαιρία να δώσουμε τα κίνητρα που θα επιτρέψουν την δημιουργία πράσινων ταρατσών σε όσο το δυνατόν περισσότερα κτίρια είναι εφικτό.

Για να γίνουν πραγματικότητα τα πράσινα δώματα, υπάρχουν οι πρακτικές προϋποθέσεις  όπως επαρκώς εκπαιδευμένο δυναμικό εταιρειών κατασκευαστών φυτεμένων δωμάτων σχεδόν όλες με στελέχη πανεπιστημιακής εκπαίδευσης-γεωπόνους από τις καλύτερες σε προσόντα πανευρωπαϊκά. Σημαντική εμπειρία από τους πανεπιστημιακούς φορείς που έχουν πραγματοποιήσει και  έχουν εν εξελίξει αρκετά ερευνητικά προγράμματα με το αντικείμενο εκπαιδεύοντας  φοιτητές και  όπως οι γεωπονικές σχολές, και κάποια ΤΕΙ,    και έχουν κατασκευαστεί μία κρίσιμη μάζα πράσινων δωμάτων και έχουμε πλέον και  απτά αποτελέσματα  ποιες τεχνολογίες  είναι προτιμότερες, Υπάρχουν και προδιαγραφές στα ελληνικά -πέρα από τις παγκόσμια αποδεκτές FLL- που είναι δωρεάν στην ιστοσελίδα της ΠΕΕΓΕΠ http://www.peegep.gr/. Το θέμα της μελέτης έχει λυθεί από την Ευρωπαϊκή  νομοθεσία  (cpv) όπου τις πραγματοποιούν οι μελετητές κατηγορίας 25 Γεωπόνοι , Δασολόγοι και Αρχιτέκτονες Τοπίου.

    

 Υπάρχουν και προβλήματα όπως προτάσεις για δώματα εκτός προδιαγραφών από  κάποιους που ισχυρίζονται ότι έχουν κάνει μελέτες και έχουν βρει επαναστατικές και  λύσεις  όπως χώμα στην ταράτσα (υπολογισμός για το βάρος) ή μόνο τύρφη που βέβαια δεν  δέχονται και ούτε αντέχουν στην εξέταση από ερευνητές  και γι αυτό καλύτερα να μην τις δοκιμάσετε και στο σπίτι σας διότι τα κακά μαντάτα θα έρθουν αργά ή γρήγορα…. Αυτές οι παιδικές ασθένειες λειτουργούν στην χώρα μας ακόμα και με ανθρώπινα φάρμακα και εύκολα ξεπερνιούνται από τους προσεκτικούς.

    

Το θέμα για τα πράσινα δώματα στην Ελλάδα δεν προωθείτε σχεδόν καθόλου από τους πολιτικούς μας  και με ένα ελάχιστο σχεδιασμό θα μπορούσε να αναπτυχθεί αρκετά. Τέτοια μέτρα  θα μπορούσαν να είναι:

    

Θεσμικό πλαίσιο όπου  θα εξασφαλίσει την ποιότητα των έργων και εμποδίζοντας τσαρλατάνους να παίζουν με την περιουσία  και την φήμη των ταρατσόκηπων . Ένα κακό πράσινο δώμα κατασκευασμένο από τσαρλατάνο,  θα σταματήσει εκατό σωστά να γίνουν λόγο διασποράς λανθασμένων πληροφοριών. Έτσι πρέπει οι προδιαγραφές να οριστούν επίσημα  όπως και οι όροι, οι προϋποθέσεις φύτευσης στεγών και ταρατσών.

Να είναι  υποχρεωτική η κατασκευή πράσινων στεγών σε όλα τα καινούρια δημόσια κτίρια και σε ιδιωτικά σε σχέση με τους όρους δόμησης.  Να δοθούν επίσης συγκεκριμένα κίνητρα για την επέκταση των πράσινων ταρατσών στα ιδιωτικά κτίρια.

Ορισμένα από τα  αυτά  που θα μπορούσαν να είναι:

η μείωση στα τέλη αποχέτευσης της ΕΥΔΑΠ σε κτίρια που διαθέτουν πράσινες ταράτσες καθώς αποδεδειγμένα συγκρατούν τα όμβρια ύδατα,

η αύξηση του συντελεστή δόμησης σε κτίρια που ενσωματώνουν κατασκευαστικά πράσινες στέγες,  η  ενεργοποίηση του ΕΤΕΡΠΣ δηλαδή του οικολογικού φόρου που πληρώνουμε όλοι με την βενζίνη (το πράσινο ταληράκι του Στεφ. Μάνου) το οποίο θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για πράσινο και να μην χάνεται σε διαδρόμους του ΥΠΕΧΩΔΕ,η επιδότηση μέσω προγραμμάτων του ΕΣΠΑ μέρους της μελέτης και κατασκευής πράσινων ταρατσών  όπως το «ΚΕΛΥΦΟΣ» ή το «ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ»

Με τέτοια  και ανάλογα κίνητρα, καλό σχεδιασμό  καλή διάθεση, μπορούμε να πρασινίσουμε τις ταράτσες μας με σημαντικά οφέλη για την πόλη μας, οικονομία σε ενέργεια, στο περιβάλλον, την ποιότητα ζωής και την καθημερινότητά μας.

Κείμενο - Φωτογραφίες

ΤΟΠΙΟΔΟΜΗ